profil

Intertekstualne związki Jądra ciemności Conrada i Czasu Apokalipsy Coppoli.

poleca 84% 2820 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

We współczesnym świcie, w którym społeczeństwo coraz rzadziej sięga po literaturę, wpływ filmu i kina na potencjalnego widza jest ogromny. Dobry film potrafi, bowiem wzruszyć, zbulwersować czy skłonić do chwili refleksji. Dlatego też z myślą o widzach stworzone zostały adaptacje filmowe znanych i lubianych przez wszystkich utworów literackich. Są one jednak tylko luźną interpretacją utworu nie zaś jego wiernym odtworzeniem. Tak też miało miejsce w przypadku „Jądra ciemności” Josepha Conrada i „Czasu Apokalipsy” Francisa Forda Coppoli.
Utwór Josepha Conrada opowiada o człowieku, który odbywa swoją życiową wyprawę w głąb czarnego lądu. Podczas jej trwania odkrywa ciemną stronę swojego charakteru oraz diametralnie zmienia osobowość. Główny bohater jest jednocześnie narratorem w jednej osobie, komentującym i rozwijającym wydarzenia. Marlow w pierwszych dniach swojej podróży dowiaduje się o niezwykłym człowieku, powszechnie uważanym za wybitnie uzdolnioną jednostkę. Postacią tą jest agent handlowy nazwiskiem Kurtz. Podziwiano go za ambicję, zdolności handlowe i wytrwałość. Z biegiem wydarzeń Marlow zrozumiał, że jest zafascynowany osobą Kurtza do tego stopnia, iż musi go poznać. Wyprawa Marlowa stała się wkrótce prawdziwym sprawdzianem jego wytrzymałości i możliwości. Wiele miesięcy zajęło mu dotarcie do celu swojej podróży przez nieznane rejony afrykańskiego buszu. Tu jednak spotkało go ogromne zaskoczenie. Podziwiana i ceniona przez wszystkich postać stała się ucieleśnieniem całego cywilizacyjnego zła a, sam Kurtz krwiożerczym barbarzyńcą aspirującym do roli absolutnego władcy i boga. Pod jego rządami świat traci znamiona ziemskiego i zamienia się w koszmar. Przyczyną jego zejścia na stronę zła stała się w dużej mierze otaczająca go przestrzeń. Przez nikogo niekontrolowany i nieoceniany mógł czuć się swobodnie i całkowicie podporządkować sobie miejscową ludność.
Luźna interpretacja powieści Conrada została przeniesiona w realia wojny wietnamskiej. Tam śledzimy losy kapitana Willarda, który dostaje do wypełnienia misję w Kambodży. Dotyczy ona wytropienia i zabicia pułkownika armii amerykańskiej, który stanął na czele miejscowego plemienia. Podobnie jak w przypadku powieści Conrada poszukiwany członek jest osobą niezwykle uzdolnioną i ambitną, a główny bohater próbuje za wszelką cenę do niej dotrzeć. Wyprawa niewielkiej załogi przeprawiającej się w górę rzeki w coraz bardziej niedostępne rejony obfituje w wydarzenia dramatyczne i wstrząsające, jak atak miejscowej ludności na statek, podczas którego ginie jeden z członków załogi. Podobne wydarzenie ma również miejsce w conradowskiej powieści, gdzie parowiec Marlowa zostaje zaatakowany przez tubylców. Po dotarciu do obozu dezertera kapitan Willard jest świadkiem niezwykłego okrucieństwa i wyzysku miejscowej ludności. Podróż Willarda staje się nie tylko misją wojskową, lecz także psychologiczną wędrówką w głąb ludzkiego umysłu, ogarniętego wojną, okrucieństwem z nią związanym, zatraceniem człowieczeństwa i swych własnych ideałów. Coppola realizując swój film chciał dostarczyć widzom przeżyć, które pozwolą im wczuć się w okropieństwo, szaleństwo i moralne dylematy wojny wietnamskiej.
Najbardziej rzucającym się w oczy podobieństwem między dwoma dziełami jest sama fabuła, polegająca na poszukiwaniu niezwykle uzdolnionego człowieka o nazwisku Kurtz. Postać ta przebywając na nieznanym dla siebie terenie stara się spełnić swoje władcze ambicje. W obu przypadkach główny bohater jest zafascynowany postacią, której poszukuje i przeprawiając się przez niezbadany teren dąży do jak najszybszego spotkania z obiektem swoich fascynacji. Jednak zanim to nastąpi zmuszony jest do odparcia ataku miejscowej ludności, niezwykle zbuntowanej przeciwko obcym. Po dotarciu do celu swojej podróży jest światkiem niezwykłego okrucieństwa wobec tubylców i całkowitego zatracenia człowieczeństwa. W obu przypadkach główny bohater zastanawia się, co skłoniło tak wybitną postać do udania się w nieznane dla siebie tereny i dokonywania tak nikczemnych rzeczy. Jednak mimo to w pewnym sensie rozumie, co stało się przyczyną jego obłędu. Istotną różnicą pomiędzy utworem Conrada a jego adaptacją są dalsze losy Kurtza. W przypadku powieści umiera on niemal na rękach zafascynowanego nim dotąd Marlowa przekazując mu uprzednio wszystkie swoje tajne notatki i sekrety. W filmie natomiast pułkownik Kurtz zostaje zamordowany przez Willarda zgodnie z poleceniem, jakie miał do wypełnienia. Tutaj również osoba, która go poszukuje zostaje wtajemniczona we wszystkie jego notatki. Po śmierci powieściowego Kurtza Marlow wraca to Europy, tymczasem w filmie zajmuje jego miejsce i pozostaje w buszu. W obu przypadkach główny bohater jest zobowiązany, przez Kurtza do odnalezienia jego rodziny i powiadomienia ich o tym, co się stało, z tą tylko różnicą, że w przypadku filmu miało to nastąpić jedynie po zrozumieniu przez Willarda powodu takiego stanu rzeczy.
Ogólnie rzecz biorąc oba dzieła przedstawiają postać Kurtza, który stał się ofiarą własnej bezmyślności, żądzy władzy i bogactwa. Był człowiekiem pozbawionym wszelkich moralnych zahamowań, odrzucającym zasady i uczucia, które mogłyby go łączyć z innymi ludźmi. Ukazane jest, co może stać się z człowiekiem pozbawionym całkowicie hamulców moralnych i owładniętym pierwotnymi żądzami.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie
Przeczytaj podobne teksty
Opracowania powiązane z tekstem

Czas czytania: 4 minuty