Pieniadz i gospodarka finansowa

HISTORIA PIENIADZA
trudno wyobrazic sobie zycie spoleczne bez istnienia pieniadza. Poczatki pieniadza zwiazane sa z rozpoczeciem wymiany towarow. Najpierw wymieniano towar za towar. Bylo to jednak bardzo trudne. Dlatego stopniowo, w czasach starozytnych, wprowadzono jako posrednika w wymianie rzadkie metale: zloto, srebro i miedz.

PIENIADZ TO POWSZECHNIE AKSEPTOWANY SRODEK WYMIANY DOBR I USLUG ORAZ MIERNIK ICH WARTOSCI
wartosc tych metali byla rozna, zalezna od dostepnosci kruszcow oraz od ich wagi. uzywano zazwyczaj sztabek metalowych. Na terenie starozytnego Egiptu i Mezopotamii jednostkami pienieznymi (a jednoczesnie ciezaru) byly talenty, ktore dzielily sie na miny, a te na szekle. W starozytnej Grecjii i Rzymie uzywane juz byly okragle, metalowe monety. Pieniadze kruszcowe przetrwaly w pelnej postaci az do 19 wieku, a jako monety uzupelniajace, do dzis. Stopniowo, glownie w 19 i 20 w. pojawily sie pieniadze papierowe-banknoty, ktore obecnie dominuja na rynku.

prawo wprowadzenia pieniedzy kruszcowych do obiegu przyslugiwalo zazwyczaj wladcom poszczegolnych panstw. Dlatego na monetach sa zazwyczaj wizerunki krolow (ksiazat) i herby panstw.

Innymi formami pieniadza sa papiery wartosciowe, a ostatnio pojawily sie pieniadze elektroniczne w postaci kart kredytowych.

Pieniadz pelni cztery podstawowe funkcje:
1.miernika wartosci wszystkich towarow
2.srodka wymiany zmieneniajacego produkt w towar
3.srodka platniczego umozliwiajacego realizacje zawartych umow
4.srodka tezauryzacji, czyli pieniadza zaoszczedzonego, przechowywanego przez wlasciciela lub oddanego do banku i tworzacego w ten sposob kapital

SYSTEM BANKOWY
dla ulatwienia obiegu pieniadza juz w sredniowieczu zaczeto tworzyc pierwsze banki. Obecny system bankowy jest w swiecie bardzo rozbudowany. Istnieja wyspecjalizowane instytucje bankowe ONZ-Bank Swiatowy oraz Miedzynarodowy Fundusz Walutowy. Dzialaja takze miedzynarodowe banki regionalne. w Europie taka instytucja jest Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR), ktory wspomaga kredytami panstwa wchodzace ponownie na tory gospodarki rynkowej. Panstwa UE utworzyle Bank Centralny, ktoy wprowadza nowa walute-euro-i nia zarzadza. Oprocz tego istnieje wielka ilosc bankow prywatnych dzialajacych w jednym lub wielu krajach.

Bankiem Centralnym w Polsce jest NarodowyBank Polski. Pelni on trzy zasadnicze funkcje:
1.centralnego banku panstwa
2.banku emisyjnego
3.banku bakow

Z tych funkcji wynika glowny zakres zadan NBP, czyli:
1.ochrona sily nabywczej polkiego pieniadza
2.ochrona stabilnosci systemy pienieznego
3.podnoszenie efektywnosci polityki pienieznej

NBP, wspolnie z Miniesterstwem Finansow, wspoltworzy polityke finansowa panstwa, zarzadza rezerwami dewizowymi panstwa, rejestruje i obsluguje dlugi panstwowe,obsluguje rozliczenia instytucji rzadowych, ustala oficjalny kurs zlotego w stosunku do innych walut i prowadzi prace prognostyczne.

Bardzo wazna jst funkcja emisyjna. NBP wprowadza do obiegu pienidze papierow i kruszcowe, ustala na podstawie ustawowej decyzjki parlamentu ilosc pieniadza znajdujacego sie w obiegu, czuwa, by inflacja nie przekroczyla stopy wyznaczonej w ustawie budzetowej.

wskutek duzej inflacji lat poprzednich polskie nominaly pieniezne opiewaly na bardzo wysokie sumy. Np. zarobki miesieczne pracownikow byly liczone w milionach zlotych. od 1 styczn 1995 nastapila denominacja zlotego.

denominacja to zmniejszenie w wyznaczonej proporcji oznaczen nominalow pienieznych, bez zmienienia ich wrtosci realnej.

dokonano denominacji w stosunku 1:10 000, czyli 1 nowy zloty ma wratosc 10 000 starych zlotych. Przeprowadzenie denominacji bylo mozliwe dzieki zmniejszeniu inflacji.

NBP wobec wszystkich bankow dzaialajacych w kraju ma uprawnienie nadzorcze i kontrolne. Gdy trzeba, wprowadza do danego banku zarzad przymusowy, a czasem taki bank likwiduje. NBP ustala wysokosc stop procentowych pobieranych od roznych rodzajow kredytow.