Czynności prawne jednostronne

Czynności prawne należą do zdarzeń prawnych, które odgrywają w prawie cywilnym szczególną rolę. Za ich pomocą podmioty stosunków cywilno-prawnych, mogą według własnej woli kształtować te stosunki.Aby jednak czynność prawna mogła powstać, musi być zachowanych kilka zasad:
muszą być zrealizowane wszystkie te elementy, które norma prawna dla niej przewiduje
czynność prawna musi zawierać co najmniej jedno oświadczenie woli
Oprócz tego nieraz potrzebną są także inne elementy, na przykład dodatkowa umowa regulujące szczegóły czynności prawnej, bądź też osoba trzecia.
Oświadczeniem woli jest każde zachowanie człowieka, wyrażające jego wolę w sposób dostateczny, może być złożone nie tylko na piśmie, ale także ustnie, jak również wyrażone przez gest. Definicja oświadczenia woliw prawie polskim została zawarta w art. 60 kodeksu cywilnego. Przejaw woli zostanie uznany za oświadczenie woli w sensie prawnym jeśli zostaną spełnione następujące warunki:
oświadczenie woli zostanie złożone w sposób swobodny, przymus fizyczny wyklucza oświadczenie woli, natomiast przymus psychiczny stanowi wadę oświadczenia woli
wynikająca z niego decyzja dotyczy spraw normowanych przez prawo cywilne
oświadczenie powinno być zrozumiałe, to znaczy, że w drodze interpretacji można ustalić, jakiego rodzaju skutek prawny chciał wywołać składający oświadczenie. Możemy wyróżnić:
*oświadczenia woli wyraźne, czyli złożone za pomocą mowy, pisma
*oświadczenia woli dorozumiałe, czyli złożone w inny sposób niż powyżej
powinno być złożone na serio (nie liczy się oswiadczenie woli pezez wykładowcę chcącego podać jedynie przykład w czasie wykładu.
Oświadczenie woli składa się z dwóch czynników, to znaczy, aktu woli oraz wyrażenie woli. Akt woli jest to decyzja, którą podejmuje podmiot we własnej psychice. Do wywołania skutku prawnego jest potrzebne wyrażenie woli, czyli uzewnętrznienie aktu woli. Oświadczenie woli może być wadliwe, w takim wypadku jest lub może być ono pozbawione prawnej skuteczności. Kodeks cywilny przewiduje cztery wady oświadczenia woli:
brak świadomości lub swobody (art.82 kodeksu cywilnego)
pozorność (art.83 kodeksu cywilnego)
błąd (art.84-86 kodeksu cywilnego)
groźba (art.87 i 88 kodeksu cywilnego).
W przypadku gdy oświadczenie woli jest wadliwe, prawo polskie przewiduje następujące typy sankcji:
nieważność bezwzględna
nieważność względna
bezskuteczność zawieszona
bezskuteczność względna.
Ważnym warunkiem przy składaniu oświadczenia woli jest to, iż nie może ono być sprzeczne z prawem. Podmiot składający oświadczenie woli, musi miec zdolność do czynności prawnych. Zdolności do czynności prawnych nie mają:
małoletni, którzy nie ukończyli lat 13
ubezwłasnowolnieni całkowicie.
Natomiast ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają:
małoletni, którzy ukończyli lat 13, jeżeli nie uzyskali pełnoletności przez zawarcie małżeństwa
osoba ubezwłasnowolniona częściowo
osoba, dla której sąd ustanowił doradcę tymczasowego.

W ramach poszczególnych działów prawa cywilnego możemy wyodrębnić różne typy czynności prawnych:
jednostronne i dwustronne (umowy)
między żyjącymi i na wypadek śmierci
konsensualne i realne
rozporządzające i zobowiązujące oraz o podwójnym skutku
przysparzające
odpłatne i nieodpłatne
kauzalne i abstrakcyjne.
Czynnościami prawnymi jednostronnymi są np. testament,porzucenie rzeczy, objęcie w posiadanie rzeczy niczyjej, wypowiedzenie stosunku prawnego, przyjęcie lub odrzucenie spadku itp. Wywołują skutki prawne niezależnie od woli podmiotu wobec, którego ta czynność jest kierowana. Czynności prawne jednostronne mogą tworzyć (pełnomocnictwo, przekaz, przyrzeczenie publiczne), zmieniać (wybór świadczenia w zobowiązaniu przemiennym), lub kończyć stosunek prawny (ostąpienie od umowy,rozwiązanie stosunku użytkowania wieczystego). Istnieją czynności prawne, które:
wymagają zakomunikowania innej osobie (np. wypowiedzenie)
nie wymagają zakomunikowania innej osobie (np. testament)
wymagają złożenia oświadczenia woli przed przed odpowiedznim organem władzy publicznej (np. przyjęcie spadku)
wymagają zakomunikowania nie indywidualnie oznaczinemu adresatowi, lecz ogółowi.
Testament może obejmować rozrządzenie majątkiem tylko jednego spadkodawcy, nie można więc pisać testamentów wspólnych. Spadkodawca może w każdym czasie odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia. Testament może sporządzić i odwołać jedynie osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testament nie może zostać ani sporządzony, ani odwołany przez przedstawiciela.W przypadku testamentów, polskie prawo przewiduje nieco odmienne zasady stosowania wad oświadczeń woli niż w przypadku pozostałych czynności prawnych. Nieważność testamentu zachodzi w przypadku, gdy został on dotknięty następującymiwadami:
w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
pod wpływem groźby.
Testament można odwołać w ten sposób, iż sporządzi się nowy testament, bądź w zamiarze odwołania zniszczy się go lub pozbawi cech, od których zależy jego ważność, bądź też dokona się w nim takich zmian, z których wynika wola jego odwołania.
W przypadku, gdy spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.
Testament winien być tłumaczony w sposób zapewniający możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. W przypadku, gdy testament może być tłumaczony na kilka sposobów, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwoli utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i jednocześnie nadać im rozsądną treść.
Testamenty dzielą się na zwykłe i szczególne.

Testamenty zwykłe
Testamenty zwykłe to:
testament własnoręczny - jest to testament napisany w całości pismem ręcznym, własnoręcznie podpisany i opatrzony datą.
testament notarialny - jest to testament sporządzony przez notariusza w formie aktu notarialnego
testament sporządzony poprzez ustne oświadczenie ostatniej woli w obecności dwóch świadków wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez:
*spadkodawcę,
*osobę, wobec której wola została oświadczona,
*świadków.
W przypadku gdy spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole oraz wskazać przyczyny braku podpisu. Testamentu opisanego w pkt. 3 nie mogą sporządzić osoby głuche lub nieme

Testamenty szczególne
Testamenty szczególne to:
testament ustny
testament morski
testament wojskowy

Przepisy dotyczące świadków testamentu
Świadkiem przy sporządzaniu testamentu nie może być:
kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych;
niewidomy, głuchy lub niemy;
kto nie może czytać i pisać;
kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament;
skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania.
Świadkiem przy sporządzaniu testamentu nie może być także osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być również świadkami: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.
W przypadku, gdy świadkiem była jedna z osób wymienionych powyżej, nieważne jest tylko postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie, jej małżonkowi, krewnym lub powinowatym pierwszego lub drugiego stopnia albo osobie pozostającej z nią w stosunku przysposobienia. Jednakże gdy z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez nieważnego postanowienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu danej treści, nieważny jest cały testament.


Bibliografia:
"Prawo cywilne- zarys części ogólnej" A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk
Internet: Wikipedia- www.wikipedia.pl