Informacje dotyczące lektury dla kl. II gim. pt. "Latarnik" - notatki

Geneza utworu:
W liście Litwosa z 18 grudnia 1877 roku wysłanym do Kuriera Codziennego pojawiła się relacja pisarza ze spotkania dwóch dziwaków, z których jeden o nazwisku Sielawa jest prototypem latarnika. Człowiek ten opowiadał historię swojego życia.

Bohaterem utworu "Latarnik" jest Skawiński - emigrant polityczny, który opuścił kraj w 1831 roku po upadku powstania listopadowego. Kiedy poznajemy go jako latarnika, ma około 70 lat.

Świat przedstawiony w utworze:
a). czas akcji - II poł. XIX w.
b). miejsce akcji - Panama, Aspinwall
c). bohater - Skawiński
d). wydarzenie - losy polskiego emigranta
*Rodzaj literacki - epika; gatunek - nowela; narrator trzecioosobowy, wszechwiedzący.

Skawiński jako żołnierz, jest odważny, waleczny, szlachetny i ofiarny.
Hasło "Za naszą i waszą wolność" oznacza, że należy walczyć wszędzie tam, gdzie jest taka potrzeba.

Skawiński to Polak tułający się po świecie, emigrant.
Dzieje Skawińskiego:
- udział w wojnach, bitwach,
- kopacz złota w Australii,
- poszukiwacz diamentów w Afryce,
- strzelec rządowy w Indiach Wschodnich,
- założyciel farmy w Kalifornii,
- pobyt w Brazylii,
- warsztat kowalski w Helenie, w Arkansas,
- służba na statkach (jako majtek i harpunnik),
- fabryka cygar w Hawanie.
Wytłumaczenie tułaczki Skawińskiego: "Wierzył, że jakaś potężna a mściwa ręka ściga go wszędzie, po wszystkich lądach i wodach".

Materiały do charakterystyki:
1. Przedstawienie postaci: Polak, Józef Skawiński, emigrant polityczny, bohater lektury "Latarnik", żołnierz.
2. Wygląd: 70-letni mężczyzna, białe włosy, niebieskie oczy, przygnębiona i smutna lecz zarazem uczciwa twarz.
3. Cechy charakteru, usposobienie: waleczny, wytrwały, nie poddawał się, dążył do postawionego celu [uparty], konsekwentny, patriota, dobry, szlachetny, wrażliwy, optymista, nie tracił nadziei, honorowy, pracowity, uczciwy, sumienny, dziwak, doświadczony życiowo (fizycznie, psychicznie), inteligentny, mądry.
4. Ocena postaci: Myślę, że Józef Skawiński jest postacią bardzo oryginalną i w dzisiejszych czasach rzadko spotykaną, ponieważ coraz mniej jest ludzi, którzy pomimo przeciwności losu brną dalej przez życie, nie poddają się.

Skawiński nie był szczęśliwy, ale bardzo chciał. Pragnął zagłuszyć to, co nie pozwalało mu osiągnąć równowagi, było niepokojem, nieustannie odczuwanym dyskomfortem. To była pamięć Ojczyzny, do której nie mógł wrócić. Wszystkie jego zabiegi prowadziły do zabicia tej pamięci, do pozbawienia ojczyzny jej... magii.

*** "Pan Tadeusz" na wyspie tułacza - opis przeżyć wewnętrznych.
Sienkiewicz wybrał dla Skawińskiego "Pana Tadeusza", ponieważ:
- twórcą był Adam Mickiewicz, poeta tworzący dla emigrantów,
- utwór podtrzymuje wiarę w odzyskanie niepodległości,
- ma przenosić emigrantów do Polski, o jakiej marzą.

*** "Latarnik" - recenzja lektury.
1. Część informacyjna:
- tytuł: "Latarnik"
- autor: Henryk Sienkiewicz
- wydawnictwo: Siedmioróg
- rok i miejsce wydania: Wrocław, 2000r.
- temat utworu: dzieje emigranta polskiego - Skawińskiego
2. Część krytyczna (oceniająca):
- wartości poznawcze: poznajemy pracę latarnika, poznajemy los polskich emigrantów, dowiadujemy się jakie bitwy i wojny miały miejsce w tym okresie, poznajemy klimat Ameryki.
- wartości moralne: uczy miłości do ojczyzny,
- wartości emocjonalne: wzruszenie, zainteresowanie, żal.

***Cechy noweli na podstawie "Latarnika":
- mała ilość bohaterów - Skawiński,
- utwór jednowątkowy - losy Skawińskiego,
- utwór pisany prozą,
- utwór kończy się puentą (pouczeniem) - uczucia patriotyczne,
- utwór krótki,
- nowela przedstawia jakiś problem - problem emigracji, ludzi nie mogących znaleźć sobie miejsca w ówczesnym świecie, uczy, aby się nie poddawać,
- punkt kulminacyjny - "Pan Tadeusz",
- akcja w utworze - poszukiwanie pracy przez bohatera, znalezienie jej i utrata spowodowana nie zapaleniem latarni,
- formą wypowiedzi jest narracja.