Demokracja to najgorsza forma rządu, z wyjątkiem wszystkich innych form.

WINSTON CHURCHILL, 1947

Demokracja to forma ustroju politycznego, w którym uznaje się wolę większości obywateli jako źródło władzy i przyznaje im się prawa i wolności polityczne, gwarantujące sprawowanie tej władzy. Prawa mniejszości muszą być jednak również przestrzegane. Opozycja polityczna może legalnie działać.

Współczesna demokracja jest czymś w rodzaju świeckiej religii. Ma swoje dogmaty (standardy demokratyczne), swój kler (autorytety moralne), swoje obrządki (wybory, referenda), swoją moralność (relatywizm), swój dekalog (prawa człowieka).

W państwie demokratycznym głowa państwa (czyli prezydent) wybierana jest przez naród w pięcioprzymiotnikowych wyborach. Wybory te są proporcjonalne, tajne, powszechne, równe i bezpośrednie. Oznacza to, że zwycięża w nich kandydat poparty przez większość, każdy głos jest anonimowy, może w nich wziąć udział każdy, kto osiągnął pełnoletność, ma obywatelstwo danego kraju i nie został pozbawiony praw publicznych, wszystkie głosy są równe oraz każdy biorący w nich udział oddaje głos bezpośrednio w lokalu wyborczym.

Mogą tu nasuwać się pytania: czy przygłupy, prymitywy i kryminaliści powinni mieć prawo głosu? Czy głos człowieka głupiego powinien mieć taką samą wartość, co głos człowieka mądrego? Ale jak sprawdzić, czy człowiek jest przygłupem czy nie? W razie tego typu wątpliwości odsyłam do cytatu początkowego.

Odbywają się, także pięcioprzymiotnikowe, wybory do parlamentu lub kongresu, które są najwyższymi organami władzy ustawodawczej. Każdy ma więc prawo kontrolowania poczynań władzy poprzez wybranie odpowiednich przedstawicieli. Ustanawianie przepisów w parlamencie lub kongresie odbywa się za pomocą głosowania. Aby uchwalić lub odrzucić wniosek niezbędna jest większość głosów. Każdy ma więc prawo kontrolowania poczynań władzy poprzez wybranie odpowiednich przedstawicieli.

Istnieją również partie polityczne, które zmieniają się u władzy. Każdy obywatel ma prawo założyć partię. W niektórych państwach demokratycznych działa system dwupartyjny, chociaż może tam istnieć wiele partii. Np. USA czy Wielka Brytania. W innych mamy do czynienia z systemem wielopartyjnym, np. w Polsce, Niemczech.

Następnym standardem współczesnej demokracji są prawa człowieka. Państwo demokratyczne respektuje je. Obecnie reguluje je Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Jeżeli własny rząd nie przestrzega tej konwencji, będąc jej sygnatariuszem, obywatel może zwrócić się o pomoc do Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Państwo demokratyczne cechuje pluralizm poglądów. Mogą się w nim rozwijać różnego rodzaju opinie, takie jak pacyfizm czy feminizm. Głoszone przekonania nie mogą być krytykowane przez władzę, chyba że wymierzone są przeciwko demokracji. Mowa tu na przykład o faszyzmie lub komunizmie. Głoszenie tych ideologii jest zabronione przez prawo.

Ważnym czynnikiem opisywanego ustroju jest niezależne od rządu sądownictwo.

Pracownicy sądownictwa nie mogą wydawać wyroków na podstawie własnych przekonań politycznych, nie mają prawa opowiadać się po żadnej ze stron.

Wspominając o cechach państwa demokratycznego trudno pominąć gospodarkę wolnorynkową, która jest niewątpliwie wielką zaletą tego ustroju. Obowiązują w niej zasady ekonomii. Nie jest ona w żaden sposób sterowana przez państwo. W gospodarce liberalnej mogą istnieć państwowe instytucje i przedsiębiorstwa wykonujące czynności gospodarcze. Nie mogą one jednak działać na zasadach prawem zastrzeżonego monopolu. Obok nich mają prawo istnieć przedsiębiorstwa niepaństwowe działające w tej samej dziedzinie.

W gospodarce wolnorynkowej nie może być narzucony przez władze rozdzielnik (limit) na nabycie określonej ilości czynników produkcji. W gospodarce centralnie zarządzanej państwo może na przykład ustalić, że przedsiębiorstwo może kupić nie więcej niż 100 ton stali i zatrudnić nie więcej niż 10 pracowników. Niezależnie od tego, ile taka firma posiada pieniędzy i jakie zapotrzebowanie.

Na podstawie wymienionych wyżej czynników możemy bez wahania stwierdzić, że demokracja to ustrój polityczny, w którym obywatel ma największą swobodę i sam dokonuje wyborów dotyczących jego życia, zarówno prywatnego, jak i politycznego. Jak dotąd nie wymyślono ustroju, który zapewniałby wyższą jakość życia i większą wolność. Demokracja posiada oczywiście wady. Chociażby z tego tytułu, że obywatele czasem wykorzystują ją do swoich egoistycznych celów lub nie zawsze potrafią podjąć właściwą decyzję.