Pojezierze Mazurskie zajmuje powierzchnie ponad 13 tys. km2. Krajobraz bogaty jest w jeziora wytopiskowe. Właśnie na tym terenie zbliżają się do siebie główne fazy zlodowacenia wiślańskiego, których było trzy: leszczyńska, poznańska i pomorska. Przez Pojezierze Mazurskie przebiega dział wodny bezpośredniej zlewni Bałtyku (z południowego zachodu na północny-wschód).
Na tych terenach dominuje świerk, rózne gatunki roślin zielonych i reliktowe gatunki tundrowe. Największe połacie lasu występują w południowej części regionu - Puszcza Piska i Lasy Napiwodzkie. Istnieje również wiele torfowisk bogatych w roślinność bagienną.
Jest to region o wysokich przyrodniczych walorach turystycznych i rekreacyjnych (ponad 1 tys. jezior, rzeki, lasy, małe zanieczyszczenie środowiska), dobrze zagospodarowany (ok. 78 tys. miejsc noclegowych, głównie sezonowych), zwłaszcza na Pojezierzu Mazurskim, odwiedzany przez ponad 1,5 mln turystów rocznie (przy rosnącym udziale gości zagranicznych, głównie z Niemiec). Rozwój turystyki: pobytowej (Giżycko, Mikołajki, Wygryny, Węgorzewo, Ostróda); żeglarskiej, głównie na Wielkich Jeziorach Mazurskich z największą bazą w Mikołajkach; oraz kajakarskiej (Krutynia); pieszej; rowerowej (wiele szlaków); ponadto turystyki jeździeckiej (Kadyny); wędkarskiej; narciarskiej (Góra Krzyżowa w Lidzbarku Warmińskim); agroturystyki; myślistwa. Jedną z największych atrakcji turystycznych jest zabytkowy Kanał Elbląsko - Ostródzki. Często odwiedzane ze względu na zabytki są m.in.: Frombork, Nidzica, Gierłoż, Olsztynek (skansen). Ośrodek kultu religijnego w Świętej Lipce. Odbywają się liczne imprezy sportowe (regaty, zawody bojerowe) i kulturalne (przeglądy muzyczne - Piknik Country w Mrągowie, kabaretowe w Lidzbarku Warmińskim).
Jeziora
Kraina Wielkich Jezior Mazurskich stanowi rozległe obniżenie poprzeczne Pojezierza Mazurskiego. Na obszarze tym znajdują się największe jeziora Polski (Śniardwy i Mamry) oraz Jeziora należące do największych na Pojezierzu Mazurskim Niegocin, Bełdany, Tałty). Największe jeziora tej krainy, połączone kanałami i cieśninami, tworzą rozgałęziony szlak żeglugowy.
Wzniesienia morenowe w zasadzie rzadko przekraczają tu wysokość 150 m n.p.m. Pomiędzy kompleksem jez. Mamry i jez. Niegocin przebiega dział wodny pomiędzy dorzeczem Wisły i Pregoły.
Nad jeziorami Krainy Wielkich Jezior Mazurskich leżą znane ośrodki turystyczne: Giżycko, Węgorzewo, Mikołajki i Wilkasy.
Parki krajobrazowe
Dla zachowania najcenniejszych zespołów przyrodniczych wydzielono obszary chronionego krajobrazu: 3 Parki Krajobrazowe:
1. Mazurski Park Krajobrazowy – (ok. 40.000 ha) Jest to jeden z największych parków krajobrazowych w Polsce. Celem jego utworzenia było zachowanie wartości malowniczego, jeziornego krajobrazu polodowcowego, bogatej fauny i flory, a także wartości kulturowych historycznych Polski północno-wschodniej. Na jego terenie znajdują się jeziora Mokre i Śnardwy.
2. Suwalski Park Krajobrazowy – (ok. .6.500 ha) Park ten obejmuje najpiękniejsze i niepowtarzalne krajobrazy polodowcowe z morenami czołowymi i dennymi, ozami i drumlinami oraz głębokimi dolinami i rynnami rzeczno-jeziornymi z jeziorem Hańcza na czele.
3. Wigierski Park Krajobrazowy – (ok. 9.300 ha) jest zlokalizowany w zespole Jezior Wigierskich z jeziorem Wigry. Tereny położone w okolicy parku mają duże znaczenie turystyczno-wczasowe.
Ponadto na obszarze Pojezierza Mazurskiego znajduje się 114 rezerwatów przyrody, w tym m.in. "Czerwone Bagno", "Czapliniec Bełda" (rezerwat ptasi - bór sosnowy z kolonią czapli siwej), "Rogożno Zamek", "Wyspa na jeziorze Partęczyny Wielkie", "Cisowy Jar" (fragment naturalnego lasu liściastego z najliczniejszym na Pojezierzu Mazurskim stanowiskiem cisa).
Pomniki przyrody
Ogólna liczba drzew pomnikowych w tym regionie wynosi 1060, są to m.in. Dęby Królewskie w Rucianem, czy Dąb nad Mukrem na brzegu jeziora Mokre. Znajduje się tu też 139 głazów narzutowych, obwody których dochodzą do 19 m. Pod ochronę rezerwatową wzięto pola tych głazów i nazwano je "Fuledzki Róg" i "Dobieński Róg" oraz "Bachmanowo".
Antropogeniczne walory krajobrazowe
Nierozerwalną częścią krajobrazu, symbolem kultury i atrakcją turystyczną regionu są pieczołowicie chronione, odbudowywane i konserwowane zabytki architektury i budownictwa. Należą do nich m.in.:
· Giżycko: dawny zamek obronny zbudowany przez Krzyżaków w 1340r.
· Wigry: barokowy kościół z 1704-45 r. z ciekawymi witrażami, eremy (domki pustelników)
· Augustów: odbudowana stara poczta z pocz. XIX w.
· Ełk: Wyspie Zamkowej mury zamku krzyżackiego
· Sejny: kościół i klasztor podominikański z gotycką figurą szafkową Panny Maryi z XV w., ratusz klasycystyczny z 1840 r.
· Suwałki: kościół z 1825 r., późnoklasycystyczne domy z pierwszej połowy XIX w., neoklasycystyczny ratusz z połowy XIX w., gmach dawnego gimnazjum.
W muzeach regionu zgromadzone są bogate zbiory archeologiczne, przyrodnicze, etnograficzne, dzieła sztuki i starodruki. Najbardziej znane i najliczniej odwiedzane są: Muzeum Regionalne w Suwałkach (zbiory etnograficzne, archeologiczne, geologiczno-mineralne i przyrodnicze oraz pamiątki związane z Marią Konopnicką),
Społeczne Muzeum Ziemi Augustowskiej (zbiory z zakresu kultury materialnej i sztuki ludowej) oraz Muzeum Państwowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie.
Lasy
Poza jeziorami walorem Pojezierza Mazurskiego są lasy. Średnie zalesienie jest wprawdzie zbliżone do przeciętnego w kraju (około 27 % powierzchni),ale wzrasta w rejonach najliczniej odwiedzanych (do 40%).Rozciągają się tu spośród największych kompleksów leśnych w Polsce - puszcza Piska i Augustowska. Na Pojezierzu Mazurskim w lasach i nad jeziorami zachowały się jeszcze w wielu miejscach fragmenty pierwotnej przyrody, mało poniszczonej przez działalność człowieka . Piękne partie naturalnych lasów mieszanych są tu zachowane, w skład których wchodzą: dęby, świerki, sosny, graby, klony, olsze czarne i szare, brzozy z podszyciem leszczyny i jałowca.