Materialy do nauki z UE

1.3 Powst. i dorobek Rady Europy- Data powst. 5.05.1949r.. w Londynie , Podstawy traktatowe: statut Rady Europy z 5.05.1949 r.. RE powołana do życia przez 10 państw: Frań., W.Bryt., Belgie, Holan., Luksemb.,Danłe Irlandie, Włochy, Norwegie, Szwecje. Obecnie w skład RE wchodzi 41 państw i obejmuje ona też państwa Eur. Srodk.i Wsch., łącznie z Rosją. Celem RE jest osiągnięcie większej jednomyślności między członkami dla ochrony i realizacji ideałów i zasad ułatwiających postęp gospodarczy i społeczny. RE utworzyła system ochrony pr. czł. na podstawie Konwencji z 4.XI.50r o Ochr. Pr. Czł. i Podstawowych Wolności. Przedmiotem szczególnego zainteresowania organizacji jest rozwój i zachowanie praworządnego porządku w Europie. Przedstawiciele RE udzielają konsultacji m.in. państwom członkowskim przy opracowywaniu konstytucji i praw dotyczących praworządności, demokracji lub praw człowieka

1.5 Powstanie i dorobek EWWiS z inicjatywy francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana (plan Schumana z 9.05.1950 r.) doszło 18.04.1951 r. do podpisania układu o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali (EWWiS). U podstaw projektu leżała chęć położenia kresu odwiecznej francusko-niemieckiej wrogości oraz pragnienie stworzenia podwalin dla europejskiej federacji. Układ o stworzeniu EWWiS wszedł w życie 23.07.1952 r.. Na jego podstawie uprawnienia organu wykonawczego otrzymała Wysoka Władza Dla Francji istotne w tym palnie było umieszczenie ważnych z militarnego punktu widzenia gałęzi przemysłu pod międzynarodową kontrolą, a dla Niemiec był to powrót do wspólnoty międzynarod. i perspektywa odbudowy gospodarczej. Obszerna ekonomiczna integracja centralnego sektora gospodarki – węgla i stali – miała pociągnąć za sobą jedność polityczną

1-6 Traktaty o EWG i Euratom 57r- 25.IlI.57r. na zwołanej w Rzymie konferencji podpisano 2 traktaty: Traktat ustanawiający Europ.WspóI.Gosp. ł Europ.Wspól.Energii Atom., traktaty te zostały podpisane przez 6 państw członkowskich EWWiS i weszły w życie l.I.58r., zostały zawarte na czas nieokreśl.Organy: Rada, Komisja, Zgromadzenie, Tryb. Sprawiedl. EWG to organiz. której zadaniem jest integracja gospodarek państw członk., utworzenie Wspólnego Rynku i nowego porządku pr. międzynarodowego. Euratom obejmuje ścisłą dziedzinę gospodarczą - gospodarkę atomową, jego przeznaczeniem jest inegracja sektoralna.


1.7 Fuzja Instytucji europ.- Traktat Fuzyjny 65r.- na podstawie ukł. o wspólnych org. EWG z 25.III.57r. połączono Zgromadzenia trzech Wspólnot i ustanowiono jeden Trybunał. Następnie Układ w sprawie Wspólnej Rady i Wspólnej Komisji- Traktat Fuzyjny 65r, połączył oba te org. Trzech Wspólnot w jedną Radę i jedną Komisję. Do tych org. doszedł Trybunał Obrachunkowy. Obecnie istnieją wspólne org. Wspólnoty: Rada, Komisja, Parł. Europ(wcześniej Zgromadzenie), Tryb. Sprawiedl., Sąd I Instancji oraz tryb. Obrach. Istnieją też instytucje doradcze tj. Komitet Ekonom.-Społ.(wspólny dla WE i Euratomu), Komitet Doradczy( tylko EWWiS), Komitet Regionów( tylko WE). Fuzja org. nie naruszyła odrębności i osobowości prawnej Wspólnot. Połączone org. przejęły kompetencje przewidziane dla każdego z odrębnych org.

1.8 Rozwój horyzontalny EWG- EWG powstało na mocy Traktatu podpisanego 25.UI.57r przez 6 państw: Franc., Belgie, Holandie, Luksemb., RFN, Włochy. W 61 r. Irlandia, W.Bryt, i Dania złożyły wniosek o przyjęcie do EWG, w 62r. wniosek złożyła Norwegia. 14.1.63r. prezydent Francji postawił weto przeciw wstąpieniu W.Bryt. i negocjacje zostały przerwane. Drugi wniosek o przyjęcie państwa te postawiły w 67r. i l.L73r. Dania, W.Bryt i Irlandia uzyskały członkostwo EWG, Norwegia nie przystąpiła ponieważ w referendum obywatele odrzucili przystąpienie do EWG. 12.VI.75r. wniosek złożyła Grecja, w 77r. Hiszpania i Portugalia. l.I.8lr. Grecja została 10 członkiem EWG, a l.I.86r, przystąpiła Hiszpania i Portugalia.

l.lO Traktat z Maasricht 92r- traktat o UE( trakt, z M.) ustanowił zasadę subsydiarności, prawa podstawowe oraz obywatelstwo europ. Wzmocniona została rola Parlamentu Europ, w procesie decyzyjnym. Traktat ten zobowiązał państwa członk. do utworzenia Unii Gosp. i Walut, oraz zdefiniowania mechanizmów działania, kryteriów wyłaniania kandydatów, sformułowania procedur i instytucji niezbędnych do jej efektywnego funkcjonowania. Państwa członk. UGW będą posługiwać się wspólną walutą- euro, powstaną też wspólne instytucje monetarne, odpowiedzialne za jednolitą polit. pieniężną i kursową.

1.11, 1.16 Traktat Amsterdamski 97r- od II.68r. trwała międzynarod. konferencja państw członk. UE której celem było przygotowanie reformy instytucjonalnej Wspólnot Europ, i UE . Opracowany przez konfer. projekt został przyjęty na posiedzeniu Rady Europejskiej w Amsterda. w dniach 15-18 VI.97r"a podpisany 2.X.97r-wszedł w życie l.V.99r. Ustalono: zasady na których opiera się UE-z.wolności, z. demokracji, z. poszanowania pr. czł. i podstawowych swobód i rządów pr., przewidziano możliwość zawieszenia w pewnych prawach państwo członk. naruszające te zasady. Zakres filaru Wspólnotowego poszerzono o sprawy wizowe, imigracji, kontroli granic zew. Zwiększono zakres jurysdykcji ETS, poszerzono zakres podejmowania decyzji większości kwalifikowaną w zakresie II filaru Unii- Wspólnej Polit. Zagr. i Bezp.

1.12 Cztery stopnie integracji gospod.- Traktat o utworzeniu Wspólnot Europ, przewidywał urzeczywistnienie wspólnego rynku tzn. wprowadzenie podstawowych wolności i reguł konkur, jak również wprowadź, wspólnej zagr. polit. handl w 12-letnim okresie przejściowym, który rozpoczął się z wejściem w życie TEWG I.I.58r. i trwał do 31.XII.69r. Od l.I.59r rozpoczęła się likwidacja ceł między państw, członk., a l.I.61r wyrównano cła zew., l.VII.67r urzeczywistniono Unię Celną w której zlikwidowano cła wew. i wprowadzono jednolite stawki celne zew. Od 62r tworzono podstawy polit. rolnej Wspólnoty, opiera się ona na specyficznym rynkowym syst. produkcyjnym i Funduszu Gwarancyjnym. W syst. tym dla poszczególnych produktów wyznaczono standardy ilości ł jakości i zagwarantowano ceny skupu pokrywające kopszty. FG miał się finansować gł. ze sprzedaży i ceł przywozowych.

1.13 Europ. Obszar Gosp.-jest to rynek wew., bez wew. granic w którym towary, osoby, usługi i kapitał mogą przepływać bez przeszkód i kontroli.
1.14Jakie zmiany wprowadził do EWG Jednolity Akt Europ.- JAE podpisano 17 i 28.11 86r., wszedł w życie l.VII.87r. Akt ten miał na celu przystąpienie do przekształcenia państw członk. Wspólnoty w UE, która miała być budowana na fundamencie istniejących Wspólnot i sformalizowanej przez Akt Europ. Współpracy Polit. Odtąd WE i EWP miały , zachowując odrębność organiz. względem siebie, wspólnie podejmować kroki do urzeczywistnienia UE. JAE ustanowił Radę Europ, w której skład wchodzą szefowie państw lub rządów państw członk. i przewodniczący Komisji Wspólnoty którzy są wspomagani przez ministr. spraw zagr. i członka Komisji. JAE rozwinął dziedziny prawa instytucjonal. i materialnego Wspólnot, wzmocnił pozycję Parłam. Europ, przez wprowadzenie postępowania współpracy w zakresie stanowienia prawa. JAE przewidywał powołanie Sądu I instancji.






1.15 Zmiany wprowadzone Traktatem z Maastricht 11.92.- wprowadził nazwę Wspólnota Europ, dla dotychczasowej EWG. Przewidziana projektami konferencji międzyrządowych z Rzymu 90r. Unia Gospod, i Walutowa została zintegrowana ze Współ. Europ., do Traktatu WE wprowadzone zostały również postanowienia w sprawie obywatelstwa Unii, do części istniejących zasad włączono zasadę subsydiarności, została wzmocniona rola Prlam. przez wprowadzenie postępowania współdecydowania w zakresie stanowienia wtórnego pr. wspólnotow., wprowadzono też nowe polityki obok gospod, i monetarnej, polit. społeczną, dotyczącą oświaty, kształcenia i młodzieży, kultury, zdrowia, ochrony konsumenta, sieci transeurop. i przemysłu.

1.17 Charakter prawny UE- zgodnie z art.l traktatu o UE strony ustanawiają między sobą UE. Podstawę Unii stanowią Wspólnoty Europ, uzupełnione ustanowionymi przez Traktat politykami i formami współpracy takimi jak: Wspólna Polit. Zagr. ł Bezp., Współpraca w zakresie Wymiaru Sprawiedl. i Spraw Wew., Współ. Policyjna i Sądowa w sprawach karnych. Zadaniem UE jest organiz. w sposób spójny i solidarny, stosunków między / państw, członk. i ich ludami. UE zbudowana jest na 3 filarach: I filar stanowią WE, charakteryzowane jako organiz. ponadnarodowe i funkcjonujące wg zasad i norm prawa Wspólnotowego, II filar to Wspólna Polit. Zagr. i Bezp.- tradycyjna forma współpracy międzynarod. w płaszczyźnie pr. międznarod., III filar to Współpraca Policyjna i Sądowa w sprawach karnych. Unia dysponuje jednolitymi ramami instytucjonalnymi zapewniającymi spójność i ciągłość działań podejmowanych dla realizacji celów przede wszystkim zew. podejmowanych'w ramach polit. zagr. bezp., gosp., rozwoju. Organem UE jest Rada Europej. która określa ogólne polityczne wytyczne w zakresie rozwoju Unii. W skład Rady Wchodzą szefowie państw lub rządów państw członk. i przewodniczący Komisji, wspomagani przez ministrów spraw zagr. i jedego członka Komisji. RE zbiera się minc 2x w roku pod przewodnictwem szefa państwa lub rządu tego państwa członk. które w danym czasie sprawuje przewodnictwo Rady. RE składa^włamentowi Eur. po posiedzeniu sprawozdanie oraz roczne sprawozdanie o postępie osiągniętym przez Unie. Rada i Komisja ponoszą odpowiedz, za ciągłość i spójność podejmowanych działań. Każdy z 3 filarów Unii zachowuje odrębność, dotyczy to gł. Trzech Wspólnot istniejących przed utworzeniem Unii, które istnieją nadal w dotychczasowym kształcie prawnym.


1.18 Jakie warunki muszą spełniać państwa ubiegające się o członk. w UE- ©członkostwo w unii może ubiegać się każde państwo europ, przestrzegające zasad: wolności, demokr, poszanowania pr. czł. i podstawowych swobód i zasad rządów prawa. Państwo przystępujące do UE musi przyjąć cały dorobek V Wspólnot obejmujący pr. pierwotne i wtórne i cele na przyszłość. Wniosek o przyjęcie składany jest do Rady, która decyduje o przyjęciu danego państwa jednomyślnie, po opinii Komisji i zgodzie Parłam. Eur. Dokumenty przystąpienia obejmują: Traktat przystąpienia 5 akt przystąpienia.

1.19 Czy państwa członkowskie mogą wypowiedzieć członk. lub rozwiązać Wspólnoty- Państwo członkowskie może wystąpić z Unii za_zgodą pozostałych państw członk. Ze względu na osiągnięty stopień
integracji gospodarczej w ramach Wspólnot możliwość taka ma znaczenie raczej teoretyczne, jednak w płaszczyźnie prawnej istnieje. Z tego wzgl. tzw. doktryna głosząca nieodwołalność i nieodwracalność przystąpienia do UE jest uzasadniona w płaszczyźnie faktycznej ale nie prawnej.

2.1 Filary UE- UE opiera się na 3 filarach. I filar obejmuje Unię Gosp. i Walutową i trzy Wspólnoty : Gospod., Węgla i Stali, Energii Atom. II filar to Wspólna Polit. Zagr. i Bezp., IHfilar to Współpraca w Sprawach Wew. i Wymiaru Sprawiedl. W obszarze I filaru decyzje podejmowane są w oparciu o mechanizmy supranarodowe
i obowiązuje wspólnotowy porządek ochrony prawnej, w ramach II i III filaru współpraca krajów członk. odbywa się na zasadach .międzyrządow.- podjęcie decyzji czyli uchwalenie wiążącego aktu prawnego wbrew woli któregoś z krajów członk. jest zasadniczo niemożliwe.

2.2 Jęz. urzędowe i robocze- Istnieją 3 rodzaje jęz. wspólnotowych: j. autentyczne Traktatów założycielskich-jest to jęz. w którym umowa została sporządzona i tylko tekst umowy w takim jęz. może być podstawą wiążącej interpretacji, umowy międzynarod. wielostronne są sporządzane w kilku jęz. i wszystkie one są jęz. autent. W przypadku Traktatu EWWłS jest jeden jęz. autent.- franc., jęz. autent. Traktatów o EWG ł Euratomie to jęz. wszystkich państw członk. Obecnie jest 12 jęz. autent. 15 stron Traktatów(nie istnieje jęz. ausryiacki, belgijski, luksemb.) Językami urzędowymi org. Wspónot są jęz. wszystkich państw członk. z wyjątkiem iralndzkiego, jest ich ll(ang., franc., niem., duński, fiński, grecki, włoski, hotend., portug., hiszp., szwedzki) Wszystkie akty prawne org. Wspólnot o charakterze ogólnym muszą być sporządzone w tych jęz. i ogłoszone w Dz.Urzęd. Wspóln. Jęz. roboczymi są: ang. i franc.

2.3 Zasady wyborcze do Parłam. Europ.- 17.V.61r. parlament po raz pierwszy przedłożył projekt procedur wyborczych, a Rada w 76r. wydała"Postanowienie i akt wprowadzenia powszech., bezpośr. wyborów parlamentarzystów Zgromadzenia" W 79r. po raz pierwszy odbyły się bezpośr. wybory do Prał. Europ., obywatele państw członk. wyłonili własnych przedstawicieli, kadencja została ustalona na 5 lat. Do tej pory nie ma jednolitej ordynacji wyborczej dla państ członk. a ordynacja wyborcza do Parlamentu, ustalana jest w każdym państwie członk. wg jego wew. przepisów prawnych aż do wejścia w życie jednolitej ordynacji wyborczej. Parlament składa się z 626 deputowanych: Niemcy-99, Francja, W.Bryt. i Włochy po-87, Hiszp.-64, Holandia-31, fielgia, Grecja i Portug. po-25, szwecja-22, Austria-21, Dania i Finlandia-16, Irlandia-15, Luksemb.-6. Reprezentacje poszczególnych państw zostały ustalone z uwzględnieniem ich zaludnienia.

2.4 Rada Europejska i rada UE- Rada Europ, -powstała 10.12.1974 r., częstotliwość obrad: co najmniej dwa razy, z reguły jednak trzy do czterech razy w roku. Skład: szefowie państw członkowskich oraz przewodniczący Komisji Europejskiej, wspierany przez ministrów spraw zagranicznych i jednego członka Komisji Europejskiej. To zgromadzenie szefów państw i rządów państw członk. UE. Na spotkaniach Rady E. obecni są również ministrowie spraw zagr. państw członk., przewodniczący Komisji i członek Komisji. Zadaniem RE jest wytyczanie gł. celów polit. Unii. RE daje Unii niezbędne impulsy i ustala ogólne polityczne kierunki tego rozwoju. Wywiera ona tym samym wpływ na dalszy rozwój wspólnotyszefowie państw i rządów bez przewodniczącego Komisji mogą też jako Rada UE podejmować decyzje np. o projektach w sprawie których Rada ministrów resortowych nie doszła do porozumienia, mogą też podejmować decyzje w imieniu państw członk.. Rada UE- zwana Rada Ministrów jest organem urzedowym wspólnot, składa się po 1 przedstawicielu z każdego państwa w randze ministra, który upoważniony jest do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu tego państwa . To rada ministr. poszczególnych resortów krajowych, obradująca kilka razy w miesiącu. Rada UE jest gł. org. prawodawczym Wspólnoty, który posiada zasadnicze kompetencje stanowiące w obszarze II i III filaru(Wspól. Polit. Zagr.i Bezp. i Współpraca w Sprawach Wew. i Wymiaru Sprawiedl.)


2.5 Komisja Europ.- jest to “motor integracji", ponieważ jest instyt. która w obszrze I filaru ma wyłączność inicjatywy ustawod. i stara się wykorzystywać ją dla dobra Wspólnoty, obywateli Współ, i wsparcia dynamiki integracji między państw, członk. Komisja pełni funkcje monitorowania ł egzekwowania prawa wspólnot, w procesie jego stosowania przez inne org. Wspólnot i przez państwa członk., ponad to w przypadku negocjonowania umów z państwami trzecimi lub organiz. międzynarod. Komisja występuje jako przedstawiciel Wspólnoty. Składa się ona z 20 członków, powoływanych ze wzgl. na ich ogólne kwalifikacje i których niezależność nie budzi wątpliwości Liczba członków może być zmieniona przez Radę. W jej skład musi wchodzić min. po jednym obywat. państwa członk. lecz nie więcej niż dwóch członków mających obywatelstwo tego samego państwa, Ponowna nominacja członka Komisji jest dopuszczalna. Na czele Komisji stoi przewodniczący, który ja reprezentuje. Kadencja trwa 5 lat, rządy państw czł. wyznaczają przewodniczącego Komisji oraz pozostałych członków co podlega zatwierdzeniu przez Parl.Europ.
Zadania spełniane przez Komisję:
1. zapewnia stosowanie postanowień Traktatu i środków podjetych przez organy na jego podstawie,
2. formułuje zalecenia i opinie w kwestiach określonych w Traktacie jeżeli przewiduje on wyraźnie taką możliwość lub Komisja uważa to za konieczne,
3. ma własne kompetencje do podejmowania decyzji i współuczestniczy w podejmowaniu działań przez Radę i Parlament Europejski
4. wykonuje kompetencje, przekazane jej przez Radę, do wprowadzenia wydanych przez nią przepisów

2.6 Trybunał Sprawiedl.- Utworzony
został w 53r. po wejściu w życie Traktatu EWWiS . TS zapewnia przestrzeganie prawa wspólnotowego, pełni funkcję sądu międzynarodowego, konstytucyjnego i administracyjnego. Orzeka o zgodności aktów prawnych wydawanych przez instytucje Wspólnot z traktatami Wspólnot. Rozpoznaje spory między państwami lub między Komisją Europejską i państwami wynikające ze stosowania prawa europejskiego. TS jest także instytucją odwoławczą od decyzji Komisji. Skład- 15 sędziów po jednym z każdego państwa członk., 8 rzeczników generalnych mianowanych przez rządy państw członkowskich za wzajemna zgodą , kadencja trwa 6 lat i może być powtórz., a co 3 lata następuje częściowe odnowienie składu. Jego zadaniem jest zapewnienie przestrzegania prawa w stosowaniu traktatów, ma uprawnienia do orzekania o wykładni pr.pierwotnego i p ważności i wykładni pr.wtórnego. Jurysdykcji TS podlegają Bezpośrednio spory między: org. Wspólnoty, org! Wspónoty i państw.czlonk., państwami członk., os. fiz. lub pr. i org. wspólnotowymi. TS nie jest właściwy w sporach między os.fiz. lub pr. a org. państw członk. i w sporach między os.fiz. a os.pr. Do właściwości TS należą sprawy konstyt.-prawne, rozgraniczenia kompetencji org., zagadnienia techniczne.







2.7 Trybunał Rewidentów księgowych- ma siedzibę w Luksemb., został utworzony w 97r. w celu zapewnienia niezależnej kontroli rachunków wszystkich dochodów i wydatków Wspólnoty, kontroluje też zgodność z prawem i prawidłowość dochdów i wydatków oraz upewnia się czy budżet jest prawidłowo zarządzny.Wyniki kontroli są streszczane w rocznym sprawozdaniu i wraz z odpowiedziami krytykowanych instyt. publikow. w Dz.Urzęd., oprócz tego TRK może opublik. specjalne sprawozdania na temat wszystkich kwestii związanych z wydatkami i dochodami. TRK składa się z 15 członków delegowanych z każdego państwa członk., członków TRK wspiera 400 pracowników. Członk. powoływani są na 6 lat i mogą być ponownie wybierani.


2.8 Parlament Europ.- 25.III57r. połączono Zgromadzenia trzech Wspólnot co dało początek Parlamentowi Europ., już w marcu 1956 r. r. Zgromadzenie Wspólnot przyjęło nazwę Parl.Europ., a formalnie wprowadził ją Jednolity Akt Europejski z 1986 r. Formalnie więc przysługuje ona Zgromadzeniu od dnia 1 lipca 1987 r., kiedy JEA wszedł w życie.. Parł. składa się z przedstawicieli narodów państw złączonych we Wspólnotach, członkowie Parł. nie reprezentują swoich państw lub rządów lecz są os. niezależnymi, niezwiązanymi instrukcjami ze str, rządów. Pierwsze bezpośr. wybory do PE odbyły się w 79r. a ostatnie w 99r, ordynacja wyborcza nie jest jednakowa dla wszystkich państw członk. a wybory odbywają się w każdym państwie czł. wg jego wew. przepisów praw. Kadencja trwa 5 lat, Parł. składa się z 626 deput. Pracami Parł. kieruje prezydium składające się z przewodniczącego, 14 wiceprz i 5 kwestorów z głosem doradczym, których wybiera Parl. na 2,5 roku. W skład poszerzonego Prezydium wchodzą też przewodniczący frakcji parlamentar. Wyróżnia się też Konferencje Przewodniczących w skład której wchodzą przewodnicz. Parl. i przewodnicz. frakcji,.Konfer. decyduje w sprawach organizacji wew. Parl. w sprawach stosunków Parl. z innymi instyt. Wspólnot i zew. stosunków Parl. Parl. może tworzyć komitety, stałe i niestałe określając ich zadania. Parl. zbiera się na roczną sesję parłam, w drugi wtorek III. każdego roku, posiedzenia są jawne. Prace Parl. wspiera Sekretariat Generalny. Zad.: udział w procesie stanowienia wtórnego pr. wspólnot, i wydawanie opinii w innych sprawach. Parl. podejmuje decyzje bezwzgl. większością głosów, chyba że Traktat stanowi inaczej.





2.9 Pierwotne a wtórne pr. wspólnotowe- pierw.pr.współ, to takie prawo, które tworzy wspólnoty i ma wpływ na ich kształt, kompetencje. To przede wszystkim traktaty założycielskie łącznie z dokumentami: załączniki, protokoły, ustanawiające Wspólnoty Europejskie: EWWiS 1951/ tzw.Paryski/, EWD 1957 r. /tzw. Rzymski lub Wspólny Rynek/, EWEA 1957 /Euratom, oraz późniejsze postanowienia traktatowe wprowadzające zmiany i uzupełnienia .Oprócz prawa traktatowego do prawa pierwotnego zalicza się tzw. niepisane prawo wspólnotowe, które obejmuje „ogólne zasady wspólne dla systemów prawnych państw członkowskich” oraz normy prawa zwyczajowego. Do prawa pierwotnego należą również traktaty : Fuzyjny – ustanawiający wspólną Radę i Komisję Wspólnot, Traktat w sprawie wspólnych organów Wspólnot Europejskich, Traktat Budżetowy – w sprawie zmian przepisów budżetowych, Traktatów: traktaty akcesyjne, które powodowały wyłącznie dodatkowych członków do Unii: JAE z 1986 r., Tr.z Maastricht – 1992 r. Tr, Amsterdamski 1997 r., Tr. Nicejski z 2001 r.. Do pierwotnego prawa zalicza się umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami. Wtórne pr.wspólnotowe to akty prawne i środki które zostały wydane przez jeden lub kilka org. Wspólnoty( rozporządź., dyrektywy, decyzje, zalecenia, opinie), oraz opierają się na kompetencji udzielonej w pierwotnym pr. wspóln. Każde wydanie aktu pr.wtórnego przez org. Wspólnoty musi być oparte na podstawie prawnej zawartej w TWE.


2.10 Org. wydające wtórne pr. wspólnotowe- są to : Parlament Europ, wspólnie z Radą lub sarna Rada lub sama Komisja, wydają one rozporządzenia, dyrektywy, decyzje zalecenia lub wyrażają opinie.



2.11 Rozporządź, a dyrektywa – wspólnoty mogą – realizując swoje cele traktatowe – wydawać następujące akty prawne: rozporzadzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie. Rozporządz. Ma zasięg ogólny, tzn. zawiera normy prawne obowiązujące wszystkich, których dotyczy okreslona w tym akcie sytuacja. Obowiązuje w całości i we wszystkich państwach członkowskich. Dotyczy zarówno państw, jak i ich obywateli. Rozporządzenie jest stosowne wprost (bezpośrednio), co oznacza, że nie wymaga zadnych dodatkowych zabiegów transformacyjnych do porzadku krajowego. Obowiązywanie bezpośrednie oznacza że nie wymagają one ustaw implementujących ani aktów pośrednich przyjmowanych przez parlamenty krajowe lub rządy państw członk. Dyrektywy są wiążące pod wzgl. zamierzonego celu dla każdego państwa członk. do którego są skierowane, pozostawiają jednak władzom krajowym wybór formy i metod włączenia do syst.pr. krajowego. Dyrektywy są skirowane do państw członk,. do ich rządów i parłam, a nie do urzędów, sądów i obywat. Dyrektywa na ogół określa termin, do kiedy powinna być zrealizowana. Pozwala ona – w odróznieniu od rozporządzenia – zachować niezbędny stopień różnorodności przy podejmowaniu konkretnych środków do jej realizacji.

2.12 Publikacja aktów pr.wspólnotowego- Zgodnie z TWE rozporządź., dyrektywy które skierowane są do wszystkich państw członk. i dyrektywy oraz decyzje które wydane zostały w procedurze wg TWE muszą zostać opublikow. w Dz. Urzęd. Wspólnoty. Jedynie dyrektywy które skierowane zzostały do pojedynczych państw członk., wszystkie niezobowiązujące opinie i zalecenia oraz decyzje w pojedynczych przypadkach nie muszą być publik, w Dz.Urzęd. Akty prawne o ile ich ostatni art. nie określa daty wejścia w życie obowiązują po 20 dniach od ich opublikow.

2.1.3 Sąd Pierwszej Instancji- mając na względzie obciążenie TS coraz większą liczbą wnoszonych spraw, państwa członkowskie podjęły decyzję o powołaniu przy TS – Sadu Pierwszej Instancji – w sprawach skarg osob fizycznych i prawnych – w oparciu o postanowienia Jednolitego Aktu Europejskiego. Sad został powołany w październiku 1988 r. a zaczął działać od 1.11.1989 r.. Sąd ten nie jest odrębnym org. sądowym Wsólnot, ale instyt. sądową przy Tryb. Spraw. Sąd I Inst. składa się z 15 członków mianowanych przez rządy państw członk, na okres 6 lat, co 3 lata skład podlega częściowej wymianie, ponowne mianowanie sędziów jest dopuszczalne. Na czele stoi przewodniczący wybierany przez sędziów z ich grona na 3 lata. Kanclerz sądu wykonuje funkcje takie jak kanclerz Tryb. Sąd ten orzeka w izbach składających się z 3 lub 5 sędziów, wyjątkowo tylko w pełnym składzie. Zadaniem Sądu I Inst. jest orzekanie w sprawach wniesionych przez os.fiz. i pr. przeciw instytucjom wspólnotowym( postęp, adm.prawne) sprawy te obejmują gł. spory pracownicze między instyt.* Wspólnot i ich pracownikami oraz sprawy dotyczące stosowania zasad konkurencji. Z kompetencji sądu wyłączone są sprawy wniesione przez państwa członk . i instyt. wspólnotowe oraz sprawy o wydanie orzeczenia wstępnego. Te sprawy należą do kompetencji Tryb.Spraw.

2.14 Obywatelstwo UE- ustanowione zostało przez Traktat z Mastricht a jego postanowienia włączono do Traktatu WE. Każda osoba posiadająca obywatel państwa członk. staje się obywat. Unii. O tym kto jest obywat. państwa decyduje samo państwo. Obywatel. Unii nie ingeruje w żadnej mierze w regulacje państw członk. odnośnie ich obywat. Obywat. Unii nie zastępuje obywat. krajowego ale je dopełnia i nie prowadzi do podwójnego obywat. w rozumieniu pr. międzynarod.












2.16 Instytucje doradcze i pomocnicze- Instyt. doradcze to: 1. Komitet Ekonom, i Społ.- składa się z 222 członk. reprezentujących różne dziedziny działalności gosp. i społ., gł: przedstawicieli producentów, rolników, przewoźników, pracowników najemnych, kupców, rzemieślników, wolnych zawodów i pozostałej części społ. Członków Komitetu mianuje Rada na 4 lata, skład: przewodniczący, 2 wiceprz., i członkowie. 2. Komitet Regionów- powołany Traktatem z Maastricht jako instyt. doradcza Rady i Komisji w ramach WE. Składa się z przedstawicieli org. regionalnych i lokalnych w liczbie 222 członków, powoływanych na 4 lata, Wg Traktatu Amsterdam. Rada lub Komisja konsultują się z Komitetem gdy jest to w Traktacie przewidziane i w przypadkach dotyczących współpracy ponadgranicznej; 3. Komitet ochrony Socjalnej- powołuje go Rada, ma on chrakter konsultacyjny służy rozwojowi współpracy w dziedzinie ochrony socjalnej między państwami członk. a Komisją, zadania: śledzenie rozwoju sytuacji socjanej i polityk ochr. socjalnej w państw, członk. i we Wspólnocie, rozwijanie wymiany inf, doświadczeń między państw.członk. i między nimi a Komisją, formułowanie opinii w zakresie swych kompetencji na wniosek Rady lub Komisji. Instytucje pomocnicze: są to komisje, komitety, grupy robocze ipt. Niektóre z tych instyt. zostały Ustanowione Traktatem(pr.pierwotne wspólnot.) Instyt, pomocnicze są to np.: Komitet Stałych Przedstawicieli - instyt.pomoc. Radfy wspóna dla trzech Wspólnot, Komitet Europ.Funduszu Socjalnego-instyt.pomoc. Komisji, Doradczy Komitet Walutowy, Komitet Doradczy ds. Transportu. Istnieją też instyt. pomocnicze powoływane przez org. wspólnotowe gdy jest to przewidziane w pr. pierwotnym. Rada może też tworzyć instyt.pomoc. na mocy upoważnienia zawartego w Traktacie WE i w ramach funkcjonowania Wspólnego Rynku.





2.17 Prawo sędziowskie- Tryb. Sprawiedl. został powołany do formułowania ostatecznie obowiązującej wykładni prawa pierwotnego i wtórnego. Obszerna praktyka orzeczeniowa Trybunału niezbędna jest do prawidłowego rozumienia wielu norm pr.wspólnotowego. Z powodu dynamicznego charakteru Wspólnoty, TS już w pierwszych latach powołania preferował wątpliwych przypadkach, przychylna procesom integracyjnym wykładnię prawa wspólnotowego.

lV-ADMINICTRACJA PUBL. WYBRANYCH PAŃSTW EUROPY ZACHÓD.

Szwecja. Ustrój polit.- dziedziczna monarchia konstytucyjna z l-izbowym parlamentem, wybieranym na 4 lata w wyborach powszechnych. Rząd sprawuje władz? wykonawczą i odpowiada przed parlamentem. Głową państwa jest król, który pełni funkcję jedynie reprezentacyjną ł nie ma władzy politycznej.Są 2 szczeble podziału teryt: gmina i prowincje. W prowincji działają organy adm. Samorządowej i organy adm. rządowej, występuje więc dualizm władzy. Organy gmJQy:rada (organ uchwałodawczy), komisja centralna, pozostałe komisje i adm. zawodowa. W skład rady wchodzą radni i ich zastępcy, wybierani w wyborach powszechnych na 3 lata. Przewodniczący rady wraz z przewodniczącym komisji centralnej łącznie wykonują funkcje reprezentanta gminy.Kpmpetencje rady gminy:uchwala uchwały, podejmuje rozstrzygnięcia w sprawach organizacyjnych, powołuje komisje, ustala plan pracy, stanowi prawo miejscowe, pełni funkcje opiniodawczo-doradcze.Rada posiada władztwo osobowe a więc powołuje członków licznych organów gminy. Rada wybiera też niektórych członków do organów państwowych (np. ławników w sądach pracy) Rada kontroluje działalność komisji za pomocą kontrolerów (rewizorów). Obok komisji wewnętrznej są też komisję o kompetencjach wykonawczych, które przygotowują sprawy pod obrady i wykonują uchwały. Komisja centralna czuwa nad wszystkimi komisjami.

NlemcT.Ustrói i rząd- Republika związkowa (federalna), składa się z 16 krajów (landów), które mają własne konstytucje, parlamenty i rządy. Parlament(Bundestag), wybierany w wyborach powszechnych na 4 lata i Rada federalna (Bundesrat) jako przedstawicielstwo rządów, krajów związkowych. Prezydent pełni funkcje reprezentacyjne, wybierany przez Generalne Zgromadzenie elektorów na S lat Szef rządu federalnego (kanclerz) wybierany przez parlament (może być usunięty na podstawie konstruktywnego wotum nieufności). Dominuje 2-stopniowa struktura samorzadu:gmina i powiat. Gmina: organami jest rada lub przedstawicielstwo gminne (w byłym NRD)-jako organ uchwałodawczy, burmistrz (dyrektor gminy lub magistrat) jako organ wykonawczy i zarządzający. Struktura rady. przewodniczący, który powołuje swoje wydziały. Wybiera się monokratyczny organ (zwierzchnika gminy), który kieruje administracją gminy. Urzędnicy zawodowi pełnią funkcję wykonawczą. Główni urzędnicy (dyrektor gminy, burmistrz) pełnią określoną rolę polityczną, Tvr>v gmiruntyp monistyczny-wszystlae kompetencje główne przysługują jednemu gminnemu organowi przedstawicielskiemu. 2)typ dualistyczny-kompetencje dzielone są pomiędzy 2 organyrprzedstawicielski i wykonawczy. 3)typ polegający na trójpodziale zadań pomiędzy organ przedstawicielski, zwierzchnika gminy oraz członków zarządu gminy* Podział gmin ze względu na ich ustroi: Dtystem pólnocnonlemlecki (radcowski)- główny organ to rada gminy i jako przewodniczący wybrany przez nią burmistrz. Drugim organem jest dyrektor gminy, który kieruje adm. Gminy i stanowi siłę równoważną z ladą gminy. Burmistrza powołuje rada na S lat, a dyrektora na8-12 lat.2)system pohidniowontemieckl 'jada jako organ uchwałodawczy i wykonawczy, burmistrz wybierany jest bezpośrednio przez obywateli (przewodniczy obradom rady i wykonuje uchwały). 3)system magistracki- rada gminy i magistrat jako organy kolegialne,ale każdy z tych organów ma też swoje oddzielne kompetencje.Radzie przewodniczy zwierzchnik. Magistrat jest wybierany przez radę, a składa się z działających społecznie lub zawodowo urzędników pod zwierzchnictwem burmistrza. 4) system burmistrzowski-obok rady występuje monokratyczny organ kierujący administracją (burmistrz).Burmistrz wybierany jest przez radę na 10 lat. W dużych miastach obok burmistrza mogą być powoływani urzędnicy przyboczni. Ppwjąt_organami jest rada powiatu wybierana w wyborach bezpośrednich na S lat. Rada ta to organ stanowiący w sprawach powiatu (uchwala budżet, obsadza stanowiska, stanowi pr. miejscowe) Drugim organem jest komisja powiatowa. Szefem adm. Powiatu jest starosta lub dyrektor powiatu (przygotowuje i wykonuje uchwały)

Szwajcaria. Ustrój poiit.-Republika związkowa. Parlament stanowi:2-izbowe Zgromadzenie, Rada Narodowa wybierani na 4 lata i Rada
Kantonów ( w kamtonach i półkantonach wybierani na l-4 lat). Kantony mają swoje konstytucje i organy władzy ustawodawczej. Rząd: Rada Związkowa (7 członków wybieranych przez zgromadzenie związkowe na 4 lata). Każdemu członkjowi podlega ministerstwo (departament). Zgromadzenie związkowe powołuje ze składu Rady na l rok prezydenta Konfederacji szwajcarskiej. Samorząd teryt: Są różne typy gmńyip. gminy polityczne (zwane g.mieszkańców), gminy specjalne (g. obywatelskie, szkolne, wyborcze).Podstawowym typem gminy jest gmina mieszkańców (tworzona przez wszystkich mieszkańców). Strukturę gminy z reguły tworzą: zgromadzenie gminy oraz rada gminy, czasem też parlament gminy. Zgromadzenie gminv:w skład wchodzą wszyscy uprawnieni do głosowania obywatele. Zgromadzenie to posiada bardzo szerokie kompetencje i jest nazywany modelem zwyczajnym (wszyscy obywatele jako zgromadzenie podejmują rozstrzygnięcia związane z funkcjonowaniem groiny.Obrady zgromadzenia prowadzi przewodniczący zwany merem lub syndytóem)Model zwyczajny występujw w małych gminach. W dużych gminach występuje model nadzwyczajny z trójstopniową strukturą organów: parlament gminy (wybierany przez zgromadzeni na 2-4 lat, na czele z prezydentem gminy) i zgromadzenie gminy- jako 2 organy uchwalodawcze.Rada gminy jako organ wykonawczy (reprezentuje gminę na zewnątrz, wykonujw uchwały). Rada dzieli się, na departamenty, którymi kierują członkowie rady.




Francfa-Ustrój polit.-Republika o systemie parlamentarne- prezydenckim. Głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 5 lat, który pełnię władzy wykonawczej wspólnie z premierem kierującym rządem. Władza ustawodawcza należy do parlamentu składającego się z 2 izb: zgromadzenia narodowego (kadencja 5 lat) i senatu (kadencja 9 latt.Samorzad teryt.-występują gminy, departamenty i regiony. Gmina: organami gminy są: rada wybierana przez mieszkańców na 6 lat (należą do niej •wszystkie sprawy lokalne nie zastrzeżone dla departamentów lub regionów).Organem wykonawczym jest mer, wybierany przez radę na 6 lat. Wraz z merem wybiera się jego zastępców i tworzą oni magistrat. Mer m, in. przygotowuje i wykonuje uchwały rady. Obok mera działa urząd jako jego organ pomocniczy. Departament: są to korporacje terytorialne. Organem uchwałodawczym jest rada główna, wybierana w powszechnych i bezpośrednich wyborach na 6 lat. (ale po 3 ratach zmienia się polowa składu rady). Rada wybiera przewodniczącego i zastępców. Przewodniczący przygotowuje uchwały i czuwa nad ich wykonaniem. Organem adm. Państwowej na poziomie departamentów jest komisarz republiki (jest reprezentantem rządu, nadzoruje sam. teryt.)Reeiony.organem uchwałodawczym jest rada regionu wybierana w wyborach powszechnych na ó lat. Na czele rady stoi przewodniczący, który przygotowuje i wykonuje uchwały. Są 3 komisje doradcze. Angua-Usliói polit,-dziedziczna monarchia o systemie parlamentarne- gabinetowym, z 2-izbowym parlamentem. Nie ma konstytucji pisanej. Głową państwa jest dziedziczny monarcha. Izba gmin jest wybierana w głosowaniu powszechnym i bezpośrednim, a Izba lordów składa się z parów dziedzicznych, mianowanych dożywotnio, duchownych oraz parów prawa. Władza wykonawcza należy do parlamentu, którym kieruje premier. Monarcha pełni funkcje reprezentacyine.Sam. tervt.-iest wyrazem woli pokXmieszkańców,brak adm rząd poza centrum. Podział na hrabstwa i dystrykty, a te na rady parafialne (na czele rady stoi przewodniczący), nie ma zarządów, są komisje:wykonawcze (dysponują władztwem adm), doradcze.

Holandia. Ustroi: Dziedziczna monarchia konstytucyjna. Parlament: 2-izbowy, Stany generalne: Izba pierwsza (wyższa) wybierana przez Stany Prowincjonalne na 4 lata i Izba druga ( niższa) wybierana w wyborach powszechnych na 4 lata. Sam teryt-prowincie i organami są:rada, na czele z zarządem, a na jego czele komisarz królowej. Gmina: rady wybierają zarządy, burmistrz mianowany przez królową na 6 lat.


2.18. Równość wobec prawa -w systemie prawnym Wspólnoty Gospodarczej abstrakcyjną zasadę równości wobec prawa wyraża zakaz dyskryminacji na gruncie przynależności państwowej, pomiędzy konsumentami i producentami produktów rolnych i pomiędzy pracodawcami i pracownikami na gruncie ich płci. Traktat Węgla i Stali zabrania praktyk dyskryminujących niektórych producentów, nabywców lub konsumentów, zwłaszcza odnośnie do cen, warunków lub dostaw i wyborów dostawców. Orzecznictwo przekształciło te fragmentaryczne przepisy na ogólną zasadę dyskryminacji w identycznych lub podobnych sytuacjach we wspólnym rynku. Równość wobec prawa jest jedną z podstawowych zasad prawa Wspólnoty. Zasada ta jest podstawą wspólnego rynku, tak więc traktat zabrania dyskryminacji pomiędzy towarami pochodzącymi z danego państwa i z innych Państw Członkowskich oraz dyskryminacji wynikających z przepisów fiskalnych, które faworyzują towary własnej produkcji na korzyść towarów importowanych. Obywatele Państw Członk.są uprawnieni do tego samego traktowania w zakresie prawa popytu, prawazatrudnienia, prawa do działalności zawodowej oraz w zakresie opieki społecznej. Dzieci imigrantów mają równe prawa, jeśli chodzi o kształcenie i nawet turyści, będąc ofiarami przestępstw w kraju ich tymczasowego pobytu, maja uprawnienia do odszkodowania na tych samych zasadach co obywatele tego kraju. Zakaz dyskryminacji ze względu na płeć.









2.19. Ochrona praw człowieka w UE-
ochrona praw człowieka jest jedną z zasad nowoczesnych systemów prawnych. W Europie obowiązuje Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, do której przystąpiły wszystkie państwa członkowskie. Wspólnota, nie będąc państwem, nie ma zdolności podpisywania konwencji i nie podlega jurysdykcji Europejskiej Komisji Praw Człowieka. Jednak we wspólnej deklaracji Komisja, Rada Ministrów i Europejski Parlament oświadczyły w 1975 r., że będą je mieć na względzie. Podobną deklarację złożyła Rada Europejska. Traktat Unii podniósł prawa człowieka do rangi zasad ogólnych prawa Wspólnoty.





2.1. Filary UE - 3 filary:
I filar – to Wspólnoty Europejskie, które charakteryzują się ponadnarodowością
II filar – to wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, ustanowiony przez traktat Maastricht z 1992r. Instytucjonalnym wyrazem tego filaru jest instytucja sekretarza stanu .
III filar to współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych wprowadzony traktatem z Maastricht (wspólne sprawy sądowe i karne). Traktat Amsterdamski wprowadził tu nową nazwę Współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karnych. Unię zbudowaną na tych trzech filarach porównuje się w literaturze do świątyni, którą wieńczy „dach”, są nim postanowienia wspólne Traktatu o Unii, jego podstawę stanowią postanowienia końcowe Traktatu.



2.2. Języki urzędowe i języki robocze UE – w UE rozróżnia się trzy kategorie językowe:
1. języki autentyczne –traktatów założycielskich. Język w którym sporządzony jest traktat jest podstawą do interpretacji. Obecnie jest 12 języków autentycznych (nie ma austriackiego, belgijskiego, luksemburskiego)
2. języki urzędowe –decyzje podejmuje tu Rada Unii jednomyślnie. Językami urzędowymi są języki wszystkich państw wchodzących w skład unii z wyjątkiem irlandzkiego język urzędowy oznacza, że wszystkie akty prawne organów wspólnotowych muszą być sporządzone w tych językach i w tych językach akty muszą ukazywać się w Dziennikach Urzędowych Wspólnot. Dotyczy to również orzeczeń ETS. Państwa członkowskie Wspólnot oraz os.fizyczne i os. Prawne mogą zwracać się do organów wspólnotowych w którymkolwiek z 11 języków i organy muszą udzielić odpowiedzi w tym samym języku. W postępowaniu przed ETS i sądami sprawę języków regulują regulaminy tych sądów. Dopuszczony został w postępowaniu sądowym język irlandzki. Jeżeli skarga dotyczy któregokolwiek z organów wspólnotowych, to wybór języka należy do powoda.
3. języki robocze- formalnie obecnie sa nimi język angielski i francuski, prawdopodobnie stanie się nim także niemiecki. Skala problemów związanych z wielojęzycznością Wspólnoty jest b.duża. Każde rozporządzenie, dyrektywa skierowana do wszystkich państw musza być zredagowane w 11 językach, co w toku stosowania stwarza wiele trudności interpretacyjnych, dlatego też służba tłumaczy należy do jednych z najliczniejszych służb we Wspólnocie.