Rozmnażanie bezkręgowców i kręgowców.

ROZMNAŻANIE BEZKRĘGOWCÓW

*pierwotniaki- pierwotniaki rozmnażają się bezpłciowo przez podział poprzeczny(orzęski) lub podłużny(wiciowce).W wyniku podziału powstają dwa nowe organizmy które następnie rozwijają się i rozrastają.U orzęsków występuje proces płciowy-koniugacja podczas której nie są wytwarzane nowe osobniki ale jedynie dochodzi do wymiany informacji genetycznej między dwoma koniugującymi pierwotniakami.Po zakończeniu koniugacji osobniki oddzielają się od siebie.

*jamochłony- najbardziej rozpowszechnioną formą rozmnażania bezpłciowego jest pączkowanie.W procesie tym ściana ciała uwypukla się na zewnątrz,uwypuklenie rośnie,na jego szczycie wyrasta wieniec czułków i otwiera się otwór gębowy.Pączek staje się potomnym polipem który może oddzielić się i stać niezależnym osobnikiem lub pozostać połączony z polipem macierzystym co prowadzi do powstania kolonii.Przez pączkowanie powstają też meduzy stułbiopławów.Gamety tworzą się z komórek interstycjalnych zwykle w wyspecjalizowanych okolicach nabłonka-gonadach.Z zapłodnionego jaja powstaje larwa-grudka komórek okrytych orzęsionym nabłonkiem.Przez pewien czas pływa ona swobodnie po czym osiada na dnie i przeobraża się w polipa.

*płazińce- układ narządów rozrodczych jest obojnaczy,gonady męskie i żeńskie znajdują się w jednym osobniku.Rozwój jest prosty lub złożony (z licznymi stadiami larwalnymi) u pasożytów często związany ze zmianą żywiciela.

*obleńce- przeważają formy rozdzielnopłciowe tzn występuje zróżnicowanie osobników na samce i samice

*pierścienice- wieloszczety sąrozdzielnopłciowe,skąposzczety i pijawki są obojnakami. Większość skąposzczetów i pijawek charakteryzuje rozwój prosty u wieloszczetów częste są stadia larwalne
*stawonogi- stawonogi rozmnażają się płciowo a niekiedy partenogenetycznie tzn rozwija się z nie zapłodnionej komórki jajowej.Większość z nich jest rozdzielnopłciowa.Rozwój pozazarodkowy jest prosty(bez stadium larwy)albo złożony

*mięczaki- mięczaki są zwierzętami rozdzielnopłciowymi lub obojnaczymi.Rozwój może być prosty lub złożony.

ROZMNAŻANIE KRĘGOWCÓW

*ryby – istnieje pewna liczba ryb u których występuje zapłodnienie wewnętrzne.Płetwy brzuszne samców przekształciły się w narząd kopulacyjnySamice składają nieliczne duże jaja w mocnych osłonkach.Niektóre gatunki są żyworodne.U ogromnej większości ryb spotyka się zapłodnienie zewnętrzne:samice składają ikrę wprost do wody a samce wprost do wody wpuszczają spermę po czym plemniki już samodzielnie pływając w wodzie poszukują jaj i zapładniają je.Gonady są na ogół bardzo duże liczba jaj a tym bardziej plemników-ogromna, przewody płciowe bardzo krótkie i nieskomplikowane.Aby przy takim sposobie rozrodu możliwie dużo jaj zostało zapłodnionych ikra i sperma powinny się znaleźć w wodzie możliwie zagęszczone w tym samym czasie i miejscu.Służy temu rytuał nieraz bardzo skomplikowany-tarło.O właściwej porze roku dojrzałe samce i samice przybierają barwy godowe i zbierają się w określonym miejscu.U wielu gatunków towarzyszą temu tańce godowe.Obecność samców w ubarwieniu godowym i ich zaloty są dla samic bodźcem do składania ikry zaś obecność samic i świeżo złożonej ikry powoduje u samców reakcję wylewania spermy.

*płazy- Rozmnażanie i rozwój. Płazy rozmnażają się płciowo. Są organizmami rozdzielnopłciowymi z wyraźnym dymorfizmem płciowym (różnica w wyglądzie między samcem a samicą). Zapłodnienie u płazów jest zewnętrzne, następuje w środowisku wodnym. Samiec obejmuje samicę i przytrzymuje ją dzięki zgrubieniom na palcach kończyn. Samica składa bardzo dużo jaj, które oblewane są plemnikami. Skrzek tworzy galaretowate skupiska. Z zapłodnionego jaja powstaje larwa nazywana kijanką. Rozwój kijanki odbywa się w wodzie, dzięki licznym przystosowaniom do tego środowiska. Kijanka ma kształt wrzecionowaty, posiada ogon, skrzela zewnętrzne, a następnie wewnętrzne, jeden obieg krwi, linię boczną. W czasie wzrostu i rozwoju kijanki następują liczne zmiany przystosowujące ją do życia na lądzie, gdy dorośnie. Pojawiają się płuca, kończyny (u żab wcześniej przednie, później tylne) oraz zmienia się układ krwionośny, szkielet, układ moczowy. Przeobrażenie (metamorfoza) postaci larwalnej w dorosłą trwa przez kilkadziesiąt dni i zależy od temperatury wody i ilości pokarmu.

*gady- zapłodnienie gadów jest zawsze wewnętrzne.Większość składa jaja niektóre są żyworodne-jajożyworodne tzn jaja ich są przetrzymywane w drogach rodnych samicy i tam też następuje rozwój zarodków i wylęg młodych.Jajo otoczone grubą błoną albo jeszcze wapienną skorupką są duże zawierają białko i żółtko.Żółtko jest to właściwa komórka jajowa; cytoplazma z jądrem stanowi jedna zaledwie maleńką płytkę pływającą po jego powierzchni.Cała reszta żółtka to zapas żywności dla rozwijającego się zarodka.We wczesnym stadium rozwoju wyrastają z zarodka fałdy nabłonka które następnie wyścielają całą skorupkę i otaczają zarodek jako błony płodowe.Stwarzają one dla zarodka wodne środowisko rozwoju są bogato unaczynione i służą jako narząd wymiany gazowej.Zarodek odkłada w nich także produkty azotowej przemiany materii początkowo w postaci amoniaku wkrótce jednak zaczyna wytwarzać kwas moczowy który gromadzi się na dnie jaja jako warstewka nieszkodliwych kryształków

*ptaki- budowa narządów rozrodczych,budowa jaj i rozwój zarodka zostały zachowane w prawie niezmienionej gadziej postaci.Ptaki składają jednak jaja większe za to w mniejszej ilości,jak zawsze u zwierząt opiekujących się potomstwem.To pociągnęło za sobą jeszcze jedną zmianę.Samice gadów składają na raz od kilkunastu do kilkudziesięciu jaj.Samica ptaka musi latać nosząc w sobie dojrzewające jajo.Stąd ptaki składają jaja pojedynczo w odstępach co najmniej jednej doby a zwykle dwu lub więcej.Dopiero po złożeniu ostatniego jaja rodzice zaczynają je wysiadywać stąd rozwój zarodków zaczyna się równocześnie i pisklęta wylęgają się wszystkie naraz.Pisklęta gniazdowników wylęgają się nagie,ślepi i całkowicie bezradne. Wnętrza dziobów mają często jaskrawo ubarwione w sposób charakterystyczny dla danego gatunku.Pisklęta zagniazdowników są okryte puchem wiodące i zdolne podążać za matką kilkadziesiąt minut po wylęgu.

*ssaki- układ rozrodczy ssaków różni się znacznie o od układów płciowych innych kręgowców.Narządy płciowe męskie składają się z pary jąder,nasieniowodów wyprowadzających plemniki i prącia czyli organu kopulacyjnego.Końcowym odcinkiem przewodów wyprowadzających jest cewka moczowa przebiegająca w pręciku i kończąca się na jego szczycie.Narządy płciowe żeńskie składają się z pary jajników,jajowodów,macicy i pochwy.Macica jest tym odcinkiem dróg rodnych w którym osada się zapłodnione jajo i rozwija zarodek.Zapłodnienie u ssaków jest wewnętrzne-pochwa jest żeńskim organem kopulacyjnym. Rozwój zarodkowy: zetknięcie komórki jajowej z plemnikiem następuje zwykle w jajowodzie po czym zapłodnione jajo osiada w macicy.Młody zarodek wytwarza błony płodowe-błonę surowiczną zwaną u ssaków kosmówką,owodnię i omocznię.W związku z przebiegiem całego rozwoju zarodkowego wewnątrz organizmu rodzicielskiego funkcje błon płodowych ssaków są nieco odmienne niż u ptaków i gadów.Rozrastająca się,obficie unaczyniona omocznia wrasta między owodnię i kosmówkę po czym zespala sięod spodu z kosmówką która w ten sposób staje się unaczyniona.Zewnętrzna ściana kosmówki ma liczne wyrostki tzw kosmki za pomocą których zarodek wszczepia się w ścianę macicy.

Łożysko powstaje częściowo a tkanek płodu częściowo z tkanek organizmu macierzystego. Płodową część łożyska tworzy kosmówka zrośnięta z omocznią,część matczyną-odpowiednio zmieniona błona śluzowa macicy.Zarodek połączony jest z łożyskiem sznurem pępkowym w którym przebiegają naczynia krwionośne.Za pośrednictwem łożyska z krwi matki przenikają do krwi płodu substancje odżywcze,odbywa się wymiana gazowa,a zarodek oddaje wydalane produkty przemiany materii.Wszelka wymiana odbywa się osmotycznie-nie następuje bezpośrednie mieszanie się krwi matki i płodu.W czasie porodu łożysko powiązane z pępowiną z płodem usuwane jest z dróg rodnych samicy.Wytwarzanie łożyska-tworu warunkującego rozwój zarodka wewnątrz organizmu macierzystego i zapewniającego mu pełne bezpieczeństwo-jest jedną z podstawowych cech wynoszących ssaki na najwyższy poziom rozwoju w całym królestwie zwierząt.U większości ssaków nowo narodzone młode są nieporadne i często ślepe.Wymagają one mniej lub bardziej długotrwałej opieki rodziców.W początkowym okresie życia wszystkie muszą być karmione mlekiem samicy.