Obsługa kasowa budżetu państwa i budżetów samorządów terytorialnych

Kasowa obsługa budżetu państwa i budżetów samorządów terytorialnych polega na kasowym wykonaniu budżetu, czyli na przyjęciu wpływów z tytułu dochodów budżetowych oraz przekazywaniu środków pieniężnych i dokonywaniu wpłat z tytułu wydatków budżetowych. Operacje te wykonywane są na rachunkach bankowych.

W zakresie kasowej obsługi państwa prowadzi się następujące rachunki bankowe:
- centralny rachunek bieżący budżetu państwa,
- rachunki bieżące urzędów skarbowych,
- rachunki bieżące państwowych jednostek budżetowych,
- rachunki bieżące państwowych funduszy celowych,
- rachunki bieżące zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych,
- rachunki państwowych jednostek budżetowych, mających siedzibę poza granicami,
- rachunki pomocnicze, np. środków specjalnych, akredytywa budżetowa, sumy depozytowe, sumy na zlecenie.

Obsługę bankową rachunków budżetu państwa oraz państwowych podmiotów sektora finansów publicznych, z wyjątkiem rachunków państwowych jednostek budżetowych , mających siedzibę poza granicami, prowadzi NBP.

Centralny rachunek bieżący budżetu państwa służy do gromadzenia dochodów i dokonywania wydatków zgodnie z ustawą budżetową. Centralnym rachunkiem bieżącym dysponuje Minister Finansów.

Rachunki bieżące urzędów skarbowych służą do gromadzenia wpływów budżetowych z tytułu:
- podatkowych i nie podatkowych należności budżetowych, pobieranych bezpośrednio przez urzędy skarbowe,
- przekazanych dochodów realizowanych przez państwowe jednostki budżetowe.

Rachunki bieżące państwowych jednostek budżetowych służą do rozliczeń operacji finansowych związanych z realizacją dochodów i wydatków jednostki budżetowej.
W jednostkach budżetowych i w NBP do tego rachunku prowadzi się dwa subkonta: wydatków i dochodów.

Na rachunki bieżące państwowych jednostek budżetowych ( subkonto wydatków) mogą być przyjmowane:
- środki budżetowe przekazywane przez Ministerstwo Finansów lub dysponenta wydatków budżetowych wyższego stopnia, przeznaczone na realizację wydatków budżetowych jednostki budżetowej oraz dysponentów niższego stopnia,
- zwroty środków budżetowych nie wykorzystanych przez dysponentów niższego stopnia,
- wpływy z tytułu zwrotu wydatków budżetowych poniesionych w tym samym roku budżetowym, z wyjątkiem planowanych jako dochody budżetowe (np. wpływy z tytułu wydatków zastępczo poniesionych za inne osoby fizyczne lub prawne, za rozmowy telefoniczne, energię elektryczną),
- inne wpływy, np. oprocentowanie środków na rachunkach bankowych.

Na rachunek bieżący państwowych jednostek budżetowych (subkonto dochodów) wpływają: dochody budżetowe realizowane przez jednostki budżetowe, nadwyżki środków obrotowych, zwroty wydatków poniesionych w latach poprzednich. Z subkonta dochodów dokonuje się ewentualnych zwrotów nadpłat dochodów budżetowych i kwot nienależnie pobranych wraz z oprocentowaniem, a pozostałe zrealizowane dochody budżetowe przelewa się na rachunki bieżące urzędów skarbowych. Przelewy na rachunki urzędów skarbowych są dokonywane do 20 dnia danego miesiąca, według stanu na 15 dzień każdego miesiąca i do ostatniego dnia miesiąca, według stanu na 25 dzień każdego miesiąca.

Rachunki bieżące zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i środków specjalnych państwowych jednostek budżetowych mogą prowadzić dowolne banki w ramach umowy o prowadzenie rachunku bieżącego.

Obsługę kasową budżetów samorządów terytorialnych regulują: ustawa o finansach publicznych i ustawy o samorządach terytorialnych. W myśl tych ustaw obsługę kasową samorządów terytorialnych wykonują banki wybrane przez organa stanowiące samorządów terytorialnych w drodze przetargów. Ze względów organizacyjnych należałoby otworzyć dla samodzielnie bilansujących się samorządowych jednostek budżetowych odrębne rachunki bankowe.