profil

"Ballady i romanse" Adama Mickiewicza.

poleca 83% 3453 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

"Ballady i romanse"
 Powstały w latach 1819-1821, wydano je w 1822r. jako I tom "Poezji".
 W otwierającej rozprawce "O poezji romantycznej" oraz w "Romantyczności" i "Świtezi" zawarte są zasady programowe literatury romantycznej, pozostałe są ich praktyczną realizacją.
 Data ich wydania uważana jest za początek romantyzmu, ponieważ w nich po raz pierwszy zrealizowano teoretyczne założenia przeciwstawne klasycyzmowi.
 Jest to typ literatury oparty na folklorze.
 Zawarto w nich romantyczne założenia:
- Gatunek
- Fabuła oparta na wierzeniach ludowych
- Bohaterowie :widma (Lilije, Romantyczność), rusałki (Świtezianka), diabły i duchy (Pani Twardowska)
- Nadprzyrodzone wydarzenia
- Fantastyka, tajemniczość atmosfera grozy
 Trzy podstawowe elementy występujące w balladach:
- Człowiek (ludowość)
- Natura (przyroda i prawa nią rządzące)
- Historia (prawda w ludowych podaniach)

"ŚWITEŹ"
 Dedykowana Michałowi Werzeszczace, bratu ukochanej Mickiewicza- Maryli Wereszczakówny
 Zawiera ramową kompozycję utworu
 Człowiek:
- Pan na Płużynach symbolizuje myślenie oświeceniowe:
"Pan na Płużynach, którego pradziady
były Świtezi dziedzice
Z dawna przemyślał i zasięgał rady
Jak te zbadać tajemnice"
- Dziewczyna jest łącznikiem pomiędzy dwoma światami, przywołuje historię
 Historia:
- Wyprawa Mendoga na Nowogród, przez opowieść łączy się przeszłość z teraźniejszością
 Natura:
 Natura jest jednością z dobrymi ludźmi
- Pierwiastek boski- natura pokierowana do działania przez boga:
"Takeśmy uszły schańbienia i rzezi
Widzisz to ziele dokoła
To są małżonki i córy Świtezi
Które Bóg przemienił w zioła"
- Motyw historii krzyżuje się z motywem natury (ziele- historia mieszkanek Świtezi, narzędzie kary- natura)
"Kto tylko ściągnął do głębini ramię
Tak straszna jest kwiatów władza
Że go natychmiast choroba wyłamie
I śmierć gwałtowna ugadza"

"LILIJE"
 Powstała na podstawie ludowej pieśni ( w niej nie było ocen moralnych i aspektów psychologicznych)
 Historia:
- Czas jest określony (wyprawa Bolesława Chrobrego), jest tylko tłem, nie sprawia żadnej funkcji
 Człowiek:
- Występują zbudowane psychologicznie postacie]
- Pustelnik- uosabia wierzenia, symbol mądrości ludowej i moralności, łączy dwa światy
- Ludowe przekonanie o nieuniknionej karze za winy
"Nie masz zbrodni bez kary"
- Akcja na pograniczu dwóch światów: zbrodnia w ziemskim, kara w pozaziemskim
- Ingerencja duchów w sprawy doczesne
 Natura:
- Pełna tajemniczych znaków, lilie miały ukryć zbrodnię, stały się jej dowodem
- Zjawiska odzwierciedlają przeżycia bohaterów
"Męża zbójczyni, żona
Bieży przez łąki i knieje
...Ciemno, wietrzno ponuro
Wrona gdzieniegdzie kracze
I puchają puchacze"

"POWRÓT TATY"
 Topos rodziny ziemiańskiej, wzorzec chrześcijański
 Pojawiają się dzieci- dobre, niewinne, przypisane Bogu
 Funkcja oczyszczająca literatury (z Arystotelesa katharzis- bohaterowie nie mogą być nieokreśleni, wzbudzają litość i trwogę
 Brak głębi

"RYBKA"
 Nie ma historii
 Człowiek:
- Sługa pochodzi z ludu, uosabia romantyczne zrozumienie, nie stara się zgłębiać ani zapanować nad zjawiskami
- Krysia stanowi jedność z naturą, przemienia się w rybę i syrenę
"Wtem rybią łuskę odwinie
Spojrzy dziewicy oczyma
Z głowy jasny włos wypłynie
Szyjka cieniuchna się wzdyma"
 Natura:
- Pomaga Krysi
- Jest karzącą ręką sprawiedliwości dla pani i pana

"PANI TWARDOWSKA"
 Brak głębi
 Humorystyczna
 Ingerencja świata duchowego w ludzki poprzez diabła
 Ludowe wyobrażenie diabła
"Nos jak haczyk, kurzą nogę
I krogulcze ma paznokcie"
 Twardowski łącznikiem pomiędzy światami
 Twardowska-kobieta jako antidotum

"UCIECZKA"
 Powstała w latach 1830-31, nie weszła do ballad
 Występują dwa światy: ludzki (dziewczyna) i duchowy (narzeczony), łącznikiem pomiędzy nimi jest czarownica
 Następuje załamanie motywu świata duchowego: mroczny, ani dobry ani zły, kochanek jest upiorem
"Panna słyszy dźwięk podkowy
Brytan jakby głosu nie miał
Zawył z cicha i oniemiał"
 Natura współgra z ludzkim światem, wydarzeniami i uczuciami

W większości ballad występuje etos młodej dziewczyny dotkniętej przez świat zmysłowy, albo ona go przedstawia (Świteź), albo on do niej przychodzi (Romantyczność, Rybka, Ucieczka).

Czy tekst był przydatny? Tak Nie
Opracowania powiązane z tekstem

Czas czytania: 4 minuty

Teksty kultury