Przedstaw okoliczności i znaczenie koronacji Piastów

Dynastia Piastów była pierwszym rodem królewskim, który rządził Polską. Można przyjąć, że początkiem państwa polskiego był jego chrzest w 966 r. za panowania Mieszka I. Ostatnim władcą Polski z dynastii piastowskiej był Kazimierz Wielki, który zmarł w 1370 r. Zatem Piastowie władali krajem z nad Wisły przez cztery stulecia, ale nie wszyscy z nich nosili tytuł króla, m.in. wspomniany Mieszko I.

Pozostawił on po sobie państwo liczące około milion mieszkańców i obejmujące obszar około 250 tysięcy km2. Poza tym dobrze ułożył stosunki z cesarstwem i Skandynawią. Jednak ze strony Czech i Rusi groziły Polsce ataki, gdyż z tymi państwa kontakty pozostały zaognione. Jego następcą został syn Bolesław Chrobry, który objął rządy w 992 roku. Chciał on władać Polską indywidualnie, stąd usunął z kraju wdowę Odę wraz z jej synami. Pierwsze dziesięć lat rządów Chrobrego to pogłębienie sojuszu z Niemcami oraz starania o przychylność Stolicy Apostolskiej. Dowodem tego była misja Wojciecha (biskup praski), który w 997 r. wyruszył do Prus, aby dokonać tam chrystianizacji. Chrobry wysyłając tam biskupa praskiego chciał w sposób pokojowy wzmocnić swe wpływy. Niestety misja zakończyła się tragicznie- zamordowaniem Wojciecha. Władca Polski wykupił jego zwłoki i umieścił w Gnieźnie. W 999 r. papież Sylwester II uznał Wojciecha świętym. W 1000 r. miał miejsce bardzo istotny zjazd gnieźnieński, na którym uczestniczył Chrobry i cesarz Otton III. Spotkanie to było ważne z bardzo wielu względów. Po pierwsze cesarz zapoznał się z dorobkiem młodego polskiego państwa. Co za tym szło usankcjonował nabytki Piastów z lat poprzednich. Po drugie omawiano koncepcję utworzenia monarchii uniwersalnej, której pomysłodawcą był Otton III. To państwo w założeniu miało się składać z Galii, Germanii, Romanii i Slavinii, którą władać miał Bolesław Chrobry. Aby potwierdzić swoje zamiary cesarz w czasie obrad obdarował władcę Polski cesarskim diademem, a także wręczył mu włócznię św. Maurycego. Oprócz pozyskania Chrobrego do utworzenia cesarstwa uniwersalnego te gesty oznaczały przyjęcie go do „rodziny królów” (mimo że Chrobry nie był królem). Po trzecie utworzono arcybiskupstwo w Gnieźnie (abp Radzym Gaudenty) oraz biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Tak swoje pierwsze lata rządzenia zakończył Chrobry, który wzmocnił kontakty z cesarzem, co było gwarantem bezpieczeństwa Polski oraz ciągle rosnącej jej pozycji. Następne lata, to czas wojen. W 1002 r. Bolesław zajmuje Łużyce i Milsko. Początkowo następca Ottona III Henryk II uznaje zdobycze Chrobrego, z którym zawarto ugodę. Rok później Bolesław wykorzystując zamęt polityczny w Czechach przejął władzę na półtora roku. To wydarzenie nie spodobało się Henrykowi II, który zerwał ugodę, a tym samym wypowiedział wojnę Polsce. Walki trwają do 1018 roku, kiedy to podpisano pokój w Budziszynie. Na jego mocy Polska zatrzymała Milsko i Łużyce. Ponadto ten rozejm oznaczał obronę niezależności wciąż młodego państwa, które już było równorzędnym rywalem dla cesarstwa. W tym samym roku Chrobry zdobył Grody Czerwieńskie, które były terenem szlaków handlowych, a co za tym idzie bogatym. Jednak najważniejsze wydarzenie za okresu panowania Bolesława Chrobrego miało miejsce w 1025 r. Wtedy to, po śmierci nieprzychylnemu Polsce papieżowi Benedykta VIII oraz Henryka II, władca Polski został koronowany przez papieża Jana XIX. Koronacja odbyła się w Gnieźnie i oznaczała bardzo wiele dla Polski. Przede wszystkim stała się ona królestwem. Co więcej, Bolesław awansował w hierarchii władców oraz panów feudalnych w Europie. Ponadto wzmacniała władzę centralną oraz znacznie podniosła pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Należy też stwierdzić, że korona oznaczała podkreślenie niezależności państwa Piastów.
Następcą Bolesława Chrobrego (zmarł dwa miesiące po koronacji) był jego syn Mieszko II. Władca ten od razu po przejęciu rządów koronował się, akcentując niezależność od cesarstwa. Można było domniemywać, że będzie równie dobrze prowadził politykę zewnętrzną, co ojciec. Niestety, Mieszko II był królem, który prawie przez cały czas swego władania prowadził wojny. W 1028 r. zaatakował on tereny Saksonii, co rozwścieczyło cesarza Konrada II, który w odwecie wkroczył do Polski w 1029 r. Jego najazd został odparty dopiero pod Budziszynem. W 1030 roku król Polski przeprowadził zwycięską wyprawę na Niemców, co okupił przydomkiem „fałszywego chrześcijanina”. Był to skutek niszczenia kościołów i przedmiotów kultu religijnego przez Luciców, którzy wspierali Mieszka II. Takie spojrzenie na króla Polski bardzo osłabiało jego pozycję, a tym samym Polski. Przychylność papiestwa w średniowieczu była bardzo ceniona, a takim zachowaniem nie można było jej utrzymać. Co gorsza, już w 1031 r. doszło do dwustronnego ataku na Polskę. Konrad II zajął Łużyce, a Jarosław Mądry Grody Czerwieńskie. Król Polski uciekł do Czech, a rządy przejściowo przejął jego brat Bezprym. Było to fatalne w skutkach zdarzenie, gdyż Bezprym odesłał cesarzowi insygnia koronacyjne, a tym samym pozbawił Polski tytułu królestwa, o który tak zabiegał jego ojciec. Jednak jego słabe rządy doprowadziły do powrotu Mieszka II, który w 1032 r. na nowo obejmuje władztwo. Najprawdopodobniej Bezprym został zamordowany. Mieszko II rządził, ale już jako książę do 1034r., kiedy zmarł. Jego panowanie doprowadziło do zniszczenia politycznego i gospodarczego Polski. Rozbita została także organizacja polskiego Kościoła. Władzę po nim przejął jego syn Kazimierz. Zyskał on sobie przydomek Odnowiciel, gdyż jako książę (nie był koronowany) spowodował odrodzenie się Polski. Przyłączył Mazowsze i Śląsk oraz narzucił zwierzchnictwo Pomorzu. Co więcej, zreformował wojsko oraz odbudował struktury kościelne.
Dopiero jego syn Bolesław zwany Śmiałym został znów koronowany na króla Polski. Jednak zanim otrzymał koronę to w 1058 r. przejął rządy po ojcu. Był to okres, kiedy sytuacja międzynarodowa sprzyjała Polsce. Czechy i Ruś przeżywały problemy wewnętrzne. W Niemczech obok podobnych trudności najważniejszy był spór o inwestyturę między cesarzem Henrykiem IV a papieżem Grzegorzem VII. To wszystko dawało możliwość wzmacniania pozycji Polski. Stąd w 1075 r. zaprzestał on wypłacania trybutu za Śląsk na rzecz Czech. Ponadto w 1076 r., kiedy konflikt papiesko- cesarski osiągnął apogeum, Bolesław Śmiały koronował się wykorzystując właśnie ten krytyczny moment i popierając tym samym Grzegorza VII. Dzięki temu Polska znów była królestwem, co wzmacniało jej pozycję. Posiadanie korony umożliwiało też konsolidację państwa od wewnątrz. Ponadto przywrócono arcybiskupstwo w Gnieźnie (utracone w 1039 r. przez najazd Brzetysława) oraz zaczęto bić obiegową srebrną monetę, co wpłynęło na rozwój gospodarczy. Niestety Bolesław wdał się potem w spór z biskupem krakowskim Stanisławem, który z rozkazu króla został zamordowany. Taki obrót wydarzeń zmusił Śmiałego do ucieczki na Węgry w 1079 r., gdzie zmarł oraz uaktywnił jego przeciwników, m.in. brat Władysław Herman. Tenże Władysław objął rządy po swoim bracie, ale nie był koronowany. Jego władanie należy uznać za nieudolne. Doprowadził on do upadku znaczenia Polski poprzez brak jakiejkolwiek klarownej idei politycznej. Następca Hermana został jego syn Bolesław Krzywousty, który musiał stoczyć walkę o władzę z bratem Zbigniewem. Bolesław walczył prawie przez całe rządy z Niemcami, którym nie podobało się zdobycie przez niego Pomorza. Z Krzywoustym związany jest jego statut z 1138 r., który określał podział ziem i władzy po jego śmierci. Choć akt nie zakładał rozbicia Polski, to niestety przyczynił się do tzw. rozbicia dzielnicowego Polski.
Był to okres w dziejach Polski, kiedy toczono nieustanne walki o władzę nad krajem. Z tego swoistego chaosu wyłonił się nowy król Polski, czyli Przemysł II, który został koronowany w 1295 r. przez abp Jakuba Świnkę. Jednak zanim został królem, to władał jedynie Wielkopolską i wokół niej chciał jednoczyć kraj. W 1290 r. umarł książe Krakowa i Wrocławia, który swe ziemie zapisał właśnie Przemysłowi II. Przeszkodzić mu chcieli Wacław II i Władysław Łokietek, ale ich próby się nie powiodły. Przyszły król realizując plan zjednoczeniowy przez Wielkopolskę zawarł m.in. traktat w Kępnie w 1282 r. z księciem gdańskim Mszczujem, na mocy którego po śmierci Mszczuja przejmie on ziemię gdańską. Panowanie Przemysła II trwało zaledwie rok, gdyż już w 1296 r. został on zamordowany za sprawą margrabiów brandenburskich. Jednak jego koronacja miała przynamniej symboliczne znaczenie, gdyż pokazała, że Polska potrzebuje jednego władcy, który by kierował centralnie państwem, bo system dzielnicowy się nie sprawdził pod żadnym względem. Po Przemyśle II władzę w Polsce sprawowali kolejno Wacław II i Wacław III, którzy byli królami Czech, a rządzili Polską z racji unii personalnej. Mimo tego Władysław Łokietek nie zaprzestawała starań o przejęcie władzy w Polsce.
Łokietek dzięki pomocy węgierskiej w 1304-1305 r. opanował Małopolskę, a po śmierci Wacława III w 1306 stał się najpotężniejszym księciem polskim. W 1308 r. miał miejsce najazd Brandenburczyków na Pomorze Gdańskie. Łokietek poprosił o pomoc Zakon Krzyżacki. Krzyżacy pokonali Brandenburczyków, ale sami zajęli Pomorze Gdańskie, wykorzystując słabość Polski. Ponadto Władysław miał duży problem w Małopolsce, której był księciem, gdyż w 1311 r. doszło do buntu wójta Alberta. Zamęt próbował wykorzystać król Czech Jan Luksemburski, który rościł pretensje do polskiej korony. Kraków zajął książe opolski Bolko, ale tylko na rok. W 1312 r. Łokietek opanował sytuację i srogo ukarał niesprzymierzeńców. Natomiast w 1317 r. Władysław złożył skargę w Awinionie na Krzyżaków, aby ci zwrócili nieprawnie zagarnięte Pomorze Gdańskie. Już w 1320 r. w Inowrocławiu zebrał się sąd papieski, który uznał roszczenia Polski i nakazał zwrot wspomnianych ziem przez Krzyżaków. To doprowadziło do wojny z Zakonem, która trwała od 1326 r. do 1332 r. Najważniejsza jej bitwa rozegrała się pod Płowcami w 1331 r., gdzie zwyciężył Łokietek. Niestety rok później Krzyżacy zagarnęli ziemię dobrzyńską i Kujawy, co zostało potwierdzone w 1332 rozejmem. Jednak należy wrócić do roku 1320. Po obradach sadu papieskiego Władysław Łokietek został koronowany przy poparciu możnych przez abp Janisława. Koronacja ta odbyła się w Krakowie, co było równoznaczne z przeniesieniem tam stolicy Polski. Ale najważniejsze było to, że korona dawała ogromną szansę na trwałe zjednoczenie Polski i odbudowaniu silnej scentralizowanej władzy w osobie króla. Było to też ważne ze względu na wyrastające zagrożenie ze strony Krzyżaków. Łokietek zmarł w 1333 r.
Władcą został jego syn Kazimierz. Koronował się on natychmiast po objęciu władzy, czyli w 1333 r., co dało mu możliwość przystąpienia do natychmiastowych działań na rzecz kraju. Przez potomnych został nazwany „Wielkim”, co miało swoje uzasadnienie w jego posunięciach. Przemienił Polskę na monarchię stanową- Corona Regni Poloniae. Oddzielało to państwo od monarchy, który już nie traktował kraju jako własność. Co więcej, za jego panowania zakładano wiele miast na prawie niemieckim, w tym Bydgoszcz (1346 r.). Przeprowadził reformę pieniężną wprowadzając stały podatek poradlne. Wprowadził wiele nowych urzędów, takich jak starosta królewski czy marszałek. Zreformował sądownictwo tworząc sądy: ziemskie, grodzkie, wyższy prawa niemieckiego. Zbudował ponad pięćdziesiąt zamków, a wiele miast otoczył murami, stąd powiedzenie- „zastał Polską drewnianą, zostawił murowaną”. Ustalił też obowiązek udziału w wojnie poszczególnych stanów, prócz duchownych. W 1346 r. dokonał kodyfikacji prawa, wprowadzając zasadę wyższości interesu państwa nad interesami jednostki, odpowiedzialności indywidualnej za przestępstwa, zakazał prowadzenia procesów przeciwko nieletnim, zemsty rodowej i samosądu, a kary fizyczne znacznie ograniczono. Natomiast w 1364 r. doszło również do powstania Akademii Krakowskiej, późniejszego Uniwersytetu. W sprawach polityki zagranicznej Kazimierz był dosyć skuteczny. Przedłużył rozejm z Krzyżakami, ale w 1343 r. na mocy pokoju w Kaliszu odzyskał ziemię dobrzyńską i Kujawy oraz otrzymał tytuł „Pana i dziedzica Pomorza”. A w latach 1340-66 przyłączył większą część terenów Rusi Halickiej, co dawało znowu korzyści materialne. Jedynie Śląsk pozostał w rękach Czech. Kazimierz był Wielki, dzięki wielu reformom, ułożeniu stosunków z sąsiadami oraz doprowadzeniu do wzrostu gospodarczego. Można śmiało zaryzykować tezę, że był najwybitniejszym władcą z rodu Piastów.

Jak wspomniałem wcześniej nie wszyscy władcy z dynastii Piastów byli koronowani. Tytułem króla mogło się poszczycić sześciu. Każda koronacja dawała Polsce szanse na utworzenie bądź utrzymanie silnego państwa. Największe znaczenie zyskała za Bolesława Chrobrego, bo była pierwszą. Otworzyła Polsce drzwi na świat. Nasze państwo momentalnie stało się znaczącym królestwem. W latach 1025- 1306 Polska była szargana konfliktami zewnętrznymi i wewnętrznymi (rozbicie dzielnicowe) i ani korona Mieszka II, ani Przemysła II nie dała im możliwości opanowania sytuacji. Jedynie Bolesław Śmiały, dzięki koronacji mógł powziąć kroki ku wzmacniania kraju. Władysław Łokietek koronując się dał wyraz temu, że koniec z rozbiciem państwa. Polska miała znowu być zunifikowana i powrócić do roli, jaką miała jeszcze za Chrobrego. Natomiast korona Kazimierza Wielkiego spowodowała bardzo śmiałe i pozytywne działania króla, który stanowczo zreformował państwo. Koronacje w średniowieczu były wyznacznikiem znaczenia państwa na arenie międzynarodowej, a także dawały legitymizację władzy w państwie. Zatem ważne było, aby polski władca był królem.