Choroby skóry

Skóra jest największym narządem organizmu, pełniącym wiele różnych funkcji. Ochrania ciało przed wpływem środowiska zewnętrznego, głównie przed odwodnieniem, zarazkami i substancjami trującymi. Ponadto na jej powierzchni gromadzi się wydzielina gruczołów łojowych i potowych.

Higiena skóry obejmuje: systematyczną pielęgnację i utrzymywanie czystości, hartowanie i odpowiedni ubiór.

Utrzymywanie czystości i pielęgnacja skóry polega przede wszystkim na myciu i kąpieli. Celem tych zabiegów jest usunięcie z powierzchni ciała zanieczyszczeń, na które składają się: kurz, pył, bakterie, pot i łój oraz złuszczony naskórek. Zanieczyszczenia te utrudniają skórze spełnianie jej funkcji, mogą być i są przyczynami rozległych infekcji. Ciepła (ale nie gorąca!) kąpiel nie tylko oczyszcza skórę, lecz także reguluje funkcję układu krwionośnego, pracę serca, wpływa kojąco na układ nerwowy i zapewnia dobry sen.

Hartowanie skóry ma na celu usprawnienie jej czynności regulujących temperaturę ciała. Chodzi tu głównie o szybkie zwężanie i rozszerzanie się naczyń krwionośnych przebiegających w skórze, zależnie od termicznych potrzeb organizmu (hartująco wpływa zimna woda po ciepłej kąpieli oraz obmywanie rano karku chłodną wodą, a także masaże rzeczne, jeziorne i morskie).

Ze względu na swoje funkcje skóra musi mieć zapewniony kontakt z promieniami słońca i powietrzem. Duże znaczenie ma tutaj ubiór: czysty, lekki, dostatecznie ciepły zimą, a przewiewny latem, nie utrudniający oddychania skórnego i parowania z powierzchni skóry.

Higieniczność odzieży zależy od jej przewodnictwa cieplnego, przepuszczalności dla gazów oraz zdolności chłonięcia potu. Materiały syntetyczne, mało przewiewne (okrycia ze skóry, gumy, płaszcze nieprzemakalne) nie tylko utrudniają skórze wykonywanie funkcji, ale drażnią ją i mogą powodować objawy uczuleniowe i swędzenie. Podrażniona skóra stanowi wrota zakażenia dla różnych bakterii, wirusów i grzybów. Bielizna, odzież i obuwie nie powinny uciskać skóry, gdyż wywołuje to podrażnienia i utrudnia dopływ krwi do miejsc uciskanych, często powodując bolesne zgrubienia – odciski.
Szczególnie ważna jest pielęgnacja skóry w okresie pokwitania, kiedy to wzmaga się działalność gruczołów potowych i łojowych. Niewłaściwe postępowanie lub zaniedbanie higieny może doprowadzić do trwałych zmian na powierzchni skóry (blizn).

Najczęściej występujące choroby skóry to:
Ropne choroby skóry wywołane przez drobnoustroje chorobotwórcze, np. gronkowce i paciorkowce.

Grzybica skóry jest to zakażenie grzybicze skóry i paznokci. Przebieg choroby oraz jej nazwa zależą od lokalizacji i rodzaju infekującego grzyba. Najczęściej spotykanymi grzybicami są grzybica stóp i grzybice odzwierzęce. Do zakażenia grzybicą stóp dochodzi przeważnie w łaźniach miejskich, na pływalniach, a przede wszystkim w przebieralniach. Najczęściej chorobą dotknięta jest skóra między palcami. Inną formą jest łuszczenie się podeszwy stóp. Grzybica paznokci powoduje ich zażółcenie i pogrubienie.

Łuszczyca to częsta choroba skóry, w której komórki skóry rozmnażają się w szybszym tempie niż normalnie. W miejscach zmian skóra staje się pogrubiała i pokrywa się masami srebrzystych łusek. Jest to choroba przewlekła o charakterze nawrotnym. Przyczyna jej występowania nie jest dotychczas poznana. Nie należy ona do chorób zakaźnych.

Do chorób alergicznych skóry należą m.in.:
Wypryski są to zmiany zapalne skóry, powstałe pod wpływem czynników zewnętrznych. Zaczynają się od powiększającej się, czerwonej plamki. W krótkim czasie pojawiają się pęcherzyki, które pękają i pokrywają się strupkami.

Pokrzywka może nieć wiele różnych przyczyn. Należą do nich alergeny i substancje drażniące, jak mleko, jajka, orzechy, ugryzienia owadów, szczepienia, woda i światło słoneczne. Wysypka jest bardzo swędząca, czerwona, często wyniosła z białymi plamkami. Może występować na całym ciele albo jedynie na rękach czy tułowiu. Trwa zwykle 1-2 dni, ale może nawracać.

Do chorób wirusowych skóry należ m.in.:
Opryszczka to pęcherzykowata wysypka wywołana zakażeniem wirusem.

Do chorób łojotokowych skóry należy m.in.:
Trądzik to powszechna dolegliwość występująca głównie u nastolatków. Gruczoły łojowe, leżące pod skórą wydzielają stale oleistą substancje, zwaną łojem. W okresie dojrzewania poziom hormonów płciowych we krwi wzrasta, co pobudza gruczoły do wytwarzania jeszcze większych ilości łoju. Krosty powstają wtedy, gdy przewody wyprowadzające gruczołów łojowych zostaną zaczopowane obumarłymi komórkami skóry oraz łojem. Widoczny czarny czubek krosty tworzy się wskutek utlenienia obumarłych komórek łoju a gdy ulegnie zainfekowaniu powstaje typowy, zaczerwieniony i nabrzmiały pryszcz. Najwięcej krost powstaje na twarzy, szyi, plecach i ramionach. Trądzik nie jest łatwy do leczenia. Nie ma możliwości zahamowania wydzielania łoju.

Nowotwory skóry są to zmiany , które powstają wskutek nieprawidłowego wzrostu poszczególnych tkanek. W przypadku pojawienia się guzków, zgrubień w skórze oraz w razie zmiany kształtu, wielkości, zabarwienia znamion i brodawek skórnych należy skonsultować się z lekarzem.

Do pasożytniczych chorób skóry należą:
Wszawica są to zmiany w skórze wywołane przez wszy. Istnieją trzy rodzaje wszy ludzkich: głowowa, łonowa i odzieżowa.
Wywoływana przez wesz głowową (wielkości ok2-3,5mm), która w ciągu jednomiesiecznego okresu życia składa ok. 200-300 jaj (gnid) przytwierdzając je do włosów tuż nad powierzchnią skóry. Wesz głowowa umiejscawia się najczęściej w okolicy potylicznej i skroniowej. W tych też okolicach zmiany wykazują największe nasilenie. W wyniku drapania wytwarzają się powierzchnie sączące, pokryte strupami, z tendencją do wtórnych infekcji zmienionej skóry.

Świerzb to choroba zakaźna skóry wywołana przez rodzaj roztoczy – świerzbowiec ludzki. Świerzbowce ryją korytarze pod skórą, żeby złożyć jaja, co uwidacznia się w postaci swędzących, nabrzmiałych grudek. Najczęstszą lokalizacją zmian są przestrzenie między palcami, nadgarstki i pachy. Świąd nasila się w nocy, mogą powstawać przeczosy (uszkodzenia skóry, będące następstwem drapania się).

Oparzenie to obszar skóry, uszkodzony w następstwie działania ciepła, promieniowania lub żrących chemikaliów. W zależności od stopnia ciężkości, oparzenia można podzielić na 4 grupy. Oparzenie 1 stopnia powoduje silny, piekący ból i zaczerwienienie miejscowe skóry (występuje np. na skutek zbyt intensywnego opalania się). Oparzenie 2 stopnia to oprócz obrzęku i zaczerwienienia pęcherze na skórze wypełnione płynem surowiczym. 3 stopień wywołuje już uszkodzenia całej grubości skóry. Oparzenie 4 stopnia obejmuje głębokie tkanki, leżące pod skórą. Oparzenia 3 i 4 stopnia powodują, że uszkodzony obszar skóry jest odrętwiały, pozbawiony czucia (nawet na ukłucia szpilką), gdyż włókna nerwowe zostały uszkodzone. Destrukcja może dotyczyć także komórek, które w normalnych warunkach produkują nową skórę. Gdy tak się stanie proces zdrowienia jest bardzo powolny i skomplikowany. Niekiedy w celu pełnego wyzdrowienia konieczne jest przeszczepienie płatów skóry. Pierwsza pomoc we wszystkich rodzajach oparzeń jest podobna. Miejsce oparzenia musi być polewane dużą ilością zimnej, bieżącej wody. Ma to na celu ochłodzenie i zapobieżenie dalszej destrukcji tkanek. Dzięki temu obszar oparzenia będzie ograniczony. Następnie należy pokryć je jałowym opatrunkiem. W razie dużej intensywności odczuwanego bólu należy podać środki przeciwbólowe oraz dużą ilość ciepłych napojów. Poważniejsze oparzenia, zwłaszcza na twarzy lub dłoni, powinny być leczone przez lekarza.

Odmrożenia to zmiany skórne, wywołane działaniem niskiej temperatury często w połączeniu z wilgocią. Odmrożeniu ulegają przede wszystkim odsłonięte części ciała, jak nos, uszy, palce rąk i stóp. W zależności od nasilenia zmian dzielimy je na 4 stopnie. 1 stopień to zmiany rumieniowo-obrzękowe, którym towarzyszy świąd i pieczenie skóry, ustępujące bez śladu. W stopniu 2 pojawiają się pęcherze, ustępujące bez blizn, natomiast w 3 stopniu powstają także owrzodzenia i martwica. W 4 stopniu powstają rozległe zmiany martwicze tkanek położonych głębiej, np. kości. Pierwsza pomoc polega na jak najszybszym rozgrzaniu odmrożonej części ciała przez kąpiel w coraz wyższej temperaturze. Jeśli nie można zastosować kąpieli, odmrożone miejsce należy masować, smarując je 70-procentowym alkoholem. Następnie należy założyć jałowy opatrunek i odwieźć tę osobę do szpitala. Aby zapobiec odmrożeniu należy nosić w zimie ciepłe rękawiczki i skarpetki oraz luźne obuwie, natłuszczać odsłonięte części ciała i unikać bezruchu w mroźne dni.

Światło słoneczne ma zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na nasz organizm. Ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe światła słonecznego jest konieczna do wytworzenia odpowiedniej ilości witaminy D – w szczególności u osobników o ciemnej karnacji. Jednak nadmiar ultrafioletu działa bardzo szkodliwie na zdrowie człowieka. Powoduje osłabienie układu odpornościowego, choroby oczu, a także zwiększenie zachorowalności na raka skóry. W krótkim czasie nadmierna ekspozycja na słońcu powoduje poparzenie skóry i może doprowadzić do drgawek lub udaru słonecznego. Dlatego skórę należy chronić kremami z filtrem zatrzymującymi promieniowanie UV.