Powtórka z historii.
Ogień towarzyszy ludziom od dawna. Stanowi dla nich ogromne zagrożenie. Ze względu na powstawanie dużych osiedli ludzkich i zmiany charakteru zabudowy zwiększyła się możliwość zaistnienia pożaru. Czynnikiem sprzyjającym jego rozwojowi był materiał używany do budowy domów jak i nieumiejętne posługiwanie się nim. Dlatego też zaczęto interesować się jak walczyć z pożarami. W początkach XII w. obowiązywał szczegółowy podział obowiązków przy gaszeniu pożarów,
a mianowicie:
- Piekarze i słodownicy wozili wodę do pożarów
- Murarze, cieśle i kowale obsługiwali bosaki i drabiny
- Stolarze, kołodzieje i stelmachowie – siekiery
- Kramarze, krawcy, szewcy i rymarze – kubły albo sikawki.
W miarę upływu czasu w obowiązkach miasta należał zakup sikawek, beczek konnych jak również wyznaczenie osób do kierowania działania gaśniczymi. Opiekę nad sprzętem sprawował szprycmajster przemianowany później na intendenta ogniowego. W ten sposób zaczęła powstawać pierwsza Warszawska Straż Pożarna, która rozpoczęła swą działalność z dniem 1 stycznia 1836 r. Przejęła obowiązki majstrów Kominowych i Magazynu Karowego. Szeregi straży mieli zasilać mieszkańcy miasta. Powołano 4 jednostki o łącznej obsadzie 250 osób, które zostały powiększone do 5 jednostek,
- Pierwszy oddział w dawnych koszarach Artylerii Konnej na Nalewkach, ze znakiem czerwonej chorągiewki i karym koniem,
- Drugi oddział przy ul. Senatorskiej, biała chorągiewka i koń łaciaty albo siwy,
- Trzeci – na rogu Al. Jerozolimskich i Nowego Świata, niebieska chorągiewka koń gniady,
- Czwarty – na Pradze, przy ul. Jagielońskiej, chorągiewka żółta, koń szarogniady
- Piąty – w Koszarach Mirowskich przy ul Chłodnej, chorągiewka zielona, konie kasztanowate.
Ustawy o Straży Ogniowej w Warszawie wprowadziła zadania:
- Gaszenie pożarów,
- Wycierania kominów,
- Czyszczenie ulic,
- Polewania dróg szosowych i placów,
- Oświetlania ulic.
Sygnalizowanie i alarmowanie do pożarów odbywało się w następujący sposób:
- Przez obserwatora z wieży lub dostrzegalni,
- Za pomocą grzechotek przez dozorców,
- Powiadomienie bezpośrednie przez policję,
- Z wykorzystaniem dzwonów kościelnych.
Wóz bojowy trąbka sygnalizacyjna
Współczesna straż ogniowa wyposażona jest w doskonale wyposażone wozy bojowe, samoloty, sprzęt najnowszej generacji. Coraz więcej buduje się na terenie ośrodków miejskich i wiejskich zbiorników przeciwpożarowych, bloki mieszkalne wyposażone są w wewnętrzne hydranty. Hydranty znajdują się również w pobliżu bloków i coraz częściej na wsiach. Strażacy wyposażeni są również w nowoczesny podręczny sprzęt gaśniczy, między innymi gaśnice i koce.
Przyczyny powstawania pożarów i ich skutki.
Najczęstszymi przyczynami powstawania pożarów są:
- Uszkodzenia instalacji elektrycznych i gazowych,
- Zwarcie w instalacjach elektrycznych i gazowych, zaprószenie ognia przez ludzi,
- Gromadzenie środków łatwopalnych w jednym miejscu,
- Podpalanie suchych łąk i lasów,
- Niecenie ognisk w lesie,
- Kraksy drogowe,
- Uderzenie pioruna,
- Celowe podpalenie.
Najgroźniejszymi w skutkach są pożary budynków, zarówno w aglomeracji miejskiej jak i wiejskiej. Najwięcej zagrożeń pożarowych powstaje w obiektach mieszkalnych, z powodu zwarcia w instalacji elektrycznej, wybuchu gazu czy zaprószenia ognia. Tam też najczęściej interweniuje straż pożarna. Najczęściej w takich pożarach lub burzach ogniowych giną ludzie i zwierzęta. Aby nie dopuścić do zapalenia się konstrukcji domu należy przy jego budowie zastosować wykończenia z materiałów niepalnych. Jednym z podstawowych działań straży pożarnej w przypadku pożaru wieżowca, jest nie tylko jego gaszenie, ale i ewakuacja ludzi znajdujących się w środku. W niektórych krajach procedura operacyjna zakazuje wejścia straży do wnętrza palącego się domu, chociażby tam znajdowali się ludzie. Strażacy mają również obowiązek zabezpieczenia sąsiednich budynków, majątku narodowego, czy dóbr kultury.
Drugim, co do wielkości i skutków są pożary lasów. Corocznie płoną setki hektarów lasów spowodowanych najczęściej bezmyślnością ludzi. Przede wszystkim przez rozniecanie ognisk jak również zaprószenie ognia od niedopałka papierosa, czy szkła. Ma to związek z wysuszoną ściółką leśną, której wilgotność sięga 10% w czasie upalnego lata. Dwie trzecie naszych lasów jest objętych najwyższym, trzecim stopniem zagrożenia pożarowego. W czasie pożarów lasu płoną nie tylko drzewa, ale giną i zwierzęta. Pożary lasów są bardzo trudne do ugaszenia. Aby temu zapobiec lasy w całym kraju patrolowane są przez kilkadziesiąt samolotów. Lasy sprawdzają też patrole piesze i samochodowe. W terenach najbardziej zagrożonych stosuje się zakaz wejścia do lasu.
Wyróżnia się cztery stopnie zagrożenia pożarowego lasu: Określa się je na podstawie 34 stref prognostycznych przedstawionych na mapie. Na terenie kraju notowane są ogromne ilości wszystkich pożarów rocznie, z czego 89% stanowiły pożary małe, 10% pożary średnie, 1% pożary duże.
Strażacy radzą
Aby skutecznie posługiwać się podręcznym sprzętem gaśniczym należy szczegółowo zapoznać się z rodzajami gaśnic i ich przeznaczeniem. Podręczny sprzęt gaśniczy służy do gaszenia pożarów w zarodku.
Symbolami literowymi oznakowane są gaśnice odpowiednio do gaszenia pożarów danej grupy.
Przy gaszeniu pożarów należy pamiętać o następujących zasadach:
- Kierować strumień środka gaśniczego na palące się przedmioty lub obiekty od strony zewnętrznej w kierunku środka ,
- Przy gaszeniu przedmiotów ustawionych pionowo należy gasić od góry w dół,
- Należy używać środków gaśniczych przeznaczonych do gaszenia danej grupy pożarów.
Charakterystyka podręcznego sprzętu gaśniczego
1. Hydrant wewnętrzny – jest to zawór zainstalowany na specjalnej sieci wodociągowej obudowany szafką i wyposażony w wąż pożarniczy i prądownice. Ma on zastosowanie do lokalizacji pożarów w zarodku wszędzie tam gdzie jako środek gaśniczy stosuje się wodę. Sposób użycia hydrantu jest następujący:
- Otworzyć drzwiczki szafy i sprawdzić czy podłączony jest wąż i prądownica,
- Rozwinąć wąż w całości unikając zagięć i załamań,
- Skierować wodę na miejsce pożaru.
Obsługę hydrantu powinny stanowić dwie osoby, jedna prądownice, a druga zawór hydrantowy, dawkując ilość wody. Wodą nie gasimy urządzeń pod napięciem elektrycznym, oraz w ich obrębie jak również innych substancji, które z wodą tworzą gazy palne.
2. Gaśnica wodno—pianowa, jest to zbiornik cylindryczny, w którym znajduje się wodny roztwór środka pianotwórczego, oraz zbiornik z gazem napędowym zaopatrzonym w zbijak, wężyk zakończony prądowniczką zamykana. Po dostarczeniu gaśnicy w pobliże pożaru zrywamy plombę zabezpieczającą, wciskamy zbijak i kierujemy strumień piany w ognisko pożaru. Działanie gaśnicy w każdej chwili można przerwać przez zwolnienie dźwigni prądowniczki. Ze względu na swoją budowę gaśnica prawidło pracuje tylko w pozycji pionowej.
Przeznaczone do gaszenia pożarów grupy A B. Napełnione wodnym roztworem środka pianotwórczego AFFF 3-6%, który jest specjalnie dostosowany do gaszenia pożarów materiałów stałych, głównie pochodzenia organicznego np. drewno, papier, tkaniny, tworzywa... (grupa A). Posiada również dużą zdolność gaszenia cieczy palnych i materiałów stałych topiących się, np.: benzyny, oleje, rozpuszczalniki, lakiery...(grupa B). Są zalecane do stosowania w przemyśle petrochemicznym, chemicznym, drzewnym, na stacjach paliw, w magazynach cieczy łatwopalnych, bazach transportowych itp. Zbiorniki gaśnic i agregatów są wykonane z materiałów o najwyższej jakości, z wewnętrznym zabezpieczeniem antykorozyjnym. Zastosowany roztwór wodny ze środkiem pianotwórczym AFFF zabezpiecza ugaszone rozlewisko przed ponownym samozapaleniem. Każda gaśnica wyposażona jest w łatwy do montażu wieszak. Możliwość wielokrotnego napełniania.
3. Gaśnica proszkowa – jest cylindryczny zbiornik zaopatrzony w dźwignię uruchamiającą zawór lub zbijak patronuz gazem napędowym. Proszek wyrzucany jest przez dysze lub wężyk zakończony prądowniczką przy pomocy gazu obojętnego ( N lub, CO2). Po dostarczeniu gaśnicy w miejsce pożaru zrywamy plombę i zawleczkę blokującą, uruchamiamy dźwignię lub zbijak i kierujemy strumień proszku w ognisko pożaru. Działanie gaśnicy można w każdej chwili przerwać przez zwolnienie dźwigni uruchamiającej lub dźwigni prądowniczki. Ze względu na swoją budowę syfonową gaśnica prawidłowo pracuje tylko w pozycji pionowej.
Do gaszenia sprzętu komputerowego
Gaśnica GSE-2x jest jedynym urządzeniem przeznaczonym do gaszenia np. monitorów, komputerów, sprzętu RTV, rozdzielni i szaf sterowniczych. Używając GSE- 2x w pomieszczeniach zamkniętych można ugasić źródło ognia nie narażając na zapylenie innych urządzeń. Konstrukcja układu wylotowego z dyszą pozwala na precyzyjne podanie środka gaśniczego C02 na źródło ognia nie niszcząc urządzenia. GSE-2x można gasić urządzenia elektryczne i elektroniczne, które są zasilane napięciem do 1000V z odległości l m.
Przeznaczone do gaszenia pożarów grupy BC i ABC (w zależności od stosowanego proszku). TYP: GP- Iz, GP- 6z, GP- 9z, GP- 12z –wyposażone w nabój z ładunkiem C02 oraz wąż gumowy zakończony zaworem odcinającym lub typ: GP-1x, GP-2x, GP-4x, GP- 6x – z zaworem dozującym szybko otwieralnym wyposażonym w manometr umożliwiający stałą kontrolę sprawności gaśnicy. Każda gaśnica wyposażona jest w łatwy do montażu wieszak. Możliwość wielokrotnego napełniania. Specjalna wersja gaśnic dla przemysłu wydobywczego. Zróżnicowanie pojemności gaśnic pozwala na ich wielorakie zastosowanie. Są szczególnie zalecane do zabezpieczenia różnych typów samochodów, garaży, warsztatów, magazynów, hal przemysłowych, statków, podziemnych wyrobisk górniczych, zakładów energetycznych i chemicznych, biur, hoteli i mieszkań.
Gaśnica typu X Gaśnica typu Z .
4. Gaśnica śniegowa jest to cylindryczny zbiornik zaopatrzony w zawór i wężyk zakończony dyszą wylotową lub w gaśnicach mniejszych kroćcem obrotowym z dyszą. Wewnątrz gaśnicy znajduje się skroplony, CO2, który po uruchomieniu pod własnym ciśnieniem wydostaje się na zewnątrz oziębiając się do temperatury ok. –80oC. Po dostarczeniu gaśnicy w pobliże pożaru zrywamy plombę zabezpieczającą uruchamiamy zawór i kierujemy strumień dwutlenku węgla na ognisko pożaru. Działanie gaśnicze można w każdej chwili przerwać zamykając zawór. Ze względu na swoją budowę syfonową gaśnica prawidłowo pracuje tylko w pozycji pionowej. Należy pamiętać, że w czasie działania gaśnicy trzymać ja tylko za uchwyty a także nie wolno używać tych gaśnic do gaszenia ludzi.
Przeznaczone do gaszenia pożarów grupy BC, wykonane na bazie butli wysokociśnieniowych. Zalecane do stosowania w energetyce, lakierniach, magazynach, stacjach benzynowych, halach przemysłowych. Rozprężający się środek gaśniczy C02 działa oziębiające na płomienie i konstrukcje palące się odcinając jednocześnie dopływ powietrza do źródła ognia.
5. Koc gaśniczy – jest to płachta z tkaniny całkowicie niepalnej (włókno szklane, azbest) o powierzchni ok. 2 m2. Przechowuje się go w specjalnym futerale. Służy do tłumienia pożaru w zarodku przez odcięcie dopływu powietrza do palącego się przedmiotu. W przypadku gaszenia ludzi należy osobę przewrócić i przykryć ją szczelnie kocem. Koce gaśnicze można wykorzystywać do przenoszenia ewakuowanego mienia. Sposób użycia: wyjąć koc z futerału, rozłożyć i szczelnie przykryć palący się przedmiot.
Zadania straży pożarnej
1. Analizowanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń,
2. Inicjowanie działań zmierzających do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego,
3. Przeprowadzanie kontroli przestrzegania przepisów przeciwpożarowych,
4. Rozpoznawanie i ewidencjonowanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych,
5. Zajmowanie stanowiska w sprawie przekazywania do użytku obiektów budowlanych,
6. Opracowywanie dla potrzeb administracji publicznej opinii dotyczących bezpieczeństwa pożarowego obiektów i terenów,
7. Wstępne ustalenia przyczyn, okoliczności powstania
i rozprzestrzeniania się pożaru lub miejscowego zagrożenia,
8. Inicjowanie działań w kierunku eliminowania lub ograniczenia przyczyn powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów lub innych miejscowych zagrożeń,
9. Współpraca z organami wymiaru sprawiedliwości w zakresie dyscyplinowania i egzekwowania norm prawnych w zakresie ochrony przeciwpożarowej,
10. Rozpoznawanie możliwości warunków prowadzenia działań ratowniczych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej,
11. Opiniowanie sposobów postępowania na wypadek zagrożenia pożarowego i innych miejscowych zagrożeń,
12. Załatwianie spraw z zakresu postępowania administracyjnego dotyczących nieprzestrzegania przepisów pożarowych,
13. Prowadzenie kontroli wewnętrznej,
14. Organizowanie i prowadzenie działalności informacyjnej w zakresie upowszechniania i przestrzegania przepisów przeciwpożarowych.