ZJEDNOCZENIE WŁOCH
Zwolennikami idei rewolucyjnej byli Giuseppe Mazzini i Giuseppe Garibaldi. Jednoczenie Italii rozpoczęli oni od obalenia władzy świeckiej papieża. Na czele konstytucyjnego Królestwa Włoskiego stanął Wiktor Emanuel. W 1866 r. odebrano Austrii Wenecję, a w 1870 r. Państwo Kościelne. W 1871 r. do Rzymu przeniesiono stolicę.
ZJEDNOCZENIE NIEMIEC
Do zespolenia państw niemieckich dążyły Prusy. Pierwszym krokiem było ekonomiczne zjednoczenie Niemiec w postaci utworzonego w 1834 r. Związku Celnego. W latach 60, po przejęci szefostwa rządu przez Otto von Bismarcka, Prusy zdecydowały się na otwartą walkę o hegemonię w Niemczech. W 1866 r. doszło do konfrontacji zbrojnej między Prusami a Austrią. Zwycięski Prusy w bitwie pod Sadową zdobyły niektóre niezależne dotąd państwa Rzeszy i podporządkowały sobie większość pozostałych. W 1864 r. odebrał Danii księstwa Szlezwik i Holsztyn, a w 1870 r. zmusił Francję do oddania Alzacji i Lotaryngii. W 1866 r. Prusy wygrały wojnę z Austrią i monarchia habsburska musiała zgodzić się na zjednoczenie.