Dramat artysty w państwie totalitarnym na podstawie "Mistrza i Małgorzaty" M. Bułhakowa

Totalitarne władze w porewolucyjnej Rosji, która została przedstawiona w utworze ?Mistrz i Małgorzata?, dążyły do całkowitego podporządkowania społeczeństwa państwu za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy. Aparat władzy kontrolował wszystkie dziedziny życia, w tym także literaturę.
Michaił Bułhakow przeciwstawia się systemowi totalitarnemu i powszechnemu zepsuciu społeczeństwa rosyjskiego. W ?Mistrzu i Małgorzacie? ukazuje ofiarę cenzury i krytyki ? tytułowego Mistrza, autora powieści o Poncjuszu Piłacie, która została źle przyjęta przez kręgi literackie Moskwy ze względu na swoją tematykę. Dzieło bohatera poddano ostrej ocenie, ponieważ różniło się bardzo od innych utworów tego okresu; artysta wykluczył poza przyjęty szablon myśleniowy ówczesnych twórców, co nie spodobało się zarówno literatom, jak i władzom.
Postać Mistrza została przedstawiona w opozycji do pseudoartystów ? literatów z Massolitu, których tak naprawdę nie interesowała literatura, ale możliwość wyjazdu na wakacje poza Moskwę i inne korzyści materialne. Ci, tzw. artyści, tworzyli ?pod publikę?, ponieważ pisarz, który nie pisał tego, co nakazały władze, był prześladowany i niszczony. W opinii rządzących artystą nie była osoba obdarzona talentem twórczym, ale członkowie Massolitu podporządkowani ich wymaganiom. Najmilej widzieli tych, którzy w swoich utworach negowali istnienie Boga lub niszczyli niezależnych twórców, którym był na przykład Mistrz.
Bohater ?Mistrza i Małgorzaty? przez swoją powieść ? jedyne dzieło, które długo pielęgnował - chciał przedstawić ludziom pewną wizję, która stanowiła sens jego życia. Odważył się w ateistycznym świecie napisać książkę o Chrystusie. W pracy nad utworem wspierała go Małgorzata. Podnosiła go na duchu w chwilach zwątpienia, zachęcała do dalszego pisania. To ona namówiła Mistrza na opublikowanie książki. Długo nie mógł znaleźć edytora dla swojego dzieła, a gdy już się to udało, spotkał się z krytyką i brakiem akceptacji. Ateistycznym mieszkańcom Moskwy nie odpowiadała tematyka utworu. Mistrz chciał nieść ludziom prawdę, tymczasem został wyśmiany i skazany na cierpienie.
Sam bohater tak mówi o swojej przygodzie z literaturą: ?Po raz pierwszy wkroczyłem do świata literatury, ale teraz, kiedy jest już po wszystkim i kiedy moja zagłada jest oczywista, wspominam to z przerażeniem!? Po lawinie artykułów negatywnie nastawionych do powieści o Poncjuszu Piłacie, Mistrz spalił rękopis. W tym okresie stał się także ofiarą Mogarycza ? donosiciela, który był zainteresowany mieszkaniem pisarza. Artysta doszukiwał się u siebie objawów choroby psychicznej: ?bałem się czegoś, co nie pozostawało w żadnym związku ani z artykułami, ani z powieścią. Na przykład zacząłem się obawiać ciemności. Jednym słowem był to początek choroby psychicznej.? Po spaleniu rękopisu, Mistrza odwiedzili przedstawiciele ?pewnej instytucji? (najprawdopodobniej NKWD). To właśnie po ich wizycie bohater podjął decyzję o udaniu się na własną rękę do kliniki psychiatrycznej. Pisarz był już wtedy na skraju wytrzymałości, bał się wszystkiego. Został zastraszony przez nieprzychylne mu społeczeństwo. Jego jedynym pragnieniem stała się izolacja i chęć uchronienia Małgorzaty przed widokiem powolnego procesu wyniszczenia jego psychiki.
Prześladowania, które dotknęły Mistrza z powodu jego dzieła, wyryły na jego psychice trwały ślad. Nawet po wydobyciu go ze szpitala, gdy ujrzał ponownie Małgorzatę i spotkał się z Wolandem i jego trupą, wciąż twierdził, że nie ma dla niego nadziei na przyszłość ? oto co powiedział do ukochanej: ? Nie, za późno. Niczego już nie chcę od życia, prócz tego jednego ? chcę widzieć ciebie. Ale radzę ci jeszcze raz ? opuść mnie, ze mną zginiesz.? Bułhakow umieszcza swego bohatera po śmierci w oazie spokoju. Dopiero tam Mistrz odzyskał stan równowagi psychicznej.