Procesualna definicja władzy

Współcześnie władza jest cechą relacji, nie zaś atrybutem osobowości aktorów, jak ją postrzegał Weber. Władza jest działaniem społecznym , przybierającym formę wpływu wywieranego na partnerów pozostających we wzajemnych relacjach. Jest ona obecnie raczej możliwością rozstrzygania konfliktów społecznych na zasadzie mediacji, a w wielu przypadkach daje możliwość stworzenia warunków do rozstrzygania ich przez samych zainteresowanych, tj. uczestników konfliktu. Określony wpływ, jako główny atrybut władzy, zmusza do odrzucenia jej konfliktowego charakteru.
Jednak wg P. Bachracha i M. S. Baratza, konflikt ma znaczenie kluczowe dla definiowania władzy. Uważają oni, że musi zaistnieć konflikt interesów lub wartości między 2 lub kilkoma osobami czy grupami, aby zaistniał stosunek władzy. Ponadto jedna ze stron musi mieć możność zastosowania sankcji, jeśli jej wola nie zostanie wykonana. Taka możliwość różni władzę od wpływu. Bachrach i Baratz odrzucają pogląd o realizowaniu władzy przez siłę, na drodze przemocy. Odrzucają więc aspekt instrumentalny władzy wyróżniony przez Webera.
Michel Crozier i Erhard Friedberg charakteryzują władzę jako stosunek wymiany, gdzie jedna ze stron uzyskuje więcej kosztem drugiej. Różnica korzyści wynikająca z tego stosunku odzwierciedla zróżnicowanie sytuacji, w jakiej każda ze stron się znajduje wobec drugiej. Władza jest to "stosunek sił, w którym jeden z partnerów korzysta więcej, ale jednocześnie żaden nie jest całkowicie pozbawiony środków, jakie mógłby zaangażować w ten stosunek". Władza podlega zmianom zachodzącym w podmiotach, a także fluktuacjom ich otoczenia.
Podejście procesualne pociąga za sobą konieczność podporządkowania się określonym założeniom:
- czynniki wpływające na relacje władzy są zmienne, za każdym razem mamy do czynienia z jakościowo nowymi relacjami
- animatorami stosunku władzy są aktorzy, mają oni zdecydowany wpływ na jej dynamikę
- aktorzy działają w sposób celowy i racjonalny, władzę traktują w sposób instrumentalny
- stosunek władzy podlega też działaniu innych czynników niż aktorzy, co nie pozwala w pełni manipulować władzą
Są 3 zasadnicze instrumenty wywierania wpływu przez podmiot władczy na podmiot podporządkowany:
a) autorytet
b) dobra materialne
c) organizacja
i 3 strategie wywierania tego wpływu:
a) stosowanie sankcji negatywnych
b) stosowanie sankcji pozytywnych
c) wpływ przez nieuświadomione podporządkowanie
John K. Galbright sformułował 3 typy władzy na podstawie tych strategii:
1) władza zasłużona- uzyskuje posłuszeństwo dla swych decyzji poprzez stosowanie sankcji negatywnych ("jeżeli nie podporządkujecie się woli władzy, zostaniecie ukarani")
2) wł. kompensacyjna- narzuca wolę stosując sankcje pozytywne tzn. oferując grupie czy jednostce coś, co ma dla nich istotną wartość ("jeżeli zrobisz to, czego władza od ciebie oczekuje, zostaniesz nagrodzony")
3) wł. uwarunkowana- posłuszeństwo decyzjom wynika z przekonania o słuszności podporządkowania się tym decyzjom. Fakt podporządkowania, istnienia relacji władczych nie jest uświadomiony przez podmiot nadrzędny ani przez podmiot podporządkowany.
Przekonanie o słuszności podporządkowania się decyzjom władczym jest podstawą funkcjonowania systemu demokratycznego.