Porównaj sposób ujęcia motywu miłości w sonetach Francesco Petrarki "Sonet 132" S'amor non e... i Jana Andrzeja Morsztyna "Cuda miłości: (analiza i interpratacja porównawcza)

Przed skorzystaniem z tego materiału sprawdź czy nie uczęszczasz do tej szkoły co ja, mógłbyś mieć z tego powodu problemy.

Miłość w życiu ma podstawowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju jednostki i społeczeństwa, ponieważ jednostka, która nie kocha ani nie jest kochana czuje się pusta i bezwartościowa. Jednak w tych utworach autorzy spojrzeli na miłość od innej strony, o której zakochani często starają się nie myśleć, bądź próbują zapomnieć. Bohater wiersza będący równocześnie osobą mówiącą w wierszu nie dostrzega radości i szczęścia we własnym cierpieniu miłości. Miłość postrzegana jest jako coś pięknego a w tych sonetach określana jest jedynie jako cierpienie, ból, żal a nawet porównywana jest do śmierci. O tej jednej z najważniejszych wartości pisał zarówno wielki włoski humanista Francesco Petrarka jak również jego polski kontynuator – Jan Andrzej Morsztyn, który był uznawany za Marynistę. Chociaż poeci pisali w różnych epokach, które nastąpiły bezpośrednio po sobie to ich teksty są bardzo podobne, ale i różne, a ich tematyka jest wręcz identyczna. Tematem głównym obydwu sonetów jest miłość a konkretniej ból i cierpienie z nią związane.
Uczucie to w obydwu tekstach jest postrzegane z zabawą i grą a nie ze stałym związkiem. Utwory te jednak są dokładnym odzwierciedleniem stanu emocjonalnego człowieka dopadniętego w sidła miłości. Podmiotem lirycznym jest niewątpliwie osoba zakochana, więc teksty te są brudną kałużą ich uczuć, rozterek oraz problemów wylanych na papier. Czytając obydwa sonety czujemy współczucie gdyż autorzy opisują swe cierpienie nie mówiąc o żadnej pozytywnej stronie miłości, jakby owa nie istniała. W tekstach pokazana jest nie moc, która towarzyszy miłości, stan, nad którym umysł nie może i nie potrafi panować, miłość, więc nie jest rozumowi w żaden sposób podległa. Ma własną drogę, którą podąża i trafia każdego nawet wtedy, kiedy jest niepowołana i niechciana. Osobę, która bardzo kocha targają różne emocje i sprzeczne uczucia. Czuje zamęt w głowie i w sercu. Zastanawia się czy to, co czuje to miłość a jeśli nie miłość to, co to takiego. Zadaje sobie pytanie czy jeśli to dobre to, czemu boli, a jeśli złe to, czemu daje taką słodycz z cierpienia. Rozterki człowieka zakochanego opisuje Petrarka w „Sonecie 132”. Wiersz wypełniają przemyślenia nad sensem i istotą miłości, są one sformułowane w postaci pytań retorycznych. Poeta nie potrafi jednoznacznie stwierdzić, co czuje i w jakim stanie jest, doznania jego są sprzeczne, stąd też liczne nagromadzenia w postaci antytez. Zakochany jest tu przedstawiony w postaci metafory – żeglarza, który czuje się bezradny, zagubiony i samotny, Podmiot liryczny gra dla siebie rolę psychoanalityka, jest „anatomem” osobistych emocji miłosnych, przekazanych jako monolog do siebie samego, nie wie sam czy żyje, bo stan, w którym się obecnie znajduje doprowadza go do tego, że nie potrafi normalnie funkcjonować. W tekście Petrarki występuje anafora, powtarzane jest słowo „jeśli”, ma to za zadanie zwrócić uwagę czytelnika na niepewność autora, co do swoich uczuć. W tekście Morsztyna występuje przerzutnia, która służy do urozmaicenia składni. Jego utwór jest bogaty w liczne środki stylistyczne, pełne symboli i metafor, które oddają cały klimat i emocje wiersza, przez co wypowiedź ta jest bardziej dynamiczna. Już sam początek sonetu zaczyna się od wykrzyknięciem. Występuje tu paradoks, czyli pokazanie przeciwieństw typowych dla baroku.
Sonet Petrarki jest klasycznym sonetem włoskim złożonym z czternastu wersów, dwie pierwsze strofy to tetrastychy, dwie ostatnie tercyny. Początek wiersza to opis uczuć jego i myśli dotyczące jego rozważań na ten temat. Wraz z czytaniem kolejnych wersów dowiadujemy się o jego uczuciach, jednak pod koniec podmiot liryczny zdaje sobie sprawę, że to miłość nad nim panuje a nie na odwrót. Odczuwa rozterkę i czuje jak jego wola toczy walkę z rozumem. Morsztyn jako poeta barokowy przełamuje klasyczne ramy sonetu. „Cuda miłości” zbudowane z dwóch części, czyli trzech strof, w których podmiot liryczny miota się, rozważa, analizuje swój stan. Dopiero w ostatniej części pojawia się odpowiedź na męczące go problemy, nie jest ona zaskakująca dla czytelnika. Autor domyśla się, że sprawca jego problemów jest miłość.
Ważna różnicą pomiędzy tymi utworami jest ujęcie tytułu. Pozornie znaczą to samo, jednak poeci pokazują odmienne spojrzenie na ten sam problem. Artysta barokowy nie dąży do naśladowania i ukazania harmonii jak to miało miejsce w renesansie. Wstrząsa uczuciami czytelnika i zamierza oddać prawdziwe emocje nurtujące człowieka. W odróżnieniu od „sonetu 132” nie jest wierszem o miłości, lecz o docenieniu jej wartości.
Na przeciwne spostrzeganie miłości mógł mieć wpływ ogólny światopogląd poetów, całokształt życia prywatnego, ich znajomi, ich błędy popełnione w życie, złe wybory oraz ważne wydarzenia życiowe.
Sonety Francesco Petrarki i Jana Andrzeja Morsztyna napisane w dwóch tak sobie różnych epokach poruszają ten sam problem, tak bardzo ważny temat, którego jest źródłem jedna, nieskończona, wiecznie dająca ból-miłość. Motyw miłości jest stałą, ponadczasową wartością, która nie przemija i zawsze będzie obecna w naszym życiu. Bohaterowie ich utworów różnią się. Podmiot liryczny w „cudach miłości” ostatecznie odnajduje odpowiedź na trapiące go pytania i problemy. W zakończeniu wiersza zawarta jest puenta, z której wynika, iż źródłem wszelkich cierpień jest miłość, przed której urokiem nie da się wybronić, która nas dopada i nawet chłodny rozum i umysł pozostają bezsilne, nie dają jej rady…