Organizacja gminy we Włoszech - pozycja i zadania syndyka w władzy gminnej.

Marcin Blok

Organizacja gminy we Włoszech - pozycja i zadania syndyka w władzy gminnej.

Terytorium Włoch dzieli się, zgodnie z art.114 Konstytucji z 1948r., na regiony, prowincje i gminy. Podstawowe znaczenie dla określenia istoty gminy włoskiej ma art.128 Konstytucji, stanowiący iż: „Prowincje i gminy są autonomicznymi korporacjami w ramach zasad ustanowionych przez powszechne ustawy Republiki, które określają ich zadania”. Gmina jako korporacja samorządowa posiada własny teren i wykonuje na nim uprawnienia wynikające z przyznanej jej osobowości prawa prywatnego i publicznego. W terminologii samorządowej występuje wyróżnienie na gminy (commune) i miasta (citta) mające swe podłoże w tradycji historycznej, bowiem nie zawsze można uzasadnić je rodzajem wykonywanych zadań. Jednakże we wszystkich gminach występują trzy organy: rada gminna, komisja gminna (giunta municipale) oraz syndyk (sindaco) 1(rys1).


Wyborcy
Rada gminy
Komisja gminna:- syndyk- asesorzy
Syndyk
Urząd gminny
Komisje doradcze
Sekretarz gminny
Rys.1 Struktura organów gminnych we Włoszech.2


Rada gminna (consiglio communale) będąca organem uchwałodawczym wybierana jest na kadencje pięcioletnią. Liczba członków zależy od wielkości gminy i waha się od 15 radnych w gminach najmniejszych do 80 radnych w gminach liczących ponad 500 000 mieszkańców. Radni sprawują swą funkcję honorowo.
Zakres zadań rady dotyczy wszystkich istotnych spraw gminy, w tym budżetu, planowania przestrzennego oraz polityki personalnej. Kwestie te zostały uregulowane przy pomocy klauzuli generalnej stanowiącej, iż radzie przysługują wszelkie kompetencje dotyczące zagadnień lokalnych, o ile nie zostały one w sposób wyraźny przez konkretny przepis powierzone komisji gminnej lub syndykowi. Ponadto zadaniem rady jest nadzór nad wykonaniem jej uchwały przez komisję gminną. W związku z tym, każdy z członków rady może zasięgnąć o działalność organów wykonawczych.
W swych uchwałach i dyskusjach radni gminni nie ograniczają się wyłącznie do spraw gminnych (lokalnych), ówcześni radni są silnie związani z tradycją dlatego też uważają się za upoważnionych do wyrażania swojej opinii we wszystkich sprawach dotyczących całego państwa. Rada gminna może powoływać komisje gminne o charakterze doradczym, których skład odpowiada sile partii reprezentowanych w rządzie.

Komisja gminna (giunta municipale) składa się z syndyka oraz asesorów gminnych (assesori comunali), jest ona organem kolegialnym powołanym do wykonywania uchwał rady oraz zarządzania administracją gminy. Członkowie komisji gminnej wybierani są przez radę z jej składu. Wymagana przy tym jest absolutna większość głosów przy czym liczba członków komisji gminnej zależy od wielkości gminy1. W miastach powyżej 100 tys. mieszkańców członków komisji jest więcej, z uwagi na większą ilość zadań do wykonania, a także bardziej skomplikowany typ jednostki samorządowej.
Z uwagi na przysługujące komisji gminnej kompetencje decyzyjne w stosunku do jej członków obowiązują szczególne wymogi formalne. Członkowie ci nie mogą być urzędnikami gminnymi, sędziami i kierownikami banków komunalnych, a także nie mogą być spokrewnieni do drugiego stopnia lub spowinowaceni do pierwszego stopnia z innymi członkami komicji. Kadencja komisji gminnej jest równa kadencji rady, jednakże asesorzy wykonują swe funkcje aż do czasu wyboru swych następców. Posiedzenia komisji gminnej są niejawne, w przeciwieństwie do sesji rady. Sposób podejmowania uchwał nie jest ściśle określony prawem, mogą one być podejmowane w formie obiegowej lub nawet przez telefon. Posiedzenia odbywają się tylko zgodnie z przyjętym przez komisję terminarzem lub na żądanie syndyka (mera). Z kolei rada zwoływana jest na wniosek jednej trzeciej jej składu.

Syndyk (nazywany też merem) dzieli zadania pomiędzy poszczególnych asesorów według kryterium resortowego (np. sprawy osobowe, majątkowe, budżet, policja, handel turystyka, sprawy socjalne, opieka zdrowotna, szkolnictwo, kultura, sport, budownictwo itp.).
Podstawowym zdaniem komisji jest przygotowywanie i przedkładanie radzie projektów uchwał oraz kierowanie administracją gminy. Wśród najważniejszych zadań wymienić należy ponadto:
· reprezentowanie i zastępowanie rady w okresach między jej sesjami,
· zawieranie umów w imieniu gminy,
· decydowanie o cenach w komunikacji publicznej,
· realizacja budżetu gminy,
· wydawanie zarządzeń porządkowych w sytuacjach nadzwyczajnych.



Posiedzeniom komisji gminnej przewodniczy syndyk, do podjęcia uchwały prze komisję
gminną wymagana jest ponad połowa całego składu komisji. Organem pomocniczym komisji gminnej oraz syndyka jest sekretarz gminny. Jego rola sprowadza się do doradztwa zwłaszcza w kwestiach prawnych organom gminy. Ponadto ma on obowiązek uczestniczenia w obradach komisji gminnych z głosem doradczym oraz formułowania jej uchwał. Uchwały te podpisuje syndyk wraz z sekretarzem i najstarszym asesorem.
Syndyk jest monokratycznym organem gminy. Jego pozycja porównywalna jest do burmistrza lub prezydenta w innych systemach samorządowych. Syndyk reprezentuje gminę na zewnątrz, zwołuje radę i giunitę oraz przewodniczy im. Wybierany jest na pierwszym posiedzeniu rady z pośród jej członków na okres pięcioletniej kadencji.3
Kompetencje syndyka dzielą się na dwie zasadnicze części:
· jako zwierzchnika i przedstawiciela prawnego gminy w zakresie jej sprawy własnych,
· jako przedstawiciela państwa w zakresie spraw zleconych.

Mer – syndyk czuwa nad funkcjonowaniem służb i urzędów municypalnych, a także nad wykonywaniem podjętych decyzji. W celu zapewnienie bezstronności działania merowi nie wolno łączyć wykonywanych funkcji z żadną inną działalnością publiczną lub gospodarczą. Aparatem pomocniczym syndyka jest urząd podzielony na referaty. Przepisy gminne bardzo szczegółowo regulują kompetencje syndyka dotyczące reprezentowania gminy na zewnątrz jak i spraw związanych z wydawaniem przepisów miejscowych a zwłaszcza zarządzeń policyjnych i porządkowych oraz nawet sposobu zachowania się i noszenia insygniów w czasie wystąpień oficjalnych.



1 B. Dolnicki – Samorząd terytorialny Zakamycze 2003’

2 T. Proć – Samorząd terytorialny w państwach UE Zielona Góra 2001’ red. Andrzej K. Piasecki

3 W. Misiuda-Rewera – Włochy republika autonomii Lublin 2005’ UMCS