Filozofia grecka

Jońscy filozofowie przyrody – Anaksymander, Anaksymenes;
- z przyrody wyłaniają się przeciwieństwa
- wieczny ruch, który daje początek wszystkiemu
- NATURA jest najbardziej zasadniczą i niezmienną częścią świata
- RELATYWIZM nie dla wszystkich prawda jest taka sama, każdy ma swoją prawdę

Sofiści – (V/IV w.p.n.e.) Protagoras z Abdebry (V w.p.n.e.); nauka przekonywania innych, nie ma prawd absolutnych, wszystko można udowodnić za pomocą sztuki wymowy
- skupiają się na człowieku HUMANIZM
- badają język i obyczaje
twierdzą, że
- jedynym źródłem poznania są zmysły SENSUALIZM
- kontynuują relatywizm
- KONWENCJONALIZM umowne rozgraniczenie dobra i zła; tego, co jest prawdą a co fałszem
- Stosują PRAKTYCYZM tylko to jest ważne, co czemuś służy, jest praktyczne, istotne; tylko ta prawda, która czemuś służy jest prawdą
- Zaczynają rozważać, co jest sztuką, co jest piękne i co jest kryterium piękna ETYKA
- Tylko użyteczność jest piękna; rzeźba, architektura to taka sama sztuka, co tkactwo, budowla okrętów

Sokrates (470 – 399 r.p.n.e.) żołnierz, Ateńczyk, krytyk polityczny, nie zarabiał, został skazany na śmierć za demoralizację młodzieży
– nie pisał ksiąg
– uczył tam gdzie spotkał kogoś, kto chciał go słuchać (rozmowy z przypadkowymi ludźmi)
– poświęcił się człowiekowi
– tylko sprawy etyczne – rozmyślał przede wszystkim o cnocie (cnota – sprawność fizyczna, siła, umiejętność wykonywania swojego zawodu)
– twierdzi, że cnota jest wartością równą dla wszystkich bez względu na wiek, płeć, stan społeczny; cnota to dla Sokratesa: sprawiedliwość, odwaga, panowanie nad sobą
– cnota jest naturalna, ale trzeba ją w sobie odnaleźć – zasady moralne tkwią w człowieku, nie są zależne od ustaleń;
– MORALIZM najważniejsze są dobra moralne (cnota)
– cnoty można się nauczyć – zadawał takie pytania, aby rozmówca sam doszedł do tego, że popełnił błąd; nigdy nie powiedział, że ktoś jest głupi
– mądrość łączy się z dobrem i pięknem, zło wynika z głupoty
– tylko człowiek mądry może być naprawdę szczęśliwy
– nigdy nie twierdził ze znalazł ostateczne prawdę o szczęściu

Platon – (427 – 347 r.p.n.e.)urodził się w rodzinie bogatej, zdobył wykształcenie, pozostawił po sobie różne pisma, stworzył pełny system filozoficzny i swoją „szkołę”, człowiek doświadczony
- IDEALIZM musi istnieć jakaś siła
- Idea – pojęcie, wzór na podstawie, którego został stworzony świat, świat jest doskonały, ale kruchy
- Idee są niezmienne, bezwzględne i stałe BYT = IDEA
- Zakłada, że świat jest stworzony przez DEMITURGA (boskiego budowniczego, który stworzył świat według idei, z materii, która istniała od początku; kieruje nim dobro) Materia to nie byt
- Świat powstał dzięki ruchowi, który bierze się z duszy; cały świat ma duszę, ponieważ się rusza
- Państwo idealne – składające się z 3 warstw (rządzącej (filozofowie), żołnierze, rzemieślnicy); aby państwo było dobre musi być kierowane przez uczonych (filozofów); w państwie powinno się kierować ascetyzmem (brak gromadzenia majątku)
4 zasadnicze cechy cnoty:
- mądrość
- męstwo
- panowanie nad sobą
- miłość

Arystoteles (384 – 322 r.p.n.e.) wykształcony uczeń Platona; lekarz
- REALISTA zaprzecza istnieniu idei
- Wnioski na temat świata można tworzyć tylko na podstawie zmysłów, doświadczeń (to rozum buduje pewne pojęcia), wiedza jest zawarta w pojęciach
- Człowiek złożony jest z duszy i cała; przyroda z formy i materii
- Ciało jest „więzieniem” dla duszy
- RACJONALISTA
- Obejmuje metafizykę, logikę, estetykę, retorykę, poetykę

Stoicyzm – (III/I w.p.n.e) Zenon z Kition
- nie wierzą w idealizm
- przyroda jest dziełem doskonałym, w niej objawia się istota boska PANTEIZM
- szczęście tkwi z okolicznościach zewnętrznych a człowiek powinien się od nich uniezależnić
- odrzucają to, co dla innych ludzi było szczęściem (rzeczy materialne)
- jedynym pojęciem szczęścia jest cnota
- ideał mędrca- człowiek rozumny, cnotliwy
- najlepszym sposobem życia jest życie zgodne z naturą, życie w umiarze, wyzbycie się skrajnych emocji, zawsze trzeba zachowywać spokój

Epikureizm – Epikur z Samos
- najważniejsze jest szczęście
- szczęście jest wtedy, gdy nie ma trosk i nie ma się zbyt dużo rzeczy materialnych, doznaje się przyjemności; osiąga się je w stanie spokoju
- czciciele życia w fizycznych przejawach
- nie ma życia po śmierci – nie wierzą w świat metafizyczny; cieszą się każdym dniem życia; nie boją się śmierci, bo jej nie ma
- bardzo istotny jest rozum- poznawanie świata, ocena rzeczywistości; wybieranie przyjemności
- cnota jest to postępowanie moralne
uważają, że istnieją 4 źródła nieszczęścia:
- lęk przed cierpieniem
- lęk przed śmiercią
- lęk przed brakiem środków do osiągnięcia szczęścia
- lęk przed bogami