profil

II filar Unii Europejskiej

poleca 85% 477 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

~ II FILAR UNII EUROPEJSKIEJ – WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA ~
Ustanowienie WPZiB wraz z utworzeniem UE- jako jej II filaru- jest wynikiem określonego rozwoju. UE realizuje koncepcję Europejskiej Tożsamości Bezpieczeństwa i Obrony w ramach II filaru- działanie te określa się terminem Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (CESDP).
W 1950 r. został przedstawiony plan Pleven’a, stosownie, do którego miała zostać utworzona armia europejska pod wspólnym dowództwem. Na podstawie tego plany państwa członkowskie EWWiS podpisały w maju 1952r. układ o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO). Równolegle trwały prace nad utworzeniem Europejskiej Wspólnoty Politycznej, (EWP), która miała objąć m.in. EWWiS oraz EWO. Oba te projekty nie zostały zrealizowane z powodu sprzeciwu w 1954r. francuskiego Zgromadzenia Narodowego.
Ponowną próbę podjęto na początku lat sześćdziesiątych. Specjalny komitet przedłożył w latach 1961-1962 plany (zwane planami Fouchet’a), postulujące zacieśnienie współpracy w dziedzinie polityki zagranicznej i polityki obrony. Ze względu na rozbieżności polityczne między Francją a pozostałymi państwami członkowskimi plany te nie zostały zrealizowane.
Szefowie państw i rządów podczas spotkania w grudniu 1969 r. w Hadze zobowiązali ministrów spraw zagranicznych do podjęcia prac w celu osiągnięcia postępu w dziedzinie „jedności politycznej”. Na podstawie tzw. Raportu Davignon’a ministrowie spraw zagranicznych przyjęli podczas spotkania w Luksemburgu w październiku 1970 r. postanowienia, w których określono cele i metody praktycznej współpracy w dziedzinie polityki zagranicznej, określonej mianem Europejskiej Współpracy Politycznej (EWP). Miała ona charakter pragmatyczny. Z pewnego punktu widzenia nie została włączona do prawa wspólnotowego.
Następnym etapem był raport kopenhaski z lipca 1973 r. Wprowadził on wiele pragmatycznych rozwiązań, konkretyzujących działanie EWP. Ustanowiono także grupę tzw. korespondentów europejskich do utrzymywania bieżących kontaktów między państwami członkowskimi oraz stworzono specjalną sieć połączeń teleksowych, (COREU).
Szczyt paryski z grudnia 1974r. wprowadził istotną zmianę w strukturze EWP – szefowie państw i rządów postanowili utworzyć podczas tego szczytu Radę Europejską, która regularnie – wraz z ministrami spraw zagranicznych – dyskutowała nad problemami Europy „jako całości”.
Dalsze umocnienie EWP nastąpiło pod wpływem radzieckiej inwazji w Afganistanie i rewolucji islamskiej w Iraku. Znalazło to wyraz w raporcie londyńskim z października, 1981r., który nie zmieniał struktury EWP, zawierał jednak wiele istotnych postanowień poprawiających jej funkcjonowanie oraz – włączał kwestię polityki bezpieczeństwa do przedmiotu prac EWP.
Jednolity Akt Europejski.
Znaczenie JAE polegało przede wszystkim na tym, że pragmatycznej współpracy w ramach EWP nadawał podstawę prawno międzynarodową. EWP pozostawała formalnie „poza Wspólnotami”, zyskiwała jednak – jako współpraca międzyrządowa – podstawę prawną. JAE określał trzy grupy zadań EWP:
→ Wspólne formułowanie i realizowanie polityki zagranicznej przez państwa członkowskie
→ Potwierdzenie włączenia do EWP polityki bezpieczeństwa
→ Zacieśnienie współpracy między państwami członkowskimi na forum międzynarodowym
Zasady WPZiB (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa).
WPZiB umacnia w dwóch zasadniczych płaszczyznach tożsamość UE:
→ W realizacji WPZiB unia widzi możliwość „potwierdzenia swojej tożsamości na arenie międzynarodowej”
→ TUE w brzmieniu nadanym przez TA (Traktat Amsterdamski) sprecyzował spójność i solidarność państw członkowskich. Państwa członkowskie:
1) Popierają „aktywnie i bez żadnych zastrzeżeń” WPZiB „w duchu lojalności politycznej”
2) Współpracują w celu „umacniania i rozwijania wzajemnej solidarności politycznej
3) Powstrzymują się od wszelkich działań, które byłyby „sprzeczne z interesami Unii lub mogłoby zaszkodzić jej skuteczności jako spójnej sile w stosunkach międzynarodowych”
Cele WPZiB, precyzuje art.11 ust., 1 TUE wskazując na:
→ Ochronę wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezawisłości i integralności UE, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych
→ Umacnianie bezpieczeństwa UE we wszystkich formach
→ Utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych oraz zasadami Aktu końcowego z Helsinek i celami Karty Paryskiej, w tym z zasadami dotyczącymi granic zewnętrznych
→ Popieranie współpracy międzynarodowej
→ Rozwijanie oraz umacnianie demokracji i państwa prawnego oraz poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności.

Instrumenty działania WPZiB (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa) obejmują:
→ Zasady i ogólne wytyczne; ustala je Rada Europejska. Nie mają one mocy wiążącej.
→ Wspólne strategie; ustala je Rada Europejska. Dotyczą one spraw, w których państwa członkowskie UE „mają ważne wspólne interesy”. Ustalając wspólne strategie RE określa w każdym przypadku ich cel, czas trwania i niezbędne środki, jakie muszą być przekazane do dyspozycji przez Unię i przez jej państwa członkowskie.
→ Wspólne działania; mają one charakter wiążący dla państw członkowskich UE. Rada przyjmuje wspólne działa w pewnych sytuacjach, „w których niezbędne jest podjęcie operatywnych działań”
→ Wspólne stanowiska; mają one charakter wiążący dla państw członkowskich UE. Określają one „podejście” UE w odniesieniu do „danego problemu o charakterze geograficznym lub przedmiotowym”.
→ Umacnianie współpracy państw członkowskich; państwa członkowskie działają w ramach WPZiB spójnie i solidarnie, w szczególności zaś:
1) Dokonują „w ramach Rady” wymiany informacji i uzgodnień, w celu „zapewnienia możliwie najskuteczniejszego wpływu Unii poprzez zgodne i zbieżne działania”
2) Koordynują działania w organizacjach międzynarodowych i podczas międzynarodowych konferencji, podtrzymując na forum międzynarodowym wspólne stanowiska;
3) Mogą zwracać się do rady ze wszelkimi pytaniami dotyczącymi WPZiB oraz przedkładać Radzie propozycje

Mechanizm decyzyjny.
Podstawową zasadą podejmowania decyzji w WPZiB była pod rządami TUE w brzmieniu nadanym przez Traktat z Maastricht jednomyślność. TA wprowadził istotne zmiany w tej dziedzinie. Podejmowanie decyzji jednogłośnie, pozostało, co prawda zasadą działania w WPZiB, ustanowiono jednak tzw. konstrukcyjne wstrzymanie się od głosu i rozszerzono możliwość podejmowania decyzji kwalifikowaną większością głosów. Traktat z Nicei w niewielkim stopniu poszerzył zakres spraw, w których decyzje podejmowane są kwalifikowaną większością oraz w pewnym zakresie wprowadził do WPZiB możliwość podjęcia wzmocnionej współpracy.
Konstruktywne wstrzymanie się od głosu.
Istotą konstruktywnego wstrzymania się od głosu jest, iż wstrzymanie się od głosu nie stoi zasadniczo na przeszkodzie jednogłośnemu podjęciu decyzji. I tak:
→ Państwo powstrzymujące się od głosu może złożyć w tej sprawie „formalne oświadczenie”; nie jest ono wówczas zobowiązane do realizacji danej decyzji, ale akceptuje, że decyzja ta wiąże UE;
→ „w duchu wzajemnej solidarności” powstrzymuje się ono od wszelkich działań, które mogłyby być sprzeczne lub utrudniać działania Unii na podstawie takiej decyzji
→ Pozostałe państwa członkowskie „szanują” stanowisko państwa powstrzymującego się od głosu;
→ Konstruktywne wstrzymanie się od głosu przestaje działać, jeśli państwa powstrzymujące się od głosu dysponują więcej niż jedną trzecią głosów ważonych.
Podejmowanie decyzji większością kwalifikowaną.
Rada decyduje kwalifikowaną większością, jeśli:
→ Przyjmuje wspólne działania, wspólne stanowiska, względnie podejmuje inne decyzje na podstawie wspólnych strategii;
→ Podejmuje decyzję wykonującą wspólne działanie lub wspólne stanowisko.
Traktat z Nicei dodał do tego katalogu:
→ Mianowanie Specjalnego Przedstawiciela
→ Podejmowanie decyzji w sprawie zawierania umów międzynarodowych, o ile umowa taka ma na celu wprowadzenie w życie wspólnego działania lub wspólnego stanowiska.
Możliwość podejmowania decyzji WPZiB większością kwalifikowaną jest jednak obwarowana ograniczeniami:
→ Nie dotyczy ona decyzji mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno – obronne
→ Możliwość taka jest obwarowana również wentylem bezpieczeństwa, przypominającym tzw. kompromis luksemburski: do głosowania nie dochodzi, jeśli jedno z państw członkowskich oświadczy, że zamierza sprzeciwić się decyzji z ważnych „względów polityki krajowej”.
Traktat z Amsterdamu, wprowadzając do TUE wzmocnioną współpracę nie przewidywał możliwości podjęcia takiej współpracy w ramach WPZiB. Specyfika wzmocnionej współpracy w ramach WPZiB polega m.in. na tym, że może ona odnosić się jedynie do szczebla wykonawczego, tzn. może dotyczyć wprowadzenia w życie wspólnych działań lub wspólnych strategii; nie może ona w żadnym wypadku dotyczyć „spraw mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno – obronne”.
Niezależnie od tego wzmocniona współpraca w ramach, WPZiB musi szanować:
→ Zasady, cele, ogólne wytyczne i spójność WPZiB oraz podjęte w tej dziedzinie decyzje
→ Kompetencje WE
→ Spójność wszystkich polityk UE z jej działaniami zewnętrznymi.
Organy WPZiB (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa):
W ramach UE filar II funkcjonuje obok Wspólnot (nie jest objęty prawem wspólnotowym), jednak na zasadzie zapożyczenia korzysta ze wspólnotowych instytucji. Instytucje te funkcjonują jako organy WPZiB. Podstawą prawną ich funkcjonowania w ramach WPZiB jest prawo międzynarodowe. Samodzielna rolę w UE – i w II filarze- stanowi Rada Europejska.
→ Rada Europejska. Traktat Amsterdamski umocował Radę Europejską wyraźnie jako organ II filaru. Do jej kompetencji należy określanie głównych kierunków działania WPZiB, poprzez:
- Ustalenie zasad i ogólnych wytycznych WPZiB
- Podejmowanie decyzji w sprawie stopniowego uzupełnienia WPZiB wspólną polityką obronną, która mogłaby doprowadzić do wspólnej obrony
→ Organy działające na zasadzie zapożyczenia:
• Rada; działająca w składzie ministrów spraw zagranicznych, jest głównym organem decyzyjnym i wykonawczym WPZiB:
- Zapewnia „jednolitość”, „spójność” i „skuteczność” działaniom UE w WPZiB
- Rekomenduje Radzie Europejskiej wspólne strategie i jest odpowiedzialna za ich relację
- Podejmuje wspólne działania i przyjmuje wspólne stanowiska
- Podejmuje decyzje w sprawie ustanowienia wzmocnionej współpracy
- Spełnia wiele innych istotnych funkcji koordynacyjnych, jako forum wymiany informacji; jej organy spełniają w ramach WPZiB ważne funkcje.
• Parlament Europejski; Parlament Europejski:
- Może kierować do Rady pytania i formułować pod adresem Rady zalecenia
- Konsultowany jest przez Prezydencję „w najważniejszych kwestiach i podstawowych kierunkach” WPZiB
- Prezydencja jest zobowiązana do zapewnienia, aby poglądy Parlamentu Europejskiego zostały należnie uwzględnione
- Prezydencja i KE regularnie informują, PE o rozwoju WPZiB
- Raz w roku jest przeprowadzana w PE debata na temat postępów w realizacji WPZiB
• Komisja Europejska; Komisja Europejska w ramach WPZiB spełnia następujące funkcje:
- W pełnym zakresie uczestniczy w pracach WPZiB
- W pełnym zakresie uczestniczy w szczególności w reprezentowaniu UE przez Prezydencję decyzji podjętych w ramach WPZiB
- Wchodzi w skład nowej struktury Trójki – obok Prezydencji i Wysokiego Przedstawiciela do spraw WPZiB
- Spełnia wiele innych istotnych zadań: może np. zwracać się do Rady z zapytaniami w sprawie WPZiB, wnioskować zwołanie nadzwyczajnego posiedzenia Rady.
• Prezydencja; spełnia w WPZiB trzy istotne funkcje:
- Reprezentuje UE w sprawach objętych WPZiB
- Jest odpowiedzialna za realizację decyzji podejmowanych w ramach WPZiB
- Reprezentuje stanowisko UE w organizacjach międzynarodowych i podczas międzynarodowych konferencji.
• Wysoki Przedstawiciel do spraw WPZiB; urząd Wysokiego Przedstawiciela do spraw WPZiB został połączony z urzędem Sekretarza Generalnego Rady. Wysoki Przedstawiciel wspiera Prezydencję w sprawach WPZiB, wspomaga Radę w sprawach WPZiB, zwłaszcza przyczyniając się do formułowania, opracowania i wprowadzania w życie decyzji politycznych, prowadzi dialog polityczny ze stronami trzecimi – działając w imieniu Rady i na zlecenie Prezydencji, traktat z Nicei ustanowił kompetencje Wysokiego Przedstawiciela dla spraw WPZiB w ramach wzmocnionej współpracy w tej dziedzinie, które polegają na zapewnieniu, aby PE i państwa członkowskie były w pełni poinformowane o realizacji wzmocnionej współpracy.
• Komitet Stałych Przedstawicieli; komitet ten (COROPER) jest organem pomocniczym Rady. W jego skład wchodzą Stali Przedstawiciele państw członkowskich. Generalnie ma on zapewniać kontynuację prac Rady pod ich nieobecność, przygotowuje prace Rady.
→ Organy WPZiB sui generis
• Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa; w jego skład wchodzą tzw. Dyrektorzy polityczni Ministerstw Spraw Zagranicznych państw członkowskich; ma istotne kompetencje:
- Obserwuje sytuację międzynarodową w obszarach objętych WPZiB
- Przyczynia się do ustalenia polityk poprzez dostarczanie radzie ocen
Czuwa nad realizacją uzgodnionych polityk Traktat z Nicei dodał do tego następujące kompetencje:
- Sprawowanie, pod kierunkiem Rady, kontroli politycznej i kierownictwa strategicznego nad operacjami zarządzania kryzysami
- Na mocy upoważnienia Rady, podejmowanie decyzji w tej mierze – w celu i na czas trwania operacji zarządzania kryzysami.
• Jednostka planowania strategicznego i wczesnego ostrzegania; jest podporządkowana Wysokiemu Przedstawicielowi do spraw WPZiB. W jej skład wchodzą przedstawiciele Sekretariatu Generalnego Rady, państw członkowskich, KE i UZE (Unii Zachodnioeuropejskiej). Do zadań jednostki należy:
- Czuwanie i analiza rozwoju sytuacji w dziedzinach objętych WPZiB
- Ocena interesów UE w dziedzinie polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa oraz określanie przyszłych głównych zagadnień WPZiB
- Stosownie wczesne ocenianie wydarzeń i sytuacji, które mogą oddziaływać na WPZiB, łącznie z potencjalnymi politycznymi kryzysami oraz odpowiednio wczesne ostrzeganie w takich przypadkach
- Opracowanie dokumentów określających opcje polityczne, które mogą zawierać analizy, zalecenia i strategie dla WPZiB.
W Ministerstwach Spraw Zagranicznych państw członkowskich powołano tzw. Korespondentów Europejskich, którzy odpowiedzialni są za bieżącą wymianę informacji.
Rada może w przypadkach koniecznych powoływać specjalnych przedstawicieli dla poszczególnych spraw politycznych.
Finansowanie WPZiB.
Z budżetu WE pokrywane są wydatki operacyjne ponoszone z wprowadzeniem w życie postanowień WPZiB, z wyjątkiem wydatków przypadających na operacje mające wpływ na kwestie wojskowe i polityczno-obronne.
Obecnie decyzje w sprawie zastosowania sankcji ekonomicznych podejmuje Rada, stanowiąc jednomyślnie – w ramach wspólnego działania lub wspólnego stanowiska. Następnie Rada, stanowiąc kwalifikowaną większością na wniosek KE, podejmuje decyzje wykonawcze w formie stosowanych aktów prawa wspólnotowego.
Określanie wspólnej polityki obronnej jest procesem, który dopiero może prowadzić do „wspólnej obrony”. W dalszym ciągu pozostają otwarte istotne kwestie polityczno – prawne:
→ Samo pojęcie wspólnej obrony jest nieostre: interpretacja tego pojęcia idzie w dwóch kierunkach, w myśl jednego poglądu przesłanki wspólnej obrony są spełnione, jeśli dany system zawiera prawnie wiążącą klauzurę sojuszniczą, niezależnie od tego, czy dysponuje wspólnym potencjałem obronnym; w myśl innej koncepcji ze wspólną obroną mamy do czynienia jedynie wówczas, gdy obie te przesłanki są spełnione
→ W przypadku ustanowienia wspólnej obrony w drodze włączenia UZE (Unia Zachodnioeuropejska) do UE wyniknie problem stosownego umocowania i zakresu klauzuli sojuszniczej; istotne wówczas będzie takie skonsolidowanie klauzuli sojuszniczej, aby zawierała ona w sobie pewną elastyczność, oraz, aby nie osłabiała więzi transatlantyckich – NATO.
Europejski system opanowania kryzysów.
Istotnym osiągnięciem TA było włączenie, do WPZiB tzw. zadań petersburskich. Jednostki wojskowe państw członkowskich UZE, mogą być również użyte do następujących trzech zadań:
→ Zadań humanitarnych i ratunkowych
→ Zadań utrzymania pokoju
→ Zadań zbrojnych, służących zarządzeniu kryzysami, w tym przywróceniu pokoju.
Rozwój Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony.
Spotkanie Rady Europejskiej W Kolonii 3-4 czerwca 1999r.
Powstało wspólne oświadczenie Wzmocnienia Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, w którym stwierdzono m.in., że członkowie Rady Europejskiej zdecydowanie opowiadają się za tym, aby na arenie międzynarodowej UE bez ograniczeń zaczęła odgrywać należną jej rolę. W tym celu będą jej oddane do dyspozycji niezbędne środki i zdolności tak, aby UE mogła wypełniać podstawowe przed nią wspólne europejskie zadania w ramach polityki bezpieczeństwa i obrony.
Posiedzenie Rady Europejskiej W Helsinkach 10-11 grudnia 1999r.
Podjęto kierunkowe decyzje w następujących sprawach:
→ Uzyskania przez państwa członkowskie zdolności do przeznaczenia dla operacji, UE 50-60 tys. Żołnierzy – tzw. Helsiński Cel Zasadniczy
→ Utworzenia nowych organów politycznych i wojskowych
→ Podjęcia prac nad ustaleniem zasad współpracy między UE a NATO
Zapowiedziano powołanie nowych organów:
→ Stałego Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa
→ Komitetu Wojskowego
→ Sztabu Wojskowego
Decyzje Rady ds. Ogólnych 14 luty 2000r.
Powołano struktury tymczasowe; objęły one następujące organy:
→ Tymczasowy Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa
→ Tymczasową Strukturę Wojskową
→ Grupę Wojskowych Ekspertów Krajowych
Posiedzenie Rady Europejskiej w Santa Maria da Feira 19-20 czerwca 1999r.
Skoncentrowano się na trzech kwestiach:
→ Współpracy UE w ramach ESDP z tzw. państwami trzecimi: współpraca ta w okresie przejściowym obejmuje dwie tzw. formuły:
• Formułę „15+15” – współpracę państw członkowskich UE z państwami kandydującymi do członkostwa oraz z europejskimi państwami NATO niekandydującymi do UE
• Formułę „15+6” – współpracę państw członkowskich UE z 6 europejskimi państwami NATO nie należącymi do UE (Czechy, Islandia, Norwegia, Polska, Turcja i Węgry)
Ustalono, że w każdym przypadku powinny się odbywać po 2 spotkania podczas kolejnych Prezydencji:
→ Współpracy UE z NATO – postanowiono powołać cztery grupy robocze ad hoc, które zajęły się następującymi sprawami:
• Opracowaniem porozumienia o bezpiecznym obiegu informacji i dokumentów
• Wykorzystaniem dla ESDP procesu planowania NATO
• Zasadami użycia sił i środków NATO w operacjach UE
• Opracowaniem stałego mechanizmu współpracy między UE a NATO
→ Cywilnych aspektach reagowania w przypadku kryzysu – postanowiono:
• Powołać Komitet do spraw cywilnych aspektów zarządzania kryzysami
• Umocnić cywilne zarządzenie kryzysami i zapewnić spójność takiego zarządzania z działaniami wojskowymi
• Zobowiązać państwa członkowskie do wystawienia w tym celu do 2003 r. 5 tys. Policjantów
5. Spotkanie Rady Europejskiej w Nicei 7-11 grudnia 2000r. i spotkanie Rady Północnoatlantyckiej NATO w Brukseli 14-15 grudnia 2000r.
Dotychczasowy rozwój w ramach przyjętych ustaleń jest następujący:
→ Zdolności operacyjne UE: podjęto decyzję, iż państwa członkowskie przeznaczą do operacji UE ponad 100 tys. Żołnierzy i około 400 samolotów, oraz ustanowiono tzw. mechanizm regularnego przeglądu sił europejskich; dalszym krokiem stało się ustanowienie tzw. Kolektywnych Zdolności Celowych, dotyczących dowodzenia siłami zbrojnymi, rozpoznania strategicznego oraz transportu powietrznego i morskiego.
→ Budowa nowych organów: od 2001 r. rozpoczęły działanie nowe organy powołane przez Radę Europejską w Helsinkach, przy czym Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa zyskał podstawę traktatową na mocy TN
→ Współpraca z państwami trzecimi: ustalenia z Santa Maria da Feira zostały skonkretyzowane w następującym zakresie – kolejne, Prezydencje zostały zobowiązane do opracowania kalendarza i agendy spotkań w formułach „15+15”, i „15+6”, przewidziano możliwość organizacji spotkań dodatkowych, w tym również na wniosek państw trzecich, przewidziano możliwość ustanowienia przez państwa trzecie przedstawiciela przy Komitecie Politycznym i Bezpieczeństwa.
→ Mechanizm współpracy UE z NATO: osiągnięty kompromis obejmuje podczas każdej Prezydencji jedno spotkanie Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa z Radą Północnoatlantycką NATO i jedno spotkanie na szczeblu ministrów oraz możliwość zapraszania przedstawicieli NATO na spotkania w ramach, UE, jeśli rozpatrywane sprawy będą dotyczyć NATO lub będą wymagać ze strony NATO ekspertyzy;
→ Dostęp UE zasobów NATO: obejmuje możliwość korzystania przez UE z konkretnych sił, struktur dowodzenia i zdolności planowania operacyjnego NATO, przy podstawowym założeniu, iż operacje UE będą realizowane wówczas, gdy NATO nie podejmie decyzji o rozpoczęciu operacji;
→ Cywilne aspekty zarządzania kryzysami: utworzony na mocy decyzji podjętych w Santa Maria de Feira Komitet do spraw cywilnych aspektów zarządzania kryzysami rozpoczął działalność w drugiej połowie 2000 r. skupiając się na przygotowaniu sił policyjnych;

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 17 minut