Koloseum

Amfiteatr był rzymskim wynalazkiem. Arena w kształcie elipsy otoczona kilkoma kondygnacjami miejsc dla widzów pozwalała tłumom bezpiecznie spoglądać w dół i obserwować walki i rzezie. Tutaj walczyli gladiatorzy, tutaj pokazywano egzotyczne zwierzęta, a potem urządzano ich pogrom. W Rzymie istniały już wcześniej amfiteatry, lecz po wielkim pożarze w 64 roku n.e. potrzebny był nowy. Wespazjan, który został cesarzem w 70 roku, rozkazał zbudować olbrzymi amfiteatr, który nosiłby imię jego rodu i był większy i wspanialszy niż jakikolwiek przedtem.

Nową arenę, znaną jako amfiteatr Flawiuszów, zbudowano na miejscu jeziora, które znajdowało się w obrębie pałacu Nerona. Z architektonicznego punktu widzenia miejsce na budowę wybrano znakomicie. Za czasów Wespazjana budowano równie okazale jak za Nerona, lecz Wespazjan robił to dla dobra ogółu, a nie tylko dla swojej przyjemności. Ale Neron zemścił się pośmiertnie: począwszy od VIII w. amfiteatr Flawiuszów znany jest powszechnie jako Koloseum. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od stojącego w pobliżu kolosalnego posągu Nerona (Wespazjan zamiast go zburzyć rozkazał wykonać nową głowę dla posągu i nazwał go Apollo).

Koloseum ma ponad 0,5 km w obwodzie i niecałe 50 m wysokości. Długość amfiteatru wynosi 188 m, natomiast szerokość 156 m. Zbudowano go z trawertynu, tufu wapiennego i cegły. W 82 r. n.e. Tytus, następca Wespazjana, dokonał otwarcia Koloseum, urządził walki gladiatorów i polowania na dzikie zwierzęta. Widowiska trwały 100 dni i zginęło w tym czasie 5000 zwierząt i wiele tysięcy gladiatorów. Nawet wtedy jeszcze prace nie były zakończone i dopiero za panowania następnego cesarza, Domicjana, została dołączona najwyższa kondygnacja.

Budowla ta jest dość skomplikowana, a jej konstrukcja zapewnia bezpieczeństwo zgromadzonym widzom. Mimo, że amfiteatr mieścił 50 tysięcy osób, system schodów i korytarzy pozwalał wszystkim na swobodne przemieszczanie się. 80 wejść zezwalało na szybkie, sześciominutowe opróżnienie widowni. Jeszcze ważniejszy był właściwy dozór nad zwierzętami. Również pod tym względem architekci wykazali ogromne umiejętności projektując sieć przejść i wind, którymi dostarczano dzikie, niekiedy rozszalałe zwierzęta z klatek pod sceną prosto na arenę.

Arena, na 86 m długa i 54 m szeroka miała drewnianą platformę. Pod nią znajdowały się, dzisiaj odsłonięte, przypominające labirynt chodniki i pomieszczenia, gdzie w klatkach trzymano zwierzęta przeznaczone do walki. Każda kondygnacja utrzymana jest w innym stylu: dolna – porządek toskański, środkowa – joński, górna - koryncki.

W arkadach trzeciego i czwartego piętra ustawiano posągi, a całe wnętrze ozdobiono stiukami i wyłożono marmurem. Na najwyższej kondygnacji można też jeszcze zobaczyć gniazda i wsporniki, które niegdyś utrzymywały maszty podtrzymujące olbrzymią markizę nad otwartym dachem amfiteatru. Ten skomplikowany układ płótna, bloków i lin obsługiwali specjalnie do tego celu zaangażowani żeglarze. Na arenie (po jej zatopieniu) można było nawet urządzać bitwy morskie.

W roku 445 Koloseum zostało uszkodzone przez trzęsienie ziemi. Ostatnie igrzyska odbyły się w 528 roku za króla Teodoryka. Można powiedzieć, że Koloseum z tak zaawansowaną inżynierią budowlaną i znakomitym systemem bezpieczeństwa widzów wyprzedzało swoją epokę. Nawet sposób budowania jest zadziwiająco nowoczesny, przypomina bowiem metodę zastosowaną w XX-wiecznych wysokościowcach ze stali i betonu. W 2000 lat po otwarciu, Koloseum nadal pozostaje wspaniałym pomnikiem rzymskich osiągnięć, chociaż jest również pomnikiem szczególnego upodobania do okrutnych, krwawych widowisk.

W XVIII i XIX wieku uważano, że Koloseum należy oglądać nocą. Od XV wieku rozpadająca się budowla służyła za kamieniołom. Stąd brano materiał do rzymskich kościołów i pałaców. Aż w końcu papież Benedykt XIV wziął w 1741 Koloseum pod ochronę dla upamiętnienia męczeństwa chrześcijan. Budowla była zniszczona i zarośnięta pnączami i kiedy w latach 50-tych ubiegłego wieku roślinność usunięto, rozległy się głosy protestu. Amfiteatr góruje nad otoczeniem nawet dzisiaj. Położone jest w centrum Rzymu na wschodnim krańcu Via dei Fori Imperiali, w niedużej odległości od dworca głównego Termini.

Ma także własną stację metra – Colosseo.