Przedstaw i oceń rolę Oktawiana Augusta w budowie Imperium Rzymskiego.

Temat: Przedstaw i oceń rolę Oktawiana Augusta w budowie Imperium Rzymskiego.

Oktawian August był to pierwszy cesarz rzymski urodzony 63 roku p.n.e. , używający tytułu princeps (pierwszy). Syn siostrzenicy Juliusza Cezara Atii i ekwity Gajusza Oktawiusza. Cezar usynowił osieroconego Oktawiana i wyznaczył go testamentem na swego następcę. Po śmierci swojego przybranego ojca wykorzystał walki wewnętrzne i uzyskał poparcie senatu w tym także Cycerona i przejął władzę jako Konsul. Po zwycięstwie nad Antoniuszem, uważającym się za prawowitego spadkobiercę Cezara, zajął Rzym i zawarł porozumienie z Antoniuszem i Lepidusem. Kiedy pozbył się już przeciwników politycznych w Rzymie wystąpił on przeciwko Brutusowi i Kasjuszowi. Dwom czołowym spiskowcom którzy zabili Cezara. Rywalizacja między nimi doprowadziła do wielu zbrojnych konfliktów, z których Oktawian, udało się wyjść obronną ręką. Po pokonaniu Kasjusza i Brutusa zdania młodego generała i Marka Antoniusza zaczęły się różnić w wyniku czego obaj się rozdzielili i wystąpili między sobą do walki. Rozpoczęła się wojna domowa tocząca się w latach 32-31 p.n.e. Po zwycięstwie, które odniósł dla niego Marek Agrypa pod Akcjum stał się jedynym władcą imperium. 16 stycznia 27 roku p.n.e., senat rzymski, po raz pierwszy w historii, przyznał mu na wniosek Plankusa tytuł Augustusa. W ten sposób Oktawian stał się pierwszym cesarzem rzymskim, jakkolwiek przy zachowaniu wszelkich pozorów ciągłości ustroju republikańskiego. Był pierwszym z senatorów i jednocześnie trybunem ludowym, co pozwoliło mu skupić w swych rękach władzę bez większego zamieszania.
Okres rządów Oktawiana Augusta cechowała równowaga wewnętrzna i pokój (Pax Augusta). Wojny odbywały się na dalekich granicach. Konflikty rozwiązywane były metodami dyplomatycznymi. Wytyczonych granic broniły najczęściej przeszkody naturalne oraz stacjonujące legiony dowodzone przez znakomitych wodzów. Oktawian uporządkował sprawy wewnętrzne, zreorganizował finanse, wydzielił skarb cesarski zwany fiscus, utworzył sprawną administrację składającą się z wykwalifikowanych urzędników. Dążył do odnowienia dawnych obyczajów i przeciwstawiał się upadkowi moralnemu warstw zamożnych. Przyczynił się do rozbudowy i upiększenia Rzymu (forum Augusta, Panteon Agryppy).
Był opiekunem sztuk pięknych i otaczał się ludźmi sztuki takimi jak Mecenas, Wergiliusz, Horacy. W literaturze rzymskiej okres panowania Oktawiana nazywa się "złotym wiekiem". W 17 p.n.e. Oktawian zorganizował wspaniałe obchody stulecia czyli tak zwane Ludi Saeculares.
Jak każdy prawdziwie wybitny władca, August umiał sobie dobierać współpracowników zdolnych, energicznych, lojalnych. Nie lękał się w swym otoczeniu ludzi utalentowanych. Pierwsze miejsce zajmował Marek Agrypa, rówieśnik, przyjaciel od lat chłopięcych, potem zięć, przez wiele lat faktyczny współrządca. Dalej Gajusz Mecenas, znakomity dyplomata, a zarazem jakby nieoficjalny minister kultury; dlatego też jego nazwisko przeszło do historii w znaczeniu opiekuna.
Naczelne hasło rządów Augusta brzmiało pax, pokój. Miało swój widomy symbol, zachowany do dziś Ołtarz Pokoju. Stał on na Polu Marsowym, a jego wspaniałe płaskorzeźby przedstawiały m.in. procesję rodziny cesarskiej. Jego hasło jak najbardziej odpowiadało rzeczywistości jeśli chodzi o sprawy wewnętrzne, po przewrotach bowiem i wojnach domowych ustabilizowała się sytuacja społeczna, gospodarcza, ustrojowa. Dotychczasowych przeciwników August traktował wyrozumiale. Jego poszanowanie dla prawa, tradycji, starorzymskich obyczajów, zgadzało się z mentalnością i postulatami italskich warstw średnich. Także ludność prowincji odczuła jako ulgę obecny ład i porządek, a zwłaszcza ściślejszą kontrolę administracji, za czasów bowiem republiki namiestnicy i przedsiębiorcy rzymscy dopuszczali się ździerstw niesłychanych.
Jednakże w polityce zewnętrznej hasło "pokój" brzmiało paradoksalnie. Oktawian August zdobył dla Rzymu więcej krain niż którykolwiek wódz przed i po nim! Zajął Egipt. Dokończył podboju Hiszpanii. Anektował Galację w centrum dzisiejszej Turcji. Jego wodzowie w toku wielu kampanii opanowali kraje naddunajskie i alpejskie. Na części ziem dzisiejszej Rumunii, Bułgarii, Węgier, Jugosławii, Austrii, południowych Niemiec, Szwajcarii powstały prowincje: Mezja, Panonia, Norikum, Recja. Były to podboje planowe, August bowiem pragnął oprzeć granice imperium w Europie o barierę wielkiej rzeki. Postanowił też przesunąć granicę z Renu nad Łabę, co się powiodło po kilkunastu latach ciężkich walk z Germanami. Jednakże nieudolność Warusa, dowodzącego armią na tych ziemiach, sprowadziła w IX roku n. e. ciężką klęskę w Lesie Teutoburskim. Strata trzech legionów dałaby się przeboleć, można było Germanię ujarzmić na nowo, lecz August, liczący sobie wówczas ponad 70 lat, nie chciał już ryzykować. Przesunięto więc granicę z powrotem na Ren, a szeroki pas na lewym, rzymskim brzegu rzeki nazwano Germanią. Tak usiłowano zachować pozory, że nic się nie stało. Wycofanie się znad Łaby było jedną z najbardziej przełomowych decyzji w dziejach Europy. Jakże inaczej potoczyłyby się dzieje naszego kontynentu, a nawet świata, gdyby Germanie ulegli romanizacji! Na Wschodzie August nie miał sukcesów spektakularnych. Szczycił się jednak tym, że Partowie zwrócili mu orły legionowe, zdobyte przed kilkudziesięciu laty, jeszcze w czasach republiki.
August nigdy jednak nie prowadził wojen dla wojen, nigdy nie zdobywał dla samego zdobywania, nigdy nie zabiegał o chwałę wodzowską dla samej chwały, jak to czynili Aleksandrowie i Napoleonowie różnych krajów i epok. Zrezygnował z planów podboju Brytanii, uważał to bowiem za nieopłacalne. Zadowolił się kompromisem na Wschodzie. A w swym testamencie politycznym zalecił utrzymywać imperium w dotychczasowych granicach.
Słusznie zatem potomność patrząc na jego epokę widzi przede wszystkim nie nabytki terytorialne, lecz owoce pokoju: stabilizację, dobrobyt, rozkwit kultury.
Przecież właśnie za Augusta, sławiąc jego osobę i dzieło, tworzyli najwybitniejsi poeci rzymscy. Wergiliusz, autor sielanek i poematu o uprawie roli, nade wszystko zaś narodowej epopei Rzymian - Eneidy. Horacy, któremu zawdzięczamy Pieśni, Satyry, Sztukę poetycką. Owidiusz, piewca miłosnych przygód i mitologicznych opowieści, ale także tęsknoty za Rzymem, gdy wygnano go na wybrzeża Morza Czarnego.
Przed laty Oktawian wkraczał w życie polityczne jako niemal chłopiec. Nie imponował ani postawą, ani charyzmatem osobowości, ani talentami wojskowymi. Ale to właśnie on wyszedł zwycięsko z wszelkich prób i niebezpieczeństw. On pokonał lub usunął wszystkich przeciwników i rywali, on stał się jedynym panem świata śródziemnomorskiego. Czemu zawdzięczał swój sukces wręcz niewiarygodny, jakim cechom charakteru i zdolnościom? Na pewno konsekwencji i uporowi. Na pewno też umiejętności chłodnej kalkulacji oraz odwadze podejmowania ryzyka. Także zrozumieniu, czym jest, jak powinna działać skuteczna propaganda polityczna. I wreszcie temu, że umiał czekać, zgodnie ze swoją zasadą życiową: Festina lente, śpiesz się powoli. Nie był ani bohaterskim wodzem, ani śmiałym nowatorem. Był natomist geniuszem konsekwentnej, świadomej swych celów polityki.