Polityka wewnętrzna i zagraniczna Stanów Zjednoczonych w latach 1918-1941. Od Wilsona do Roosevelta.

Po wybuchu I wojny światowej prezydent Wilson ogłosił neutralność Stanów Zjednoczonych, zwiększył jednak ich potencjał militarny oraz intensywnie pomagał aliantom zachodnim. 6 IV 1917 Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny po stronie ententy i wysłały do Francji ok. 2 mln żołnierzy. Udział USA w wojnie zdecydował o jej wyniku, Thomas Wilson zaś miał znaczny osobisty wkład w wypracowanie postanowień traktatu pokojowego, a sformułowany przez niego program – tzw. 14 punktów Wilsona, stał się podstawą do dy-skusji i ustaleń podczas konferencji pokojowej w Paryżu 1919. Kongres nie ratyfikował jednak traktatu wersalskiego i nie wyraził zgody na przystąpienie Stanów Zjednoczonych do Ligi Narodów, narzucając powrót do izolacjonizmu. Stany Zjednoczone nie uznały też po wojnie Rosji Sowieckiej. Wracał dawny sposób myślenia według doktryny Monroego: ani Europa nie powinna ingerować w sprawy amerykańskie, ani USA nie powinny się mieszać do konfliktów europejskich.
Amerykańskiej polityce internacjonalizmu sprzyjał także korzystny układ sił militarnych. Po likwidacji zagrożenia ze strony floty niemieckiej na Atlantyku panowała z powrotem flota brytyjska. Zabezpieczone od wschodu Stany Zjednoczone mogły się zająć problemami wewnętrznymi oraz własną ekspansją na Pacyfiku. Ten kierunek polityki amerykańskiej umocniła konferencja waszyngtońska poświęcona uporządkowaniu spraw na Dalekim Wschodzie. Wzięło w niej udział dziewięć państw: USA, Wielka Brytania, Chiny, Japonia, Francja, Włochy, Holandia, Belgia i Porugalia. Mimo zainteresowania obszarem Azji Wschodniej i Pacyfiku zabrakło nie uznawanej wówczas Rosji Radzieckiej. Wbrew postanowieniom traktatu wersalskiego zobowiązano Japonie do zrzeczenia się przyznanych jej terytoriów w Chinach. Poza tym układ gwarantował niezależność Chin, a państwa sygnatariusze wyrażały gotowość nawiązania z nimi stosunków handlowych. Jednocześnie potwierdzono zasadę „otwartych drzwi”, która ułatwiała ekspansję ekonomiczną na obszarze Państwa Środka. Przyjęto również uzgodnienia dotyczące wielkości poszczególnych flot wojennych, Wielka Brytania musiała zgodzić się na równouprawnienie US Navy, zarazem wprowadzono ograniczenia dla rozbudowy floty japońskiej. Wszystkie te porozumienia zwiększały międzynarodowe znaczenie Stanów Zjednoczonych.
Następca demokraty Wilsona, W.G. Harding, doprowadził w 1921 do zawarcia przez Stany Zjednoczone odrębnych traktatów z Niemcami, Austrią i Węgrami. Harding i rządzący po nim C. Coolidge (obaj z Partii Republikańskiej) w sprawach wewnętrznych realizowali politykę tzw. małego rządu - jak najmniej interwencji państwa w sprawy gospodarcze. W czasie kadencji obu, a zwłaszcza Coolidge'a, gospodarka amerykańska przeżywała dobry okres — po wojnie Stany Zjednoczone stały się pierwszą potęgą ekonomiczną w świecie, a Europa Zachodnia była ich dłużnikiem. Rozwijał się dynamicznie przemysł, zarówno samochodowy, jak i elektrotechniczny i chemiczny. Eksport i inwestycje zagraniczne wzrosły kilkakrotnie, dolar USA stał się właściwie główną walutą światową, nastąpił ogólny wzrost dobrobytu. Przyciągało to do Stanów Zjednoczonych imigrantów i choć po 1921 ich napływ hamowano, wprowadzając limity dla poszczególnych krajów (system kwotowy), w ciągu pierwszych 30 lat XX w. przybyło ich ok. 19 mln. W 1930 Stany Zjednoczone osiągnęły ponad 122 mln mieszkańców. Lata dwudzieste w USA miały także wiele zjawisk negatywnych. Najgroźniejszym z nich było powstanie gigantycznego przemytu i czarnego rynku alkoholowego związane z wprowadzoną w 1919 r. prohibicją. Przyczyniło się to do wzmocnienia zorganizowanego świata przestępczego. W okresie tym miały również miejsce liczne skandale i afery korupcyjne dotyczące współpracy administracji stanowej i federalnej ze światem gangsterskim.
H.C. Hoover obejmując prezydenturę zapowiadał umocnienie wolnej przedsiębiorczości tzw. „systemu amerykańskiego”, ale 24 X 1929 nastąpił krach na giełdzie w Nowym Jorku („czarny czwartek”), który zapoczątkował w USA wielki światowy kryzys gospodarczy. Produkcja w USA spadła o połowę, bezrobocie osiągnęło 25% ogółu zatrudnionych w 1932. Szczególnie ciężkie stało się położenie farmerów: 1/4 z nich wskutek zadłużenia straciła ziemię. W skutek „krachu na giełdzie” właściciele amerykańskich papierów wartościowych stracili łącznie 40 mld dolarów. Od 1929 do 1932 r. gospodarka amerykańska znalazła się w głębokiej recesji, która przekształciła się w depresję. Pociągnęło to za sobą kryzys na niemalże całym świecie. Jedną z przyczyn recesji w Europie była zależność gospodarki europejskiej od amerykańskich pożyczek. W roku 1929 Stany Zjednoczone zażądały zwrotu długów. W rezultacie całą Europę dotknął kryzys finansowy. Środki podjęte przez republikanina Hoovera dla ratowania gospodarki okazały się niewystarczające.
Wybory prezydenckie w 1932 wygrał kandydat demokratów F.D. Roosevelt, lansujący program szerokiej interwencji państwa w zwalczaniu kryzysu. W wyniku jego różnorodnych i energicznych działań (zwłaszcza w ciągu pierwszych stu dni legislacyjnych), znanych jako New Deal. Nazwa ta odzwierciedlała odejście od tradycyjnej liberalnej polityki ograniczania wpływów państwa na ekonomię na rzecz przyjęcia zasady odpowiedzialności państwa za właściwe jej funkcjonowanie i dobrobyt obywateli. New Deal zakładał uzdrowienie sytemu bankowego poprzez obniżenie wartości dolara i zniesienie parytetu złota. Dla rozruszania gospodarki i odrodzenia popytu wprowadzono politykę łagodnej inflacji – drukowano pieniądze bez pokrycia. Dla milionów bezrobotnych wprowadzono roboty publiczne. Agricultural Adjustment Act, czyli ustawa o rolnictwie nakazywała farmerom zmniejszenie obszaru ziemi uprawnej w celu obniżenia produkcji. Farmerom przyznawano również kredyty. Dla przemysłu uchwalono National Industrial Act, którego główna ideą było wprowadzenie zasady uczciwej konkurencji (fair competition) w miejsce dotychczasowej, mijającej się z etyką. Pracownicy otrzymali prawo zawierania z pracodawcami umów zbiorowych za pośrednictwem związków zawodowych, przy czym wyznaczano płace minimalne i maksymalny czas pracy. Wskutek tej polityki wzrosła rola amerykańskich związków zawodowych. Po raz pierwszy w dziejach USA wprowadzono ustawy socjalne, zasiłki zdrowotne i ubezpieczenia emerytalne. Wielkoprzemysłowa opozycja dla zablokowania polityki Roosvelta wykorzystała Sąd Najwyższy, który orzekł, że New Deal jest sprzeczny z konstytucją, ogranicza bowiem swobodną działalność jednostki. Prezydent podjął walkę z Sądem Najwyższym, ustanawiając wiek emerytalny dla sędziów i wymieniając w ten sposób jego skład.
Działania prezydenta przyniosły ożywienie gospodarcze (z przejściową recesją 1937–38), a od 1939 produkcja wojenna zlikwidowała bezrobocie. Nie powróciła jednak stopa wzrostu gospodarczego sprzed kryzysu. Roosevelt jeszcze 3-krotnie zapewnił sobie i demokratom zwycięstwo w wyborach prezydenckich (skłoniło to w 1951 Kongres do ratyfikacji XXII poprawki do konstytucji ograniczającej liczbę kadencji prezydenckich do2).
W 1933 Roosevelt proklamował politykę dobrego sąsiedztwa wobec Ameryki Łacińskiej, 1933 Stany Zjednoczone nawiązały stosunki dyplomatyczne z ZSRR. Hołdujący izolacjonizmowi Kongres uchwalał kolejne ustawy o neutralności (1935, 1936, 1937), w których Stany Zjednoczone dystansowały się od konfliktów europejskich. Podczas agresji Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 USA zachowały neutralność, deklarując politykę nieingerencji w sprawy europejskie. Wprowadzono embargo na dostawy broni dla państw walczących. Polityka państw Osi zmieniała jednak stopniowo izolacjonistyczne nastawienie Amerykanów i poprawka z 4 XI 1939 do ustawy z 1937 zezwalała już na sprzedaż broni na zasadzie „cash and carry” (płać i zabieraj), co w praktyce pomagało krajom walczącym z państwami Osi.
Stany Zjednoczone krytycznie oceniały politykę ZSRR lat 1939-1941 w Europie Środkowo-Wschodniej. Usilnie zabiegały o pokojowe rozwiązanie sporu radziecko-fińskiego. Tradycyjną politykę izolacjonizmu podważyła jednak dopiero klęska Francji. Ekspansja III Rzeszy w Europie, umacnianie się Japończyków i przejściowe sukcesy włoskie w Afryce poruszyły amerykańską opinię publiczną, przez cały rok 1941 narastały tendencje antyniemieckie. W 1941 przyjęto ustawę Lend-Lease Act upoważniającą prezydenta do udostępnienia „każdemu narodowi lub krajowi, którego obronę prezydent uzna za żywotnie ważną dla bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych, sprzętu wojennego, usług lub informacji wojskowej” Pomoc obejmowała sprzedaż lub wy-pożyczenie sprzętu, materiałów wojennych i surowców niezbędnych do prowadzenia wojny. Długi za materiały i sprzęt zniszczony podczas działań wojennych podlegały umorzeniu.
12 sierpnia 1941 Roosevelt i W. Churchill podpisali Kartę Atlantycką, definiującą cele i zasady polityki obu państw w trakcie i po II wojnie światowej.
Napaść III Rzeszy na ZSRR nie była zaskoczeniem dla Wielkiej Brytanii i USA. Oba państwa śledziły ekspansję niemiecką na Bałkanach, licząc na wybuch konfliktu radziecko-niemieckiego i tym samym powstanie drugiego frontu w Europie. 22 czerwca Wielka Brytania, a 24 czerwca Stany Zjednoczone zadeklarowały gotowość udzielenia ZSRR pomocy.
7 grudnia 1941 Japonia atakiem na Pearl Harbor rozpoczęła wojnę z USA. 8 XII Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny, a 11 XII wojnę wypowiedziały im Niemcy i Włochy. Zaangażowanie USA od 1941 w działaniach wojennych w Azji, na o. Spokojnym i Atlantyckim, od 1942 w Afryce i od 1943 w Europie, powołanie ok. 15 mln żołnierzy (straty — ok. 1,1 mln) i wielka produkcja materiałów wojennych — wszystko to zaważyło na przebiegu i wynikach wojny.