Ziele na kraterze – recenzja książki autorstwa Melchiora Wańkowicza

Melchior Wańkowicz (1892-1974) - publicysta i prozaik, stworzył niepowtarzalny typ powieści reportażowej, łączącej autentyzm ze wspomnieniami i anegdotami. Jego język jest jędrny, obrazowy, urzeka swobodną narracją. Tym niezwykłym językiem napisane jest „Ziele na kraterze”, autobiograficzna powieść o losach ziemiańskiej rodziny wyrzuconej przez splot wydarzeń historycznych na warszawski bruk.

Akcja książki rozpoczyna się w 1919 roku, kiedy urodziła się pierwsza córka autora, natomiast kończy się dokładnie 29 grudnia 1945 roku narodzinami jego wnuczki Anny-Krystyny. Jedną z głównych postaci w lekturze jest wyżej wspomniana Krystyna, następnie jej młodsza siostra Marta (Tili) oraz rodzice – Wańkowicz wraz z żoną Zofią.

Choć książka opowiada o losach najbliższych pisarza, stanowi także obraz ludzi przewijających się przez karty powieści. Widać w niej tragizm losów młodzieży biorącej udział w powstaniu warszawskim, jej szczęśliwe dzieciństwo, dorastanie w wolnej Polsce i wchodzenie w dorosłość nagle zakłócone wybuchem wojny.

Losy bohaterów zostały przedstawione w sposób autentyczny, pokazujący jednocześnie ich determinację, wytrwałość, odwagę, plany na przyszłość, marzenia oraz świadomość, iż mogą one legnąć w gruzach razem z rodzinną Warszawą w powstaniu. Ci ludzie zrezygnowali ze swojej młodości dla ojczyzny, konali ze słowami: „Jak pięknie jest umierać za ojczyznę…”.

To wszystko bogaci czytelnika, budzi w nim uczucia moralne i patriotyzm.