Wirusy

Wirusy są tworami znajdującymi się na pograniczu materii ożywionej i nieożywionej. Pochodzenie wirusów jest niejasne. Istnieje kilka hipotez tłumaczących istnienie wirusów.
Są prymitywną, niekomórkową formą życia.
Stanowią wysoko wyspecjalizowaną grupę pasożytów.
Są fragmentami kwasu nukleinowego, które wydostały się z komórki.
Ich wielkość wynosi od 5 do 275 nanometrów (1 nm = 0,001 mikrometra; 1 mikrometr = 0,001 mm). Odkryto je w 1892 r., a wyizolowano w 1935 r. Nie mają budowy komórkowej. Cząstka wirusa składa się z dwóch części: otoczki białkowej, nazywanej kapsydem, zajmującej ok. 95% części wirusa oraz kwasu nukleinowego, nazywanego genomem, zajmującego ok. 5 % części wirusa. Wirusy mogą mieć różne kształty, np. spiralne, bryłowe. Wszystkie wirusy są pasożytami, które w stanie wolnym nie wykazują cech życia. Wyróżniamy:

wirusy roślinne, zawierające w genomie RNA,

wirusy zwierzęce, zawierające DNA lub RNA,

wirusy bakterii, nazywane bakteriofagami, zawierające w genomie DNA.
Wirusy danego typu porażają zwykle specyficzne dla nich części organizmu gospodarza. Wirusy do wnętrza organizmów dostają się:

wykorzystując istniejące uszkodzenia w powłokach ciała i komórki,

wprowadzane są przez owady,

reagują chemicznie ze ścianą komórkową, błoną komórkową.

U organizmów wielokomórkowych rozprzestrzeniają się za pośrednictwem plazmodesm (wypustek cytoplazmatycznych) u roślin, lub płynów ustrojowych u zwierząt.

Wirusy nie mają układów enzymatycznych, nie są zdolne do samodzielnego odtwarzania informacji genetycznej. Wykorzystują w tym celu komórkę żywiciela, naruszając jej metabolizm i powodując syntezę wirusowego kwasu nukleinowego i białka. Proces ten nazywamy namnażaniem wirusów.
Przebiega on w następujących etapach:
Adsorpcja – wirusy łączą się z receptorami na powierzchni komórki.
Wnikanie – wirus przedostaje się do wnętrza komórki.
Replikacja – powstają nowe genomy wirusa.
Składanie – tworzenie nowych wirusów.
Uwolnienie – komórka zainfekowana ulega lizie, wirusy są uwolnione.
Zakażona komórka wytwarza białkową substancję nazywaną interferonem. Substancja ta chroni kolejne komórki przed infekcją.
Choroby wywoływane przez wirusy to:
u roślin – plamistość liści, pomarszczenie liści, guzy, tzw. mozaiki,
u zwierząt – wścieklizna, pryszczyca,
u człowieka – ospa, katar, grypa, aids, zapalenie wątroby, zapalenie opon mózgowych, różyczka, “świnka” (zapalenie przyusznych węzłów), wścieklizna.
Aktualnie najskuteczniejszym sposobem walki z wirusami są szczepionki, czyli preparaty biologiczne zawierające wirusy. Po wprowadzeniu do organizmu, powodują wytworzenie przeciwciał, działających na określone wirusy.
Wirusy są tworami znajdującymi się na pograniczu materii ożywionej i nieożywionej. Pochodzenie wirusów jest niejasne. Istnieje kilka hipotez tłumaczących istnienie wirusów.
Są prymitywną, niekomórkową formą życia.
Stanowią wysoko wyspecjalizowaną grupę pasożytów.
Są fragmentami kwasu nukleinowego, które wydostały się z komórki.
Ich wielkość wynosi od 5 do 275 nanometrów (1 nm = 0,001 mikrometra; 1 mikrometr = 0,001 mm). Odkryto je w 1892 r., a wyizolowano w 1935 r. Nie mają budowy komórkowej. Cząstka wirusa składa się z dwóch części: otoczki białkowej, nazywanej kapsydem, zajmującej ok. 95% części wirusa oraz kwasu nukleinowego, nazywanego genomem, zajmującego ok. 5 % części wirusa. Wirusy mogą mieć różne kształty, np. spiralne, bryłowe. Wszystkie wirusy są pasożytami, które w stanie wolnym nie wykazują cech życia. Wyróżniamy:

wirusy roślinne, zawierające w genomie RNA,

wirusy zwierzęce, zawierające DNA lub RNA,

wirusy bakterii, nazywane bakteriofagami, zawierające w genomie DNA.
Wirusy danego typu porażają zwykle specyficzne dla nich części organizmu gospodarza. Wirusy do wnętrza organizmów dostają się:

wykorzystując istniejące uszkodzenia w powłokach ciała i komórki,

wprowadzane są przez owady,

reagują chemicznie ze ścianą komórkową, błoną komórkową.

U organizmów wielokomórkowych rozprzestrzeniają się za pośrednictwem plazmodesm (wypustek cytoplazmatycznych) u roślin, lub płynów ustrojowych u zwierząt.

Wirusy nie mają układów enzymatycznych, nie są zdolne do samodzielnego odtwarzania informacji genetycznej. Wykorzystują w tym celu komórkę żywiciela, naruszając jej metabolizm i powodując syntezę wirusowego kwasu nukleinowego i białka. Proces ten nazywamy namnażaniem wirusów.
Przebiega on w następujących etapach:
Adsorpcja – wirusy łączą się z receptorami na powierzchni komórki.
Wnikanie – wirus przedostaje się do wnętrza komórki.
Replikacja – powstają nowe genomy wirusa.
Składanie – tworzenie nowych wirusów.
Uwolnienie – komórka zainfekowana ulega lizie, wirusy są uwolnione.
Zakażona komórka wytwarza białkową substancję nazywaną interferonem. Substancja ta chroni kolejne komórki przed infekcją.
Choroby wywoływane przez wirusy to:
u roślin – plamistość liści, pomarszczenie liści, guzy, tzw. mozaiki,
u zwierząt – wścieklizna, pryszczyca,
u człowieka – ospa, katar, grypa, aids, zapalenie wątroby, zapalenie opon mózgowych, różyczka, “świnka” (zapalenie przyusznych węzłów), wścieklizna.

Aktualnie najskuteczniejszym sposobem walki z wirusami są szczepionki, czyli preparaty biologiczne zawierające wirusy. Po wprowadzeniu do organizmu, powodują wytworzenie przeciwciał, działających na określone wirusy.