DOS (ang. Disk Operating System), dyskowy system operacyjny – rodzina systemów operacyjnych, często utożsamiana z najstarszym systemem operacyjnym komputerów IBM-PC i zgodnych, który powstał ok. 1980 roku.
System DOS nadal jest używany na komputerach PC niewymagających zaawansowanych rozwiązań informatycznych, np. w księgowości. System pracuje w trybie znakowym, ale o ile karta graficzna na to pozwala, mogą być na nim uruchamiane programy pracujące w trybie graficznym. Istnieją także nakładki graficzne na DOS, np. dla MS-DOS są to DOSShell (od wersji 5.0) i OpenGEM; taką nakładką na DOS dającą środowisko graficzne były pierwsze wersje Microsoft Windows.
DOS jest systemem jednozadaniowym i jedno-użytkownikowym. W przeciwieństwie do systemów uniksowych, nie był tworzony z myślą o pracy w sieci, lecz jako system przeznaczony dla indywidualnych użytkowników w domu lub w biurze pracujących na komputerach wykonujących zadania niewykraczające poza możliwości pojedynczej maszyny. DOS nie ma wbudowanych mechanizmów zarządzania pamięcią ani ochrony pamięci – z tego względu nie jest systemem bezpiecznym dla danych i procesów.
Programy DOS-owe mogą być uruchamiane w systemie Windows czy Linux (multiplatformowy DOSBox lub DOSemu spod Linuksa). DOSemu jest tylko maszyną wirtualną i do działania wymaga którejś z wersji DOS-a. Istnieją obecnie darmowe implementacje tego systemu, np. FreeDOS. Niektóre programy napisane dla DOS-a działają w systemie Windows.
W potocznej mowie osób zainteresowanych komputerami i oprogramowaniem, DOS bywa synonimem przestarzałego oprogramowania (np. w stwierdzeniu "epoka DOS-a łupanego"). Zainteresowanie DOS-em i możliwością uruchamiania napisanych pod niego programów wynika obecnie najczęściej z chęci korzystania ze starych, ale wciąż mogących dostarczyć dobrej rozrywki gier.
Ważniejsze systemy tej klasy:
• dla komputerów IBM Systemu 360 – DOS/360 (uproszczona wersja systemu DOS)
• dla komputerów IBM Systemu 370 i 390 – DOS/VSE
• dla komputerów Commodore 64
• dla ośmiobitowych komputerów Atari – Atari DOS, SuperDOS, SpartaDOS, MyDOS i inne
• dla komputerów Amiga – AmigaDOS
• dla komputerów klasy IBM-PC
o PC-DOS firmy IBM
o MS-DOS firmy Microsoft
o DR-DOS firmy Digital Research
o FreeDOS – wolne oprogramowanie do bezpłatnego pobrania
o PTS-DOS
QDOS (ang. Quick and Dirty Operating System) to system operacyjny napisany przez Tima Patersona i wykupiony później przez Billa Gatesa za 25 tys. dolarów.
System QDOS został stworzony w celu uruchamiania automatycznie przekodowanych programów systemu CP/M na platformie opartej o procesor Intel 8086. QDOS stał się bazą dla MS-DOS, wraz ze wszystkimi ograniczeniami prostego, 16-bitowego jądra systemu.
MS-DOS (ang. Microsoft Disk Operating System) to system operacyjny stworzony przez firmę Microsoft na podstawie nabytego przez nią kodu źródłowego systemu QDOS. Pierwsza wersja nosiła numer 1.0, ostatnia rodzina o oznaczeniach 7.x stanowi podstawę systemów operacyjnych z rodziny Windows 95.
Przeczytaj podobne teksty
Czas czytania: 2 minuty
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.