Pojęcia ekonomiczne

Akcja - papier wartościowy, dokument stwierdzający prawo do uczestnictwa w spółce akcyjnej, z którego posiadania wynika prawo do dywidendy, uczestnictwa w walnych zgromadzeniach akcjonariuszy.

Aukcja - sprzedaż, w której nabywcą danej rzeczy zostaje ten, kto ofiaruje najwyższą sumę; przetarg, licytacja.

Bank - przedsiębiorstwo przeprowadzające operacje pieniężne, głównie kredytowe, np. przyjmowanie wkładów od klientów, zaciąganie pożyczek w innych bankach, udzielanie kredytów, emitowanie banknotów, obligacji i in.; gmach, w którym się mieści ta instytucja.

Bankomat - elektroniczne urządzenie do wypłacania pieniędzy, identyfikujące klienta na podstawie specjalnej karty magnetycznej; automatyczny kasjer.

Bessa - spadek kursu papierów wartościowych lub cen towarów notowanych na giełdzie.

Cło - opłata pobierana przez państwo od przywozu i wywozu towarów przez jego granice.

Debet - lewa strona konta księgowego, po której na kontach aktywów rejestruje się zwiększenie stanu składników majątkowych, zaś na kontach pasywów ? zmniejszenie stanu funduszów i zobowiązań.

Dług - zaciągnięta pożyczka zwykle pieniężna; obowiązek dłużnika do spełnienia oznaczonego świadczenia; zobowiązanie do określonych świadczeń pieniężnych lub w naturze.

Dyskonto - operacja finansowa polegająca na sprzedaży lub nabyciu weksla przed terminem jego płatności przy potrąceniu od sumy weksla umówionego procentu.

Dywidenda - dochód z akcji, udział akcjonariuszy w rocznym zysku spółki akcyjnej.

Giełda - w krajach kapitalistycznych instytucja publiczna, w której kupcy i pośrednicy (maklerzy) dokonują kupna i sprzedaży przede wszystkim papierów wartościowych i niektórych towarów masowych (np. zboża, drzewa, bawełny).

Hossa - zwyżka kursu papierów wartościowych lub cen towarów notowanych na giełdzie.

Inflacja - proces ekonomiczny przejawiający się we wzroście cen towarów; polega na nieproporcjonalnie szybkim zwiększaniu się ilości pieniędzy w stosunku do wzrostu masy towarowej.

Jednostki monetarne ? pieniądze w formie monet wydawane w danym kraju, np. cent, marka.

Kapitał - aktywa finansowe lub rzeczowe mające wartość pieniężną.


Karta płatnicza - dokument wystawiony przez bank lub inną instytucję finansową, uprawniający do zakupów do określonej sumy.

Kasa - skrzynka lub szafa żelazna przeznaczona do przechowywania pieniędzy, papierów wartościowych, kosztowności.

Konto - rachunek w księgowości wykazujący stan środków pieniężnych klienta umieszczonych w danym banku; konto bankowe.

Kredyt - pożyczka, odstąpienie określonej wartości w pieniądzu lub w towarach na warunkach zwrotu równowartości w ustalonym terminie; wynagrodzeniem za udzielenie kredytu jest procent.

Lombard - instytucja kredytowa udzielająca krótkoterminowych pożyczek pod zastaw ruchomości lub papierów wartościowych.

Marża - część ceny detalicznej pokrywająca koszty własne działalności przedsiębiorstwa handlowego i jego zysk.

Obligacja - papier wartościowy dający posiadaczowi prawo do otrzymania stałego, z góry określonego dochodu, stanowiący dowód wierzytelności.

Odsetek - liczba jednostek przypadająca na każde sto jednostek danej całości; procent.

Oprocentowanie - procent, o jaki suma złożona w banku powiększa się po upływie określonego czasu; także procent, o jaki zwiększa się spłata zaciągniętego kredytu po upływie określonego czasu.

Oszczędność - zaoszczędzone pieniądze, np. w banku.

Papiery wartościowe - wszelkie dokumenty, dające ich posiadaczom prawo otrzymywania dochodu stałego lub zmiennego, jak: akcje, obligacje, listy zastawne, weksle itp.

Podatek - przymusowe, nieodpłatne, bezzwrotne świadczenia materialne pobierane przez państwo lub inny związek publiczny, zasadniczo w celu pokrycia jego wydatków.

Polisa - dokument stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczeniowej, wydany przez zakład ubezpieczeń, zapewniający wypłatę określonej sumy przewidzianej w umowie za straty poniesione przez ubezpieczonego bez jego winy.

Pożyczka - danie komuś albo wzięcie od kogoś pieniędzy lub jakichś rzeczy na pewien czas, z zastrzeżeniem zwrotu w określonym terminie; to, co zostało pożyczone.

Przelew - w bankowym obrocie bezgotówkowym: przeniesienie pewnej sumy pieniężnej z jednego konta na drugie.

Rachunek bankowy ? rachunek konta bankowego (zwykle w pewnej wysokości).

Rata - część należności pieniężnej, płatna w oznaczonym terminie.

Skup - nabywanie, kupowanie przez jednostki gospodarki uspołecznionej od wielu właścicieli, producentów produktów rolnych, odpadków użytkowych itp. w celu dalszej odprzedaży lub przetwarzania; skupowanie.
Spółka - umowny związek dwóch lub więcej osób dla osiągnięcia wspólnego celu, głównie gospodarczego.

Sprzedaż - umowa wzajemna, na podstawie której sprzedawca oddaje coś na własność kupującemu za określoną sumę; wydawanie towarów po określonej cenie; sprzedawanie.

Stopa procentowa - procentowy stosunek zysku do wartości środków trwałych i obrotowych zaangażowanych w przedsiębiorstwie.

Superkonto graffiti - konto przeznaczone dla osób w przedziale wiekowym od 13 do 18 lat za zgodą rodzica lub prawnego opiekuna.

Środki płatnicze - pieniądze, towary itp. stanowiące równowartość nabywanych rzeczy.

Wadium - kwota w gotówce lub w papierach wartościowych składana do rąk osoby rozpisującej przetarg lub wpłacana do depozytu sądowego jako gwarancja, że oferent nie zmieni ani nie wycofa złożonej oferty i podpisze w określonym terminie umowę.

Waluta - jednostka pieniężna będąca podstawą systemu pieniężnego w danym kraju, np. złoty, rubel, dolar.

Weksel - dokument kredytowy sporządzony na specjalnym blankiecie, stanowiący pisemne zobowiązanie wystawcy do zapłacenia jakiejś sumy pieniędzy określonej osobie w oznaczonym terminie.

Wkład oszczędnościowy - pieniądze złożone w banku.

Zysk - nadwyżka wpływów nad wydatkami w działalności gospodarczej; w gospodarce socjalistycznej: część czystego dochodu przedsiębiorstwa, która pozostaje po opłaceniu podatku obrotowego; potocznie: dochód, zarobek.

Żyrant - ten, kto poręczył za kogoś spłatę sumy wekslowej; poręczyciel, gwarant.