Prawda – czy to pojęcie ma jeszcze jakiekolwiek znaczenie?

Przez pojęcie prawdy rozumiemy potocznie zgodność jakiejś wypowiedzi ze stanem rzeczywistym. Mimo różnych definicji prawdy to uogólnione i intuicyjne pojęcie wydaje się wystarczać dla oceny czy ma ono współcześnie jakiekolwiek znaczenie. Warto się zastanowić nad tym problemem szczególnie dzisiaj, gdy za najważniejsze wartości uznaje się pieniądz i tak czy inaczej rozumiany sukces. Przyjęcie bowiem takiej oceny rzeczywistości i celu życia ludzkiego stawia pod znakiem zapytania szereg wartości etycznych, w tym podstawowe, do jakich należy właśnie prawda.

Przedstawianie prawdy ma kluczowe znaczenie dla wszelkich religii, w tym chrześcijaństwa, w którym zostało ujęte w Dekalogu jako zakaz „mówienia fałszywego świadectwa”. Etyka katolicka dopuszcza tylko jedną możliwość zatajenia prawdy. Może się tak dziać tylko w wypadku ochrony tajemnicy drugiego człowieka. Wszelkie inne przedstawianie nieprawdy traktowane jest jako grzech i generalnie potępiane.
Wszyscy jednak zdajemy sobie sprawę, że obecnie zachowania zgodne z etyką katolicką nie należą do popularnych. Dzieje się tak, gdyż jak powiedzieliśmy wartość człowieka wyznaczają obecnie obce chrześcijaństwu wartości. Dążenie do sukcesu, w tym szczególnie finansowego wydaje się kłócić z mówieniem prawdy. Panuje powszechne przekonanie, że pieniądze zarabia się obecnie nie tyle ciężką pracą, lecz przez „spryt”, „układy” i „cwaniactwo”. W tak rozumianym świecie, wszystko co nie jest pragmatyczne i co nie przynosi wymiernych zysków, traktowane jest jako naiwność czy wręcz głupota. Zachowania ludzkie cechuje więc relatywizm, interesowność, a nawet pewnego rodzaju wygodnictwo, w którym na prawdę nie ma miejsca. Twierdzenie to jest oczywiście uogólnieniem, lecz zdaje się coraz bardziej zamieniać w pewną zasadę. Dochodzi do tego, że przez zjawisko tzw. politycznej poprawności nie wypada np. nazywać kogoś kaleką czy niewidomym, lecz tzw. „sprawnym inaczej”. Tego rodzaju pojęcia są nie tylko częścią publicystyki, lecz wchodzą do języka administracji czy nauki.
Omawiane zjawiska dają z pewnością negatywne skutki. Z prawdą wiążą się takie pojęcia jak zaufanie czy wiara, bez których trudno wyobrazić sobie wszelkie relacje międzyludzkie, nie mówiąc już o religii. Świat i życie ludzkie bez przyjaźni czy miłości, a oparte na wyrachowaniu i interesowności wydają się same w sobie zaprzeczeniem. Nie sposób zrealizować siebie jako człowieka nie odnosząc się do innych osób, negując szereg opartych na prawdzie i zaufaniu uczuć i zachowań.

Powinniśmy więc dbać i troszczyć się o to by miejsca prawdy nie zastąpiło kłamstwo, które może zniszczyć, a na pewno zubożyć nasze życie i relacje z innymi ludźmi. Omijanie prawdy jest kuszące, gdyż wygodne i ułatwiające wiele codziennych spraw. Wydaje się jednak, że budowanie czegokolwiek co nie jest oparte na prawdzie musi w konsekwencji doprowadzić do upadku. Kłamstwo niszczy naszą odpowiedzialność, która z kolei jest wyznacznikiem nie tylko dorosłego życia, lecz niezbędnym elementem dla jego pełni i realizacji siebie jako człowieka.