profil

Tęsknota do siły i poczucie słabości w znanych Ci utworach literackich.

poleca 85% 104 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
Juliusz Słowacki Stefan Żeromski

Człowiek dąży do ideału. Pragnie mieć możliwość samostanowienia własnego ja, jednak nie pozwalają mu na to czynniki zewnętrzne, przez co jest rozdarty emocjonalnie.
Już w starożytności możemy zauważyć jak bardzo niedoskonałą istotą jest człowiek, jak bardzo pragnie być kimś więcej niż tylko człowiekiem. Skoncentrujmy się tu na mitologicznym bohaterze, Achillesie. Mogłoby się wydawać, iż był niezwyciężonym wojownikiem, a jednak i on, choć nieprzeciętnie mężny i waleczny nie osiągnął celu. Pięta, za którą był trzymany przez matkę podczas nadawania mu nieśmiertelności, nie została zanurzona i była jedynym miejscem, w które można było go zranić. Zginął ugodzony w tę piętę strzałą Parysa. Z kolei wypełnienie przepowiedni o zabójstwie ojca i poślubieniu matki przez mitologicznego króla, Edypa, ukazuje nam, że człowiek nie jest wolny, że zawsze podlega prawom. Poszukuje wolności, lecz jej nie zazna, bowiem w gruncie rzeczy nie ma wpływu na los.
W epoce romantyzmu wiele jest przykładów ludzkiej słabości, ograniczonych możliwości. Doskonałym zobrazowaniem będzie tu zachowanie Kordiana, tytułowego bohatera powieści Juliusza Słowackiego. Kiedy dochodzi do momentu zabójstwa cara, Kordian jest ”naładowany” emocjami. Wydaje mu się, że będzie w stanie zmierzyć się ze strachem i własną wyobraźnią, które w szczytowym momencie nie dopuszczają do zbrodni. Z jednej strony Kordian przyjmuje waleczną i pełną odwagi postawę- jest żołnierzem, lecz w głębi duszy jest wrażliwym i delikatnym poetą, który w konsekwencji przegrywa walkę z samym sobą.
Mnóstwo jest przykładów literackich tj. ten bohater romantyczny, które podejmując próbę walki ze słabością, z góry skazane są na porażkę. Zaliczyć do nich można także twórców młodopolskich. W swoich utworach autorzy przemawiają do odbiorców tonem pełnym nostalgii i znużenia. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, w wierszu pt: „Koniec wieku XIX” zastanawia się co zrobić, aby oswoić się z perspektywą nadchodzącego nowego wieku. Pytania są rozpaczliwym szukaniem odpowiedzi, te zaś są negatywne: ”Idee? Na zawsze pozostaną tylko ideami, bo nikt ich nie realizuje (…) Walka? Ona istnieje, ale jest bez sensu, bo człowiek zawsze przegra z tym co go otacza.” Drugi fragment cytatu jest nawiązaniem do poglądów jednego z filozofów epoki, Zygmunta Freuda. Jego główna myśl brzmi ”poszukujemy wolności, ale jej nie zaznamy”, człowiek jest ograniczony przez materię, nigdy więc nie będzie całkowicie wyzwolony. Sugerując się tym założeniem, ludzie przyjmowali postawę pasywną. Próbowali walczyć z własną niemocą, ale najdrobniejsze nawet niepowodzenie, wystarczyło aby zniszczyć cały zapał, resztki motywacji. szukali więc innego rozwiązania jakim była ucieczka, oderwanie się od szarej rzeczywistości przy pomocy używek, a także natury. Te, zapewniały nirvanę, stan euforii, absolutnego uniesienia. Rozpowszechniła się również ucieczka w altruizm- poświęcanie się dla innych, niestety najczęściej tylko w celu podniesienia własnej wartości.
W poezji Tetmajera również mamy do czynienia z cudownym działaniem nirvany. Wiersz „Hymn do Nirvany" jest litanią, po każdym wersie występuje epifonem- „Nirvano!". Podmiot liryczny jest świadomy konieczności bytu, który skazuje go na wieczne cierpienie. Czuje wstręt do życia i otaczającego go świata, w którym dominuje podłość i zło, prosi nirvanę o wybawienie. Tylko ona jest w stanie oderwać go od jarzma goryczy.
Człowiek w epoce modernizmu zauważa., że jest słabszy niż był do tej pory. Jest "mały", życie traktuje tylko jako marną egzystencję.
I tak na przykład twórczość Stefana Żeromskiego ma charakter rozrachunkowy. Poeta pisze o niedojrzałości i krytykuje słabość polskiego narodu. W wierszu „Rozdzióbią nas kruki i wrony" ukazana jest przyczyna klęski polaków podczas walki o niepodległość. Rozwarstwienie społeczne, pazerność i nieprzemyślane działania, biorące górę nad rozsądkiem i koncentracją prowadzą do zguby. Walka, jakby na własne życzenie kończy się klęską. Aktywne są tylko jednostki, tj. główny bohater, Borycki, ale one nie są w stanie wykonać obowiązków przeznaczonych także dla innych ludzi. Podobnie Stanisława Brzozowska, tytułowa bohaterka powieści pt: „Siłaczka". Ta krucha i wątła fizycznie jednak moralnie silna, kobieta jest nieliczną postacią, dążącą do poprawy bytu wśród społeczności chłopskiej. Wiedzie niełatwy żywot- jest biedna i głodna, ale aspekty materialne dla niej nie mają znaczenia. Stasia silnie wierzy w zwycięstwo rozumu, nauki. Niestety i tu, człowiek spotyka klęska- kobieta umiera, a kontynuowanie jej poglądów jest mało opłacalne dla pozostałych mieszkańców wsi.
Podobnie jak chłopstwo w „Siłaczce", postaci dramatu Stanisława Wyspiańskiego „Wesele" kierują się własnym dobrem. I podobnie jak w „Rozdzióbią nas kruki i wrony", „Wesele" jest rozliczeniem narodu z dotychczasowego postępowania. Poeta oskarża i chłopów i inteligencję, o niesolidarność społeczną, bierność i hipokryzję. Czepiec w rozmowie z dziennikarzem nawiązuje do Głowackiego, który w Powstaniu Kościuszkowskim odegrał bardzo ważna rolę. Jednak chłopi nie są w stanie uczynić zbyt wiele dla Polski, są słabi i niedojrzali do walki. Niedojrzałość jest znakomicie uwypuklona w zachowaniu Jaśka, chłopca, któremu zostaje powierzona rola przywódcy ludu. Chłopak nie traktuje swej misji z odpowiednim szacunkiem, gubi złoty róg- symbol gotowości, kiedy schyla się po czapkę, będącą tu symbolem egoizmu.
Wielu innym bohaterom „Wesela" można zarzucić niezorganizowanie i słabość. Także wielu ludziom, żyjącym we współczesnym świecie, można zarzucić podobne winy. Dzisiejsze przekonania niedużo odbiegają od poglądów wcześniejszych epok. Zawsze będziemy dążyć do ideału, ujawnienia swojej mocy życiowej, ale i zawsze będzie to nierealne do osiągnięcia. Człowiek jest bowiem narażony na bodźce zewnętrzne kształtujące jego świadomość i zachowanie. Czy buntujemy się przeciwko temu, czy z pokorą przyjmujemy do wiadomości nadawaną nam formę, i tak jesteśmy na nią skazani.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 5 minut