Systemy partyjne wybranych państw

ANEKS: Systemy partyjne wybranych państw Systemy dwupartyjne:U.S.A.: realne znaczenie posiadają wyłącznie dwie partie centrolewicowa Partia Demokratyczne (Democratic Party) i centroprawicowa Partia Republikańska (Republican Party). Ponadto istnieje wiele różnego rodzaju ugrupowań z reguły o charakterze efemerydalnym. Pewne znaczenie, o czym świadczy kilkuprocentowe poparcie w wyborach federalnych posiadają dwa stronnictwa Partia Reform (Reform Party), założona przez Rossa Perota oraz Zieloni (Green Party of the United States), których kandydat Ralf Nader zajął 3 miejsce w ostatnich wyborach prezydenckich.Systemy partii dominującejParagwaj: od wielu lat rządy sprawuje konserwatywna Partia Colorado, czyli Narodowe Zrzeszenie Republikańskie (Asociacion Nacional Republicana), opozycja zaś w ostatnim czasie uległa rozbiciu i tworzą ją: najstarsza partia opozycyjna Autentycznie Radykalna Partia Liberalna (Partido Liberal Radical Autentico) o profilu liberalnym, populiści Ruchu Ukochana Ojczyzna (Movimiento Patria Querida), konserwatywna Narodowa Unia Etycznych Obywateli (Union Nacional de Ciudadenos Eticos) oraz Partia Solidarny Kraj (Partido Pais Solidario).Japonia: od końca II Wojny Światowej z niewielką przerwą w połowie lat 90 ubiegłego wieku władzę sprawuje Partia Liberalno-Demokratyczne. (Jiyu Minshu-to), mająca charakter centroprawicowy. Wraz z nią koalicją rządową tworzą: Partia na rzecz Uczciwych Rządów (Komei-to) oraz Partia Konserwatywna (Hoshu-to) Do największych partii opozycyjnych należą: liberalna Partia Demokratyczne (Minshu-to), utworzona przez secesjonistów z PLD, która w ostatnich wyborach uzyskała o 3 punkty procentowe więcej głosów niż PLD, Partia Socjaldemokratyczna (Shakai Minshu-to), Komunistyczna Partia Japonii (Nihon Kyosan-to), Liga Liberalna (Jiyu Rengo) i Partia Niezależnych (Mushozoku-no-kai). Burkina Faso: od 1987 roku rządy sprawuje niepodzielnie Kongres na rzecz Demokracji i Rozwoju (Congrès pour la Dmocratie et le Progrès), będący przekształconą dawną monopartią komunistyczną. Uzyskuje on przewagę ponad 30 punktów procentowych nad kolejną siłą polityczną. Występują tutaj liczne ugrupowania opozycyjne o różnych orientacjach. Do największych należą: Sojusz na rzecz Demokracji i Federacji Afrykański Ruch Demokratyczny (Alliance pour la democratie et la federation Rassemblement democratique africain) o charakterze centrowym, socjaldemokratyczna Partia na rzecz Demokracji i Postępu/Partia Socjalistyczna (Parti pour la Dmocratie et le Progrès/Parti Socialiste), Koalicja Sił Demokratycznych (Coalition des Forces Dmocratiques), Partia Afrykańskiej Niezależności (Parti Africain de lIndpendance), Partia Odrodzenia Narodowego (Parti de la Renaissance Nationale) czy lewicowa Konwencja Panafrykańska Sankariste (Convention Panafricaine Sankariste).Systemy dwublokowe:Włochy: obecnie główna rolę we włoskim systemie politycznym odgrywają dwie koalicje partii politycznych: rządzący Dom Wolności (Casa delle Libert) o charakterze prawicowym i opozycyjne, centrolewicowe Drzewo Oliwne (Ulivo). Największymi partiami wchodzącymi w skład Domu Wolności są Naprzód Włochy (Forza Italia) premiera Silvio Berlusconiego, będąca typową partią władzy, bez wyraźnych odniesień ideowych oraz postfaszystowski Sojusz Narodowy (Alleanza Nazionale). Ponadto w skład tego bloku wchodzą jeszcze: regionalistyczna Liga Północna (Lega Nord), Centrum Chrześcijańsko-Demokratyczne (Centro Cristiano Democratico), Zjednoczeni Chrześcijańscy Demokraci (Christiani Democratici Uniti) oraz konserwatywna Nowa Partia Socjalistów Włoskich (Nuovo Partito Socialista Italiano). Drzewo Oliwne to: Lewicowi Demokraci (Democratici di Sinistra), o programie socjaldemokratycznym, koalicja Margerita (La Margherita) w skład której wchodzą ugrupowania centrowe, czyli chadecka Włoska Partia Ludowa (Partito Popolare Italiano), liberalni Demokraci (Democratici), centryści z Ruchu Włoskiego, ugrupowania byłego premiera Diniego (Rinnovamento Italiano (Lista Dini)) oraz Unia Demokratyczna dla Europy (Unione Democratici per l'Europa). Ponadto Drzewo Oliwne tworzą również Federacja Zielonych (Federazione dei Verdi) i Włoscy Socjaldemokraci (Socialisti Democratici Italiani) wspólnie tworzący koalicje Il Girasole, a także Partia Komunistów Włoskich (Partito dei Comunisti Italiani) i odłam Partii Południowotyrolskiej. Najważniejszą partią nie należącą do głównych bloków jest Odrodzenie Komunistyczne (Rifondazione Comunista), która jako jedyna z pozostałych zdolna była do zdobycia kilkunastu mandatów parlamentarnych.Francja: we współczesnej Francji można, pomimo wszystko, mówić o systemie dwublokowym. Co prawda bloki te nie mają charakteru zwartego jak w Chile czy we Włoszech, jednakże większościowa ordynacja wyborcza wymusza ich powstanie. Pierwszy blok, tzw. demokratyczna prawica, to przede wszystkim Unia na rzecz Większości Prezydenckiej (Union pour la majorit presidentielle): utworzona przez Zgromadzenie na rzecz Republiki (Rassemblement pour la Rpublique) oraz Liberalnych Demokratów (Dmocratie Librale), a ponadto Unia na rzecz Demokracji Francuskiej (Union pour la Dèmocratie Franaise) i Zgromadzenie na rzecz Francji (Rassemblement pour la France). Drugi blok pluralistyczna lewica to: Partia Socjalistyczna (Parti Socialiste), Francuska Partia Komunistyczna (Parti Communiste Franais), Zieloni (Les Verts), Lewicowa Partia Radykalna (Parti Radical de Gauche) i Ruch na rzecz Francji (Mouvement pour la France). Ugrupowania działające poza blokami praktyczne nie mają szans na zdobycie mandatu. Najsilniejszym z nich jest Front Narodowy (Front National), a ponadto pewnym poziomem poparcia cieszą się partie skrajnej lewicy jak Rewolucyjna Liga Komunistyczna (Ligue Communiste Rvolutionnaire), Walka Robotnicza (Lutte Ouvrière), Biegun Republikański (Ple Rpublicain) oraz ugrupowanie antyekologiczne Myślistwo-Wedkarstwo-Natura-Tradycja (Chasse, Pêche, Nature, Traditions). Chile: od czasu powrotu na drogę demokracji liczą się dwie siły polityczne: Porozumienie Partii na rzecz Demokracji (Concertacion de Partidos por la Democracia) oraz Sojusz dla Chile (Alianza por Chile). Rządząca La Concertacion ma charakter centrolewicowy i tworzą ją cztery partie: Chrześcijańsko Demokratyczna Partia Chile (Partido Demócrata Cristiano de Chile), Partia na rzecz Demokracji (Partido por la Democracia), Socjalistyczna Partia Chile (Partido Socialista de Chile) oraz Socjaldemokratyczna Partia Radykalna (Partido Radical Social-Demócrata), natomiast Sojusz dla Chile tworzą ugrupowania prawicowe: Niezależna Unia Demokratyczna (Unión Demócrata Independiente) oraz Odnowa Narodowa (Renovación Nacional). Poza parlamentem znajduje się dość silna mająca ponad 5 %-owe poparcie Partie Komunistyczna (Partido Comunista de Chile) oraz ekologiczno-postępowa Partia Humanistyczna (Partido Humanista).Węgry: dominują dwa bloki wyborcze centrolewicowy i prawicowy. Pierwszy z nich tworzy Węgierska Partia Socjalistyczna (Magyar Szocialista Prt) i liberalny Związek Wolnych Demokratów (Szabad Demokratk Szvetsge). Drugi będący w opozycji to konserwatywne: Związek Młodych Demokratów Węgierska Partia Obywatelska (Fidesz - Magyar Polgri Prt) i Węgierskie Forum Demokratyczne (Magyar Demokrata Fórum). Kilkuprocentowe poparcie, nie wystarczające jednak do uzyskania miejsc parlamentarnych uzyskują Węgierska Partia Sprawiedliwości i Życia (Magyar Igazsg s Elet Prtja), Partia Centrum (Centrumprt) i komunistyczna Partia Robotnicza (Munksprt).Systemy trójpartyjene (trójblokowe):Wielka Brytania: zdecydowanie największą rolę w polityce brytyjskiej odgrywają trzy partie polityczne, choć trzecia dopiero wchodzi, a właściwie powraca na scenę polityczną. Od 1997 roku partią rządzącą jest socjaldemokratyczna Partia Pracy (Labour Party). W opozycji do niej są: Partia Konserwatywna (Conservative Party) i socjalliberalni Liberalni Demokraci (Liberal Democrats). Nie można też niedostrzegać partii szkockich, północnoirlandzkich i walijskich, które mają swoich nielicznych przedstawicieli w parlamencie. Są to: Szkocka Partia Narodowa (Scottish National Party), Partia Walii (Plaid Cymru/Party of Wales), Partia Ulsterskich Unionistów (Ulster Unionist Party), Demokratyczna Partia Unionistów (Democratic Unionist Party), My Sami (Sinn Fein) i północnoirlandzka Socjaldemokratyczna Partia Pracy (Social Democratic and Labour Party). Najsilniejsza z pozostałych partii brytyjskich antyeuropejska Niezależna Partia Zjednoczonego Królestwa (United Kingdom Independence Party) zyskuje już marginalne poparcie społeczne na poziomie niewiele ponad 1 % głosów.Meksyk: występują trzy główne partie polityczne. Pierwsza z nich to rządząca konserwatywna Partię Akcji Narodowej (Partido Acción Nacional). Doraźnie współpracuje z nią lewicowy Sojusz dla Meksyku (Alianza por Mexico), w skład którego wchodzą: socjaldemokratyczna Partia Rewolucji Demokratycznej (Partido de la Revolución Democrtica), socjalistyczna Partia Pracy (Partido del Trabajo) i Konwergencja na rzecz Demokracji (Convergencia por la Democracia). Zdecydowana opozycja to największa ugrupowanie w parlamencie, dominująca przez kilkadziesiąt lat aż do roku 2000 Partia Rewolucyjno-Instytucjonalna (Partido Revolucionario Institucional) i stowarzyszona z nią Ekologiczna Zielona Partia Meksyku (Partido Verde Ecologista de Mxico).Systemy wielopartyjne ustabilizowaneAustria: w kraju tym występuje dość stabilny system polityczny. Dwie najsilniejsze partie polityczne to rządząca Austriacka Partia Ludowa (sterreichische Volkspartei) i opozycyjna Socjaldemokratyczna Partia Austrii (Sozialdemokratische Partei sterreichs). Dwa mniejsze ugrupowania parlamentarne to skrajnie prawicowa Austriacka Partia Wolności (Freiheitliche Partei sterreichs), która tylko w poprzednich wyborach osiągnęła znaczny, jednorazowy wzrost poparcia, stając się chwilowo druga siłą polityczną w kraju i Zieloni (Die Grnen). Pozostałe ugrupowanie nie mają w praktyce żadnego znaczenia.Hiszpania: także tutaj poparcie dla poszczególnych ugrupowań jest stabilne. Od początku lat osiemdziesiątych wykształcił się system partyjny , w którym główną rolę odgrywają dwie największe obecnie partie ogólnohiszpańskie: tworząca rząd konserwatywna Partia Ludowa (Partido Popular) i opozycyjna Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza (Partido Socialista Obrero Espańol/Progresistas). Oprócz nich na szczeblu centralnym funkcjonuje jeszcze Zjednoczona Lewica (Izquierda Unida), będąca koalicją Komunistycznej Partii Hiszpanii (Partido Comunista de España), Partii Akcji Socjalistycznej (Partido de Accion Socialista), Republikańskiej Lewicy (Izquierda Republicana), Zjednoczonej Lewicy i Alternatywy (Esquerra Unida i Alternativa), Zunifikowanej Partii Socjalistycznej Katalonii (Partit Socialista Unificat de Catalunya), Partii Komunistów Katalonii(Partit dels i les Comunistes de Catalunya), Zjednoczonej Klasy Pracujących (Candidatura Unitaria de Trabajadores) oraz Zielonych (Berdak-los Verds). Istotną rolę pełni też koalicja katalońska o charakterze chadeckim Konwergencja i Unia (Convergncia i Unió) stanowiąca koalicję Demokratycznej Konwergencji Katalonii (Convergncia Democrtica de Catalunya) i Demokratycznej Unii Katalonii (Unió Democrtica de Catalunya). Inne parie regionalne reprezentowane na szczeblu centralnym to: Partia Nacjonalistów Baskijskich (Euzko Alberdi Jeltzalea/Partido Nacionalista Vasco), lewicowy Blok Nacjonalistów Galicyjskich (Bloque Nacionalista Galego), tworzony przez komunistyczne Zjednoczenie Ludu Galicyjskiego (Unión do Povo Galego), socjaldemokratycznych Lewicowych Nacjonalistów (Esquerda Nacionalista), Zjednoczenie Galicyjskie (Unidade Galega), Grupę Socjalistyczną (Colectivo Socialista), trockistowski Inzar i socjalliberalną Partię Nacionalistów Galicyjskich (Partido Nacionalista Galego-Partido Galesguista) oraz Koalicja Kanaryjska (Coalición Canaria), Partia Andaluzyjska (Partido Andalucista), Republikańska Lewica Katalonii (Esquerra Republicana de Catalunya), Inicjatywa dla Katalonii-Zieloni (Iniciativa per Catalunya-Verds), Solidarność Baskijska (Eusko Alkartasuna) i Junta Aragońska (Chunta Aragonesista). Niemcy: występuje tu klasyczny system wielopartyjny ustabilizowany. Koalicję rządzącą tworzą Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (Sozialdemokratische Partei Deutschlands) i jej słabszy partner Sojusz 90/Zieloni (Bndnis 90/Die Grnen). W opozycji są zaś dwie partie chadeckie, tworzące koalicję: Unia Chreścijańsko-Demokratyczna (Christlich-Demokratische Union) i Unia Chrześcijańsko-Społeczna (Christlich Soziale Union in Bayern) oraz Partia Wolnych Demokratów (Freie Demokratische Partei). W parlamencie reprezentowana jest też postkomunistyczna Partia Demokratycznego Socjalizmu (Partei des Demokratischen Sozialismus), silna w landach na terenie byłej NRD. W niektórych landach zdarzają się sporadyczne sukcesy innych ugrupowań jak np. w Hamburgu silne poparcie uzyskała Partia Praworządnej Ofensywy, nawołująca do zaostrzenia represji karnych.Szwajcaria: system partyjny w tym kraju jest zupełnie specyficzny z tego względu, że Radę Federalną czyli rząd tworzą aż od 1959 roku cztery partie, w zasadzie bez względu na wynik wyborów. Są to: Socjaldemokratyczna Partia Szwajcarii (Sozialdemokratische Partei der Schweiz), Szwajcarska Partia Ludowa (Schweizerische Volkspartei), Szwajcarska Partia Radykalno-Demokratyczna (Freisinnig-Demokratische Partei der Schweiz) i Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa (Christlich-Demokratische Volkspartei der Schweiz). W parlamencie swoich reprezentantów mają też: Zielona Partia Szwajcarii (Grne Partei der Schweiz), Liberalna Partia Szwajcarii (Liberale Partei der Schweiz), ksenofobiczni Szwajcarscy Demokraci (Schweizer Demokraten), Protestancka Partia Ludowa (Evangelische Volkspartei der Schweiz), konserwatywna Federalna Unia Demokratyczna (Eidgenssische Demokratische Union), komunistyczna Szwajcarska Partia Pracy (Partei der Arbeit der Schweiz), Liga Ticino (Lega dei Ticinese), konserwatywna Partia Wolności (Freiheitspartei der Schweiz), ekologiczno-socjalistyczna Lista Alternatywna (Alternative List), socjalistyczna Solidarność (Solidarits) i postępowa Partia Chrześcijańsko-Społeczna (Christlich-Soziale Partei).Systemy wielopartyjne nieustabilizowane:Boliwia: nie można tutaj mówić o jakiejś stabilizacji politycznej, gdyż w każdych wyborach startują nowe partie, inne tracą na znaczeniu. Najsilniejszą jest koalicja centrowego Rewolucyjnego Ruchu Narodowego (Movimiento Nacionalista Revolucionario) i postępowego Ruchu Wolnej Boliwii (Movimiento Bolivia Libre). Poparcie dla niej nie sięga nawet 30 % w wyborach. Obecnie inne istotne partie to: postępowa Nowa Siła Republikańska (Nueva Fuerza Republicana), socjaldemokratyczny Ruch Lewicy Rewolucyjnej (Movimiento Izquierda Revolucionaria), Ruch w stronę Socjalizmu (Movimiento al Socialismo), konserwatywna Unia Solidarności Obywatelskiej (Union Civica Solidaridad), Partia Wolności i Prawa (Partido Libertad y Justicia), Ruch Kraju Pachakuti (Movimiento Indigena Pachakuti) i Partia Socjalistyczna (Partido Socialista).Litwa: każde wybory przynoszą daleko idący zwrot na tutejszej scenie polityczne, Nie można absolutnie mówić o jakiejkolwiek stabilności politycznej. W chwili obecnej większość rządową tworzą Koalicja Socjaldemokratyczna (Socialdemokratine Koalicija) utworzona przez cztery partie: Litewską Demokratyczną Partię Pracy (Lietuvos demokratinė darbo partija), Litewską Partię Socjaldemokratyczną (Lietuvos socialdemokratų partija), Nową Partię Demokratyczną (Naujosios demokratijos partija) i Unię Rosjan Litewskich (Lietuvos rusų sąjunga), oraz socjalliberalny Nowy Związek (Naujoji sąjunga (socialliberalai). Najwiekszą partią opozycji jest Litewska Unia Liberalna (Lietuvos liberalų sąjunga ). Oprócz niej są w niej także: Unia Ojczyźniana (Tėvynės sąjunga (Lietuvos konservatoriai)), Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Krikionių demokratų sąjunga), Litewska Partia Chłopska (Lietuvos valstieių partija), Litewska Partia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Lietuvos krikionų demokratiaių partija), Litewska Unia Centrum (Lietuvos centro sąjunga), Akcja Wyborcza Polaków na Litwie (Lietuvos lenkų rinkimų akcija), Nowoczesna Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Moderniųjų krikionių demokratų sąjunga), Nowoczesna Unia Konserwatywna (Nuosaikiųjų konservatorių sąjunga), Litewska Unia Wolności (Lietuvos laisvės sąjunga) oraz Młoda Litwa ("Jaunosios Lietuvos", naujųjų tautininkų ir Politinių Kalinių Sąjunga).Peru: od czasu obalenia dyktatury prezydenta Fujimori nie wykrystalizował się jeszcze stabilny system partyjny. Największym ugrupowaniem jest stronnictwo obecnego prezydenta Alejandro Toledo centrowe Możliwe Peru (Peru Posible). Silną pozycję posiadają też: jedna z najstarszych partii politycznych na kontynencie, socjaldemokratyczna APRA, czyli Amerykański Rewolucyjny Sojusz Ludowy (Alianza Popular Revolucionaria Americana), Jedność Narodowa (UnidadNacional), Moralny Front Niezależny (Frente Independiente Moralizador). Ponadto w Kongresie reprezentowane są: Jesteśmy Peru (Somos Per), związana z byłym reżimem Zmiana90 Nowa Większość (Cambio90-Nueva Mayoria), Akcja Ludowa (Acción Popular), Unia dla Peru (Unión por el Per), Rozwiązanie Ludowe (Solucion Popular), Wszyscy dla Zwycięstwa (Todos por la Victoria) oraz Odrodzenie Andyjskie(Renacimiento Andino).