Zjednoczenie Włoch

Po klesce Wiosny Ludow zahamowane zostaly dazenia do przemian wewnetrznych i do zjednoczenia Wloch. Na calym niemal Pólwyspie Apeninskim wrocily rzady takie, jakie istnialy po kongresie wiedenskim. Strozem ich byla przedewszystkim Austria.

Jedynie w krolestwie Sardynii stosunki wygladaly inaczej. Jego wladca Wiktor Emanuel II staral sie o rozszerzenie wplywow swego panstwa w polnocnych WLoszech. Znaczenie Piemontu podnioslo sie zwlaszcza gdy premierem kraju zostal hrabia Kamil Cavour. Swoja dzialanosc rozpoczal od prob rozbudowy gospodarki kraju, budowy kolei i kanalow, popierania handlu zagranicznego i tworzenia floty handlowej. Ten rozwoj gospodarczy jeszcez bardziej podkreslal niepomyslne skutki rozbicia politycznego Włoch. Totez liberalna burzuazja z sympatia patrzyla na polityke Cavoura. Najwieksza przeszkoda na drodze do zjednoczenia byla Austria, Cavour rozbudowal armie piemoncka, wiedzial jednak ze trudno bedize pokonac wroga bez pomocy z zewnatrz i dlatgeo starals ie zblizyc do Francji. Napoleon III zamierzal wykorzystac oslabienie Austrii, wyprzec jej wplywy z Polwyspu Apeninskiego i zastapic je wplywami francuskimi. Nie zalezlao mu natomiast na calkowitym zjednoczeniu WLoch, gdyz kraj ten mogl stac sie rywalem Francji.

Omowiono plan postepowania. Po pokonaniu Austri i wyparciu jej z Wloch Piemont mial otrzymac Lombardie i Wenecje, tworzac krol. Polnocno-Wloskie. Zamierozno utworzyc federacje panstw wloskich. Na czele federacji faktycznie mial stanac krol Piemontu. W zamian Francja dostalaby Sabaudie i NIcee.

Dyplomaci autriaccy wyslali ostre ultimatum, domagajac sie przerwania zbrojen. Bylo to na reke Cavourowi, ktoremu zalezalo na tym aby Austria zrobila pierwszy krok , a wtedy Francja przylaczy sie do wojny. Napoleon wyslal na plac boju silna armie. W ciagu kilku tygodni sprzymierzeni pokonali Austriakow. Na mocy porozumienia Austria zrzekla sie Lombardii, na rzecz Fransji ktora przekazala te prowincje Sardynii.

Zgodnie ze wczesniejszymi projektami panstwa wloskie mialy utworzyc luzna federacje pod przewodnictwem papieza.

Natychmiast jednak po rozpoceciu wojny wybuchlo powstanie w Toskanii, Wkrotce za tym przykladem poszla ludnosc Parmy i Modeny. Wszedzie tworzono rzady powstancze i zgromadzenia narodowe. Wola ludnosci przesadzila sprawe. Na wiosne 1860 roku odbyl sie w srodkowych Wloszech plebiscyt, ktory wykazal niemal jednolita zgodnosc opinii w sprawie utworzenia zjednoczonych WLoch.

Fala nastrojow patriotycznych rozszerzyla sie takze na poludniowe Wlochy. Cavour znalaz sie w klopotliwej sytuacji, z jednej storny chcial zjednoczenia Wloch, z drugiej zas obawial sie radykalnych kieronkow, zmierzajacych do ustroju republikanskiego i daleko idacych reform. Mimo niecheci do rewolucji i obawy narazenia sie Napoleonowi, ostatecznie poparl po cichu zorganizowana przez Garibaldiego wyprawe odzdzialu ponad tysiaca ochotnikow dazacych na pomoc rewolucjonistom.W maju 1860 Garibaldi stoczyl pare potyczek z wojskiem krolewskim, bez trudu wyparl je z wyspy, wkroczyl do Neapolu i wprowadzil reformy, zwlaszcza rozdawal ziemie chlopom i znosil przywileje feudalne..

Plebiscyt dokonany na terenie Panstwa Koscielnego wykazal ze ogromna czesc ludnosci opowiada sie za zjednoczeniem WLoch. W ten sposob wbrew intencjom Napoleona w latach 1860-1861 znaczna wiekszosc kraju znalazla sie pod rzadami dynastii sabaudzkiej.

W kilka lat pozniej nadarzylas ie okazja odzyskania Wenecji. Podczas konfliktu miedzy Prusami i Austria w 1866 Wlochy sprzymierzyly sie z Prusami. Zwyciestwo Prus nad Austria zapewnilo Wlochom zdobycie prowincji weneckiej.

Problem nadal stanowilo Panstwo Koscielne. Dopiero kleska Francjii w wojnie z Prusami w 1870 roku umozliwila zajecie "wiecznego miasta" Wraz ze zniknieciem Rzymu zniknela resztka dawnego Panstwa Koscielnego, ktore istnialo od ponad 11 wiekow.

Zjednoczone panstwo Wloskie uwazane bylo odtad za jedno z mocarstw europejskich, ale ich pozycja nie byla silna. Wskutek zachamowania systemu monarchicznego, republikanie usuwalis ie od zycia politycznego. Poniechano dalej idacych reform, zwlaszcza tak potrzebnej agralnej. Zaczely sie masowe emigracje.

Poglebialy sie roznice miedzy prowincjami ponocnymi a poludniowymi.

Zjednoczenie WLoch stalo sie natomiast zacheta dla innych narodow w dazeniach zjednoczeniowych i niepodleglosciowych.