Sosnowiec - album

Miasto w województwie śląskim, nad Czarną Przemszą i Brynicą, na Wyżynie Śląskiej. 242,2 tys. mieszkańców (1999).Utworzony w latach 1863-1880 z połączenia kilku osad i osiedli górniczych (m.in.: Pogoń, Milowice, Modrzejów, Radocha, Dębowa Górka, Sielec, Sosnowiec). Prawa miejskie od 1902. Szybki wzrost liczby mieszkańców na przełomie XIX i XX w. Ośrodek ruchu robotniczego, wystąpienia w czasie rewolucji 1905 (proklamowanie Czerwonej Republiki Zagłębiowskiej) i w 1918 (działalność Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich). 1943-1945 podobóz męski obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, dwa obozy pracy, getto. Na mocy ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku Sosnowiec od 01.01.1999 roku jest ponownie powiatem grodzkim, a po raz pierwszy uzyskał takie prawa w 1934r.
RZEKI SOSNOWCA
Czarna Przemsza - rzeka w województwie śląskim. Długość 64 km, powierzchnia dorzecza 1046 km2. Przepływa przez Siewierz, Dąbrowę Górniczą, Sosnowiec, Mysłowice, Będzin. Wypływa w pobliżu Ogrodzieńca, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Źródło ma charakter wywierzyska krasowego. Płynie przez Próg Woźnicki, Garb Tarnogórski i Wyżynę Śląską. Na obszarze Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, w Przeczycach, wody rzeki spiętrzono zaporą, tworząc zbiornik zaopatrujący w wodę elektrownię Łagisza. W całym swym biegu na obszarze GOP silnie zanieczyszczona. W Mysłowicach łączy się z Białą Przemszą, tworząc Przemszę. Większe dopływy: Mitręga, Pogoria i Brynica.
Brynica - rzeka w województwie małopolskim i śląskim. Źródła na południe od wsi Mysłów, płynie przez Wyżynę Śląską, uchodzi do Czarnej Przemszy, na wschód od Szopienic, między Sosnowcem a Mysłowicami. Długość 54,9 km, powierzchnia dorzecza 482,7 km2. Główne miejscowości nad Brynicą to: Kozłowa Góra, Piekary Śląskie, Wojkowice, Czeladź, Sosnowiec. W miejscowości Kozłowa Góra - zbiornik wodny.

Zamek Sielecki
Najstarszy zachowany obiekt zabytkowy miasta. Jego dzieje nie są do końca poznane. Data na tablicy fundacyjnej wskazuje na wiek XVII jako okres powstania zamku. W 1814 r. przebudowy zamku dokonał Ludwik Anhalt Koethen z Pszczyny. Po pożarze w 1824 r. zamek odbudowano.
Obecnie jest on piętrową budowlą na rzucie podkowy.
Dziewiętnastowieczne przebudowy pozbawiły go cech stylowych.
Sosnowiec ul. Zamkowa 5

Pałac Schoena
Usytuowany w centrum miasta nad Czarną Przemszą. Powstał na przełomie XIX i XX w. Do dziś pałac imponuje wielkością i różnorodnością form. Sprawia wrażenie romantycznego zamczyska dzięki neogotyckiej wieży z wysokim hełmem. W elewacjach spotkać można zarówno elementy neoromańskie, neorenesansowe, jak i neobarokowe i neoklasycystyczne. W 1923 roku stał się siedzibą sądu. Został on wtedy przebudowany i przystosowany do nowej funkcji. Zachowane do dziś wnętrza noszą cechy historyzmu z widocznymi wpływami secesji. Uwagę zwraca bogato zdobiona sala balowa, interesujące rozwiązanie hallu oraz wystrój dawnej biblioteki.
Sosnowiec ul. 1 Maja
Dworzec Główny
Neoklasyczny budynek dworca wybudowano w 1859 r. jako jeden z najbardziej reprezentacyjnych obiektów na trasie kolei warszawsko-wiedeńskiej. Od początku istnienia wraz położonym przed nim placem stanowił centralne miejsce miasta. Po I wojnie światowej został powiększony o obecną halę główną.
Sosnowiec ul. 3 Maja


Dworzec kolejowy Sosnowiec Maczki
Powstał w latach 1850 - 1857 według projektu H. Marconiego jako budynek stacji granicznej.
Sosnowiec ul. Krakowska

Cerkiew Prawosławna Pw. Wiery, Nadieżdy i Lubowi
Niezwykle malownicza, neobizantyjska budowla z lat 1888-1889. Głównymi fundatorami świątyni byli fabrykanci niemieccy (bracia Schoenowie, H. Dietel, Meyerhold, spadkobiercy hrabiego Renarda z Sosnowca oraz Scheibler z Łodzi). We wnętrzu znakomity drewniany ikonostas autorstwa Lebiediewa z Moskwy.
Sosnowiec ul. Kilińskiego 37

Katedra Wniebowzięcia NMP
Wybudowana w końcu XIX w. Jako centralna katolicka świątynia miasta. Projektant - arch. Karol Kozłowski nadał tej trójnawowej bazylice z transeptem wystrój neoromański z elementami neogotyku. Niepowtarzalny nastrój wnętrza kościoła tworzy znakomita polichromia wykonana w latach 1904-1906 przez krakowskich artystów - W. Tetmajera i H. Uziembłę oraz witraże projektu Jana Bukowskiego.
Sosnowiec ul. Kościelna

Zespół pałacowo-parkowy
Zespół dwóch neobarokowych pałaców wybudowanych przez braci Schoenów. Większy z pałaców, z końca XIX w. Jest siedzibą Muzeum Miejskiego. Nie zachowało się wyposażenie wnętrz. Całość otacza park z
cennym drzewostanem i pozostałościami budowli parkowych.
Sosnowiec ul. Chemiczna 12
Dom ludowy
Budynek w stylu zakopiańskim wzniesiony. W 1905 r. według projektu arch. K. Jankowskiego i F. Lilpopa jako Dom Ludowy Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych. Otoczony terenem parkowym. Obecnie własność prywatna.
Ostrowy Górnicze ul. Klubowa 2

Pałac Dietla
Najcenniejszy, ze względu na stan zachowania wnętrz, przykład architektury pałacowej Sosnowca z przełomu XIX i XX wieku. Bryła budynku nosi cechy neobaroku. Na szczególną uwagę zasługują piękne wnętrza o wystrojach historycznych: neorokokowa sala balowa, neobarokowa jadalnia, elektyczny "pokój fajkowy" a przede wszystkim pokój łazienkowy, którego bogate wyposażenie zachowało się prawie bez zmian. Wśród zabudowy w najbliższym otoczeniu pałacu wyróżnia się reprezentacyjny budynek bramny. O dawnej świetności przypałacowego parku świadczą pozostałości budowli parkowych i zachowane rzadkie okazy drzew.
Sosnowiec ul. Żeromskiego 2


Centralny Węzeł Komunikacyjny

„ Patelnia ”


NAJsłynniejsza ulica
Najbardziej znaną ulicą w Sosnowcu jest ul. Modrzejowska. Już w drugiej połowie XIX w., gdy Sosnowiec z wiejskiej osady przeistaczał się w ośrodek przemysłowy, życie koncentrowało się wzdłuż starego traktu wiodącego z Dworca Warszawsko-Wiedeńskiego w kierunku Modrzejowa. Prawie sto lat temu nazwano go ulicą Modrzejowską. Nigdy, nawet podczas okupacji, nie zmieniono tej nazwy. Na liczącym około pół kilometra długości deptaku można zobaczyć szereg zabytkowych kamienic, sporo sklepów, studio tatuażu czy salon piękności dla psów.


NAJwyższy budynek
Najwyższy budynek w mieście to gmach Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. Zbudowano go w latach 70. przy ul. Będzińskiej. Biurowiec ma 20 pięter i liczy aż 90 metrów wysokości.
Gmach, nazywany potocznie przez mieszkańców, „żyletą”, jest również rekordowy z innego powodu. W budynku znajduje się bowiem aż 2003 drzwi zamykanych na klucz. We wszystkich gabinetach i salach wykładowych zwykle przebywa jednocześnie około trzech tysięcy osób. Na najwyższej kondygnacji znajduje się przeszklone obserwatorium, z którego przy ładnej pogodzie widać szczyty Beskidów.

NAJstarszy teatr
Najstarszy w mieście i zarazem jeden z najstarszych w regionie teatrów to Teatr Zagłębia. Został utworzony w 1897 r., czyli działa już od 105 lat. Jest starszy od samego Sosnowca, który w tym roku obchodził setną rocznicę nadania praw miejskich.
Zespół Teatru Zagłębia liczy obecnie około 30 aktorów. Dyrektorem naczelnym i artystycznym placówki jest Adam Kopciuszewski. W repertuarze teatru znajdują się m. in. "Przygody Tomka Sawyera" Marka Twaina, "Szewcy" Witkacego, "Trzy siostry" Antoniego Czechowa i "Fantazy" Juliusza Słowackiego. Teatr ma swoją siedzibę przy ul. Teatralnej 4. Bilety na spektakle kosztują 15 zł, ulgowe 12 zł, w przypadku premier wejściówka kosztuje 25 zł.


NAJsłynniejsi mieszkańcy
Najsłynniejszym mieszkańcem Sosnowca był bez wątpienia Jan Kiepura. Nazywany popularnie "chłopakiem z Sosnowca" urodził się 16 maja 1902 r. Początkowo studiował prawo i śpiew w Warszawie. Potem przeniósł się na uczelnię w Mediolanie.
Zadebiutował w 1924 r. we Lwowie. Od tego czasu stał się najpopularniejszym śpiewakiem operowym i operetkowym dwudziestolecia międzywojennego. Występował m.in. w Berlinie, Londynie, Buenos Aires, Chicago oraz w mediolańskiej La Scali. Zagrał w kilkunastu filmach.
Jan Kiepura zmarł na atak serca w sierpniu 1966 r. W tym roku, z okazji setnej rocznicy urodzin, na głównym placu miasta został odsłonięty pomnik upamiętniający wybitnego tenora.

W kamienicy przy ul. Kołłątaja w Sosnowcu przez dwa lata mieszkała Pola Negri, znana aktorka dwudziestolecia międzywojennego.
Apolonia Chałupiec (tak brzmi prawdziwe nazwisko artystki) urodziła się w 1896 r. Ukończyła szkołę baletową w Warszawie. Zadebiutowała w 1914 r. w filmie "Niewolnica zmysłów". Największe sukcesy odnosiła w historii kina niemego. W 1917 r. wyjechała do Niemiec. W Sosnowcu mieszkała w latach 1919-1920. Poznała tam swojego męża. Trzy lata później trafiła do Hollywood. Po powrocie do Niemiec była prześladowana z powodu rzekomo żydowskiego pochodzenia. Pola Negri zmarła w 1987 r.





1228 r. - pierwsze wzmianki historyczne dotyczące Zagórza
1790 r. - wcielenie ziem Księstwa Siewierskiego ( dzisiejszy Sosnowiec )
do Korony Polskiej
1807 r. - włączenie ziem w skład Księstwa Warszawskiego
1815 r. - w wyniku postanowień kongresu wiedeńskiego Sosnowiec zostaje
włączony do Królestwa Polskiego i trafia pod zwierzchnictwo rosyjskie
1859 r. - budowa dworca kolejowego, utworzenie połączenia z linią kolejową
Warszawa-Wiedeń
1864 r. - Sosnowiec zostaje oficjalnie uznany za wieś
1888 - 1889 r. - budowa cerkwi prawosławnej przy ul. Kilińskiego
1891 r. - ufundowanie przez Henryka Dietla tzw. Szkoły Aleksandryjskiej,
jednej z najbardziej znanych prywatnych szkół w mieście
1897 r. - utworzenie Teatru Zagłębia
10 czerwca 1902 r. - Sosnowiec otrzymuje prawa miejskie
24 stycznia 1903 r. - oficjalne otwarcie budynku magistratu
1918 r. - utworzenie Towarzystwa Sportowego "Victoria"
15 marca 1919 r. - pierwsze wybory samorządowe w Sosnowcu
1934 r. - uzyskanie przez miasto statusu powiatu grodzkiego
4 września 1939 r. - wkroczenie Niemców do miasta, wymordowanie 200
mieszkańców
1953 r. - poszerzenie granic miasta o Niwkę, Dańdówkę, Bór, Bobrek i Jęzor
1975 r. - włączenie w granice miasta Zagórza, Kazimierza Górniczego,
Klimontowa i Maczek
1996 r. - utworzenie na terenie miasta Specjalnej Strefy Ekonomicznej
15 maja 2002 r. - odsłonięcie pomnika Jana Kiepury.