Zdania złożone współrzędnie i podrzędnie

1. Zdanie złożone - zdanie zawierające przynajmniej dwa człony (zdania składowe) i co najmniej dwa orzeczenia.
2. Zdanie składowe - jest to człon zdania złożonego, w budowie przypomina zdanie pojedyncze (jedno orzeczenie).
3. Zdanie nadrzędne - zdanie od którego zadajemy pytanie. Może istnieć samodzielnie.
4. Zdanie podrzędne - odpowiada na pytanie wynikające ze zdania nadrzędnego.
5. Zdanie złożone współrzędnie - w zdaniu nie można zadać pytania, pomiędzy rozdzielonymi zdaniami składowymi.

Przecinek wstawiamy, gdy:
a) zdania składowe nie są połączone żadnym spójnikiem,
b) zdania składowe połączone są spójnikami: a, ale, czyli, jednak, toteż, więc, zatem

UWAGA: między spójnikami i, oraz, lub, albo, bądź, czy, ani, ni - nie wstawiamy przecinka!

Podział zdań złożonych współrzędnie:
1. Zdanie łączne
spójniki: i, oraz, ani
wykres: __1__....__2__

2. Zdanie rozłączne
spójniki: albo, lub, bądź, czy
wykres: __1__<....>__2__

3. Zdanie przeciwstawne
spójniki: ale, lecz, jednak, natomiast
wykres: __1__>....<__2__

4. Zdanie wynikowe
spójniki: więc, dlatego, toteż, zatem
wykres: __1__>....>__2__

Zdanie złożone podrzędnie - zdanie, w którym jedno, ze zdań składowych (zdanie podrzędne) jest określeniem drugiego zdania składowego (nadrzędnego).

Przecinek stawiamy:
a) oddzielając dwa zdanie składowe,
b) gdy zdanie podrzędne jest wtrącone w zdanie nadrzędne,

Podział zdań złożonych podrzędnie:
1. Zdanie złożone z podrzędnym przydawkowym
a) jest określeniem rzeczownika ze zdania nadrzędnego,
b) odpowiada na pytania (jaki? który? czyj? Ile? czego? z czego?),

2. Zdanie złożone z podrzędnym okolicznikowym
a) jest określeniem czasownika ze zdania nadrzędnego,
b) odpowiada na pytanie (jak? gdzie? kiedy? z jakiego powodu? w jakim celu? pod jakim warunkiem? mimo co?),

3. Zdanie złożone z podrzędnym podmiotowym
a) pełni funkcję podmiotu w zdaniu nadrzędnym,
b) odpowiada na pytania (kto? co?),

4. Zdanie złożone z podrzędnym orzecznikowym
a) uzupełnia treść zapowiedzianego zaimkiem orzecznika ze zdania nadrzędnego,
b) odpowiada na pytania (kim, czym, jaki jest [stał się, został]?),

5. Zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym
a) jest określeniem czasownika ze zdania nadrzędnego
b) odpowiada na pytania (kogo? czego? komu? czemu? co? z kim? z czym? o kim? o czym?)