Św. Cyryl Aleksandryjski

Św. Cyryl Aleksandryjski, arcybiskup, doktor Kościoła ok. 380 - 444

Święty przyszedł na świat ok. 380 roku. Był uczniem znanego pisarza kościelnego, swego wuja, Teofila, po którym odziedziczył ognisty, pełen żaru i zaangażowania styl polemiczny w walce z błędnowiercami. Zwyczajem ówczesnym swoją młodość spędził jako mnich. W 403 roku już jako kapłan towarzyszył Teofilowi na słynnym synodzie „Pod Dębem”, który tak wiele zła wyrządził Kościołowi, na którym heretycy, korzystając ze swojej liczebnej przewagi i z poparcia cesarza, deponowali m.in. ze stolicy patriarchy Konstantynopola św. Jana Chryzostoma. W 412 roku św. Cyryl zasiadł na stolicy aleksandryjskiej po śmierci Teofila.

Do najpierwszych osiągnięć jego biskupstwa należało to, że skłonił namiestnika cesarza. Orestesa, iż zostali wydaleni z Aleksandrii nowocjanie i Żydzi, którzy mu bardzo w pracy duszpasterskiej przeszkadzali. Wielki biskup wypowiedział też nieubłaganą walkę Nestoriuszowi, ówczesnemu patriarsze Konstantynopola, który w Chrystusie Panu widział dwie odrębne osoby i Matce Najświętszej odmawiał przywileju Boskiego Macierzyństwa.

Skierował on do Nestoriusza dwa odrębne pisma. Wymógł także na papieżu, św. Celestynie I, że został do Rzymu zwołany synod i na nim została potępiona nauka Nestoriusza. Herezjarcha został wykluczony uroczyście z Kościoła (430). Św. Cyryl skłonił także cesarza Teodozjusza II, by w porozumieniu z papieżem zwołał sobór do Efezu. Tak się stało (431). Był to więc w dziejach Kościoła trzeci sobór powszechny po soborze w Nicei (325) i w Konstantynopolu (381). Jak na pierwszym soborze cały problem toczył się dokoła terminu Homouzjos, czyli że Jezus Chrystus jest współistotny z Ojcem, tak na soborze efeskim spór zawrzał o słowo Theotokos – a więc czy można Maryję nazywać Matkę Bożą. Około 200 biskupów podpisało deklarację, że nie tylko wolno, ale należy się Najś. Maryi ten tytuł. Na skutek tego cesarz pozbawił Nestoriusza stolicy biskupiej w Konstantynopolu i skazał go na banicję.

A jednak wrogowie nie mogli darować św. Cyrylowi tak wspaniałego zwycięstwa. Zdołali przekonać cesarza, że heretykiem jest Cyryl, a nie Nestoriusz. Zwołali nawet synod w Antiochii, na którym 40 biskupów nestoriańskich potępiło Świętego ( synod diabelski). Cesarz skazał na wygnanie św. Cyryla. Na szczęście po pewnym czasie Święty mógł powrócić na swoją stolicę.

Pełen zasług zszedł z tej ziemi nasz Święty w 444 roku. Św. Cyryl pozostawił po sobie szereg dzieł, wśród których przeważają pisma apologetyczne. Zachowało się nadto 22 jego kazania i 88 listów. Papież Leon XIII zaliczył św. Cyryla w poczet doktorów Kościoła w 1882 roku. Z okazji 1500-letniej rocznicy soboru efeskiego papież Pius XI wygłosił mowę ku czci św. Cyryla z Aleksandrii jako największego obrońcy przywileju Boskiego Macierzyństwa Maryi (431 – 1931) i wydał osobną encyklikę pod datą 25 XII 1931 roku. W roku 1981 papież Jan Paweł II ponownie przypomniał postać wielkiego biskupa z okazji 1550-lecia tegoż soboru. Z okazji 1500-letniej rocznicy zgonu św. Cyryla papież Pius XII wydal ku jego czci encyklikę w 1944 roku. Kiedy wybuchło prześladowanie obrazów i relikwii świętych za cesarza Leona Izauryjczyka (717 – 741), mnisi przenieśli potajemnie relikwie św. Cyryla do Rzymu, gdzie je miano umieścić w kościele Matki Bożej na Polu Marsowym.