Prezydent jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwa-rantem ciągłości władzy państwowej, czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielno-ści jego terytorium.
Prezydent pełni, najwyższy urząd w państwie, stanowiąc organ władzy wyko-nawczej wraz z Radą Ministrów.
Sposób wyboru Prezydenta, zasady sprawowania tego urzędu, oraz wynikają-ce z niego prawa i obowiązki określa konstytucja.
Wybory prezydenckie odbywają się co 5 lat, zarządza je Marszałek Sejmu na dzień przypadający nie wcześniej niż na 100 dni i nie później, niż na 75 dni przed upływem kadencji urzędującego prezydenta.
Wybory prezydenckie są:
- powszechne (uczestniczyć w nich mogą wszyscy uprawnieni do głosowania obywatele),
- równe,
- bezpośrednie (głos oddawany jest przez wyborcę osobiście);
- głosowanie jest tajne.
Kandydatem na prezydenta może być tylko obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i który korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu. Aby kandydat został zgłoszony do wyborów musi uzyskać poparcie 100 tysięcy obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.
Prezydentem zostaje ten spośród kandydatów, który otrzyma więcej niż poło-wę ważnie oddanych głosów. Jeśli żaden z kandydatów tej większości nie uzyska, to po dwóch tygodniach do pierwszego głosowania przeprowadzana jest druga tura wyborów, ale już tylko pomiędzy dwoma kandydatami, którzy otrzymali największą liczbę głosów. Na Prezydenta zostaje wówczas wybrany ten kandydat, który otrzyma więcej głosów.
Urząd prezydencki ta sama osoba może sprawować najwyżej przez dwie ka-dencje; wybór tego samego kandydata po raz trzeci jest niedopuszczalny.
Jeżeli w trakcie pełnienia urzędu Prezydent nie może go przez pewien czas sprawować, jego obowiązki tymczasowo przejmuje Marszałek Sejmu, a jeśli i on nie mógłby ich przejąć, to obowiązek ten spoczywa na rękach Marszałka Senatu.
Do uprawnień prezydenta w stosunku do parlamentu należą:
- zarządzanie wyborów do sejmu,
- zwoływanie pierwszego posiedzenia,
- zaproponowanie projektu ustawy,
- zażądania prawa weta zawieszającego ustawę,
- podpisywanie ustaw i ogłaszanie ich w „Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”,
- skracanie kadencji sejmu,
- występowanie z wnioskiem o powołanie prezesa Narodowego Banku Polskie-go,
Prezydent jest reprezentantem państwa w stosunkach zewnętrznych i w związku z tym do jego kompetencji należy:
- ratyfikowanie i wypowiadanie umów międzynarodowych,
- mianowanie i odwoływanie pełnomocnych przedstawicieli Polski w innych państwach i organizacjach międzynarodowych (Np. ambasadorów),
- przyjmowanie tzw. listów uwierzytelniających i odwołujących akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji między-narodowych,
- współdziałanie w zakresie polityki zagranicznej z Prezesem rady Ministrów i właściwym ministrem (min. spraw zagranicznych).
W stosunku do Rady Ministrów prezydent ma następujące obowiązki:
- powołuje rząd,
- dokonuje zmian w składzie rządu,
- występowanie z wnioskiem do sejmu o pociągnięcie członka Rady Ministrów do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu,
Prezydent pełni również funkcje najwyższego zwierzchnika sił zbrojnych. W czasie pokoju Prezydent sprawuje to zwierzchnictwo za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej, natomiast na czas wojny mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych - na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Prezydent także m.in. mianuje Sze-fa Sztabu Generalnego, dowódców rodzajów Sił Zbrojnych, nadaje - na wniosek Mi-nistra Obrony Narodowej - stopnie wojskowe, nadaje tytuły profesora.
Prezydent także nadaje tytuł sędziego na wniosek Krajowej Rady Sądownic-twa, powołuje prezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego i jednego członka Krajowej Rady Sądownictwa.
Organem doradczym Prezydenta w zakresie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.
W wypełnianiu obowiązków Prezydentowi pomaga Kancelaria Prezydenta RP, która działa według nadanego przez niego statutu i pod przewodnictwem powołane-go przez niego Szefa Kancelarii.
Prezydent pełni również rolę w zakresie postępowania legislacyjnego. Może on wydawać rozporządzenia i zarządzenia, zgodnie z ustalonymi w konstytucji zasa-dami. Rozporządzenia może wydawać tylko na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Zarządzenia, które w odróżnieniu od rozporządzeń, nie mogą stanowić podstawy do wydawania decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów, Prezydent może wydawać tylko na podstawie ustawy. Reali-zacja powyższych uprawnień Prezydenta jest stosunkowo słaba, gdyż zależy od woli Sejmu, który formułuje odpowiednie upoważnienie w uchwalanej ustawie. Z kolei za-rządzenia Prezydenta, tak jak zarządzenia każdego innego organu upoważnionego do ich wydawania, nie mogą stanowić podstawy regulacji praw i obowiązków obywa-teli.
Prezydent ma również uprawnienia w zakresie procedury legislacyjnej, w po-staci prawa podpisywania oraz prawa odmowy podpisywania uchwalonych przez par-lament ustaw. Przed podpisaniem Prezydent może się także zwrócić do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności danej ustawy z konstytucją, lub zgłosić prawo weta i tym samym zawiesić ustawę.
Akty urzędowe wydawane przez Prezydenta dla swej ważności wymagają podpisu (kontrasygnaty) Prezesa Rady Ministrów. Nie dotyczy to jednak takich aktów jak m.in.:
- zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu, referendum ogólnokrajowego,
- podpisywania albo odmowy podpisania ustawy,
- występowania z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego (np. o stwierdzenie zgodności ustawy z konstytucją),
- powoływania sędziów, członków Rady Polityki Pieniężnej, Rady Bezpieczeń-stwa Narodowego, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
W zakresie obsadzania stanowisk Prezydent ma stosunkowo szerokie uprawnienia, nie może jednak występować Np. z wnioskiem o odwołanie Rady Ministrów czy innych organów naczelnych. W określonych przypadkach może jednak powoływać Radę Ministrów.
W zakresie uprawnień o charakterze organizacyjnym Prezydent może m.in. zwoływać i przewodniczyć Radzie Ministrów (jest to wówczas Rada Gabinetowa), wydawać decyzje, co do nadania i zwolnienia z obywatelstwa, nadawania orderów i odznaczeń, stosowania prawa łaski.
Polacy wybierając prezydenta nie zdają sobie sprawy, iż w dniu wyborów wy-bierają jedną z osób, które będą rozporządzały dobrami, oraz decydowały w znacz-nym stopniu o przyszłości wyborców. Wybierają prezydenta to my i tylko my decydu-jemy o tym, kto nim zostanie na kolejne 5 lat. Bardzo często zdarza się, iż wyboru prezydenta dokujemy nie znając jego programu wyborczego, ani też nie orientując się zbytnio, z jakiej partii się wywodzi. A ta właśnie niewiedza w późniejszym okresie kadencji może często obrócić się przeciwko nam. Dlatego myślę, że wybór prezyden-ta powinien być decyzją w pełni świadomą, oraz dobrze przez nas przemyślaną. A prezydenta, który został wybrany przez większość powinniśmy dążyć naszym zaufa-nie, a na pewno już szacunkiem, gdyż on reprezentując Polskę – reprezentuje każ-dego z nas Polaków. Wyborcy bardzo często zarzucają prezydentowi jakieś niepra-widłowości w kierowaniu krajem, lecz zapominają, iż wiele ze swych decyzji, jak nie wszystkie prezydent podejmuje przy pomocy swego licznego grona doradców. A na niektóre zwyczajnie nie ma wpływu.
W naszej ojczyźnie krytykuje się wszystko i wszystkich, więc i prezydent nie zdoła uciec od oskarżeń narodu, który sam go mianował głową państwa. W tej spra-wie wyborcy powinni mieć większe pretensje do siebie, że wybrali taką właśnie osobę do kierowania krajem i ich losem. I wybór prezydenta moim zdaniem na „chybił trafił”, lub z powodu „bo moja sąsiadka na niego głosuje” nie jest żadnym wyborem, tacy wyborcy nie są do końca świadomi wyboru, którego właśnie dokonują i bez wcze-śniejszego, wnikliwego zapoznania się z programem politycznym kandydata nie po-winni brać udziału w wyborach prezydenckich. A nasz bezpodstawny wybór to nasz błąd i ja raczej obwiniałbym setki ludzi idących do urn, niż prezydenta który nierzadko staje się kozłem ofiarnym.
Głosując na prezydenta powinniśmy, powinniśmy być świadomi, jakim jest człowiekiem i jakie są jego zamiary. Nasz wybór powinien być przez nas szanowany, zatem powinniśmy szanować też wybranego przez nas prezydenta, czyli jego urząd.