Oświata w Australii

Australia to państwo na kontynencie australijskim i na wyspie Tasmania, nad Oceanami Indyjskim i Spokojnym. Do Australii należą także terytoria zamorskie - wyspy: Norfolk, Bożego Narodzenia, Kokosowe, Heard i McDonalda, Ashmore i Cartier oraz stacje naukowe na Antarktydzie. Australia ma powierzchnię 7682,3 tys. km2 co jest porównywalne z Europą Zachodnia, liczy 19,1 mln mieszkańców. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 2,5 osoby/km2, co stawia Australię na pierwszym miejscu wśród najsłabiej zaludnionych państw świata. 75% ludności mieszka na południu kraju, na obszarze stanowiącym ok. 5% powierzchni kontynentu australijskiego. Ludność miejska stanowi 85% Australijczyków. Składa się z 6 stanów i 2 terytoria federalne mające autonomię. Klimat jest zmienny - od tropikalnego na północy Queensland do umiarkowanego na południu. W Australii znajdują się również duże obszary pustynne. Ze względu na klimat oraz styl życia wybór miejsca pobytu w Australii ma duże znaczenie. Australia to kraj skupiający ludność głównie wokół dużych aglomeracji miejskich (prawie 90%) zlokalizowanych w ośmiu stanach.

Na całym świecie system edukacji podlega permanentnej reformie. Zmianom podlega również edukacja w Australii. Zgodnie z przyjętą w tym kraju konstytucją poszczególne stany i terytoria są odpowiedzialne za realizację tego zadania, co ma na celu zapewnienie młodym Australijczykom, zamieszkującym rozległe terytorium, dostęp do usług edukacyjnych o podobnej jakości i standardzie. System szkolnictwa Państwowego musi zapewnić możliwość edukacji dla każdego dziecka, bez względu na zdolności fizyczne, intelektualne, sytuację społeczną, ekonomiczną, kulturę, wiarę. Australijski system edukacji jest modelem w dużym stopniu przejętym od Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Edukacja podstawowa i średnia opiera się na zasadach z okresu lat siedemdziesiątych – odrzuca tradycyjne systemy nauczania, podkreśla indywidualność jednostki, jej prawo do wyboru, prawo do rozumienia tego, czego się uczy, prawo do uczenia się, tego co jest dla niej ważne i prawo przyjemności z tego co się uczy.
Zarówno w szkolnictwie podstawowym, jak i średnim, istnieją trzy zasadnicze piony: państwowy (czyli szkoły stanowe), kościelny (głownie szkoły katolickie) i prywatny.
Opłaty za szkołę państwową są najniższe:
· podstawówka - około 200 $ rocznie
· średnia - około 500 $ rocznie
Za szkole prywatna zazwyczaj najwyższe:
· średnia - 6000 $ rocznie
Szkoły kościelne/katolickie gdzieś pomiędzy nimi.
W Australii edukacja zaczyna się od klasy zerowej, a kończy na klasie 12 (maturalnej). Nauka jest obowiązkowa przez pierwszych 10 lat (to może wyglądać różnie w różnych stanach), czyli przez całą 7-letnią szkołę podstawową i 3 pierwsze lata szkoły średniej. Można też kontynuować naukę w klasie 11 i 12, a następnie zdawać egzaminy końcowe, czyli maturę, które są jednocześnie egzaminami na studia uniwersyteckie lub kursy pomaturalne. Rok szkolny w szkołach podstawowych i średnich rozpoczyna się pod koniec stycznia i trwa do połowy grudnia. Od połowy grudnia do końca stycznia trwają około 6 - tygodniowe wakacje letnie. Rok podzielony jest na 4 okresy (terms), a każdy z nich trwa 9, 10 lub 11 tygodni (razem stanowi to około 40 tygodni nauki w roku). Poprzedzielane są one trzema dwutygodniowymi okresami ferii.
Szkoła podstawowa w Australii trwa 7 lat. Zaczyna się ją w wieku 5 - 6 lat, a kończy jako 12 - 13 latek. W szkole podstawowej dziecko nauczy się czytać, pisać i liczyć, ale wiedzę z innych konkretnych przedmiotów (historia, fizyka, geografia) będzie miało dość przypadkową. Pewne zagadnienia będą poruszane w ramach bloków tematycznych, takich jak Społeczeństwo i Środowisko (Society and Environment), Nauki (Science), czy Sztuka (Art), a inne zagadnienia będą poznawane przez relizację projektów, czyli większych opracowań na zadany temat. Opracowanie każdego z tych projektów może zająć nawet kilka tygodni. Dużą wagę przywiązuje się do formy, do umiejętności wypełnienia tej formy treścią (wyszukiwanie i analiza informacji) i do przedstawienia efektu swej pracy innym ludziom. Stąd częste referowanie i wystąpienia publiczne. Duża liczba zajęć prowadzona jest przy użyciu komputerów. Dzieci, które pochodzą z rodzin, które w domu posługują się językiem innym niż angielski, mają możliwość uczyć się angielskiego w formie przystosowanej do ich możliwości; przedmiot ten nie nazywa się English, lecz ESL (English as a Second Language). Będą się też uczyć jednego języka obcego, przy czym do wyboru są języki europejskie i azjatyckie. Nie ma chyba języków uprzywilejowanych, co sprawia, że jedna szkoła oferuje do wyboru np. japoński i włoski, a druga indonezyjski i grecki. Jest to dość przypadkowe i zależy od tego, jakiego nauczyciela szkoła może zatrudnić i od popularności danego języka. Może to zależeć od możliwości danej szkoły, ale zdarza się, ze w ramach normalnych zajęć, oferuje ona naukę gry na instrumencie, np. na gitarze. Niewystarczający jest jednak nacisk na wychowanie fizyczne. W australijskich szkołach podstawowych nie ma ocen. Świadectwa, wyglądające bardzo nieoficjalnie, informują tylko o tym, że w przyszłym roku dziecko podejmie naukę w następnej klasie. Uczniowie nie powtarzają klas. Władze stanowe zarządzają testowanie uczniów. Wówczas wybrane roczniki poddane są serii testów, wszystkie szkoły w tym samym czasie. Sprawdzenia prac dokonuje organizacja typu kuratorium (nie szkoła), a wyniki podane są do wiadomości szkoły i rodziców.

Nauka w szkole średniej jest zorganizowana o wiele bardziej formalnie niż w szkole podstawowej. Tu uczniowie są już oceniani, co okres i na koniec roku. Zaczyna się też przykładać dużą wagę do pracy domowej ucznia. Niektóre szkoły oferują program prowadzący do matury międzynarodowej. Każda szkoła przyjmuje zarys programu nauczania. Ten program może ulegać zmianom z roku na rok. Jest on oparty na wytycznych stanowego ministerstwa oświaty, ale wcale nie oznacza to, że jest identyczny z programami innych szkol państwowych w tym samym stanie. W sumie uczeń w klasie 11 musi zrobić co najmniej 12 półrocznych modułów, z tego cześć jest obowiązkowych, a reszta do wyboru. W wieku lat 15 zaczyna się wybór kariery. Przedmioty wybrane w klasie 11 limitują w znaczny sposób to, co będzie się robić w klasie 12, czyli przedmioty maturalne. Z kolei przedmioty zdawane na maturze maja zasadniczy wpływ na to, co można studiować na uniwersytecie, np. chcąc studiować inżynierię, trzeba zdawać na maturze matematykę, fizykę i chemię, zatem te przedmioty trzeba poznawać w klasie 12, co wpływa na wybór przedmiotów w klasie 11. Wyboru tego dokonuje się pod koniec klasy 10 - czyli w wieku lat 15. Każda szkoła ma na etacie Doradcę, który pomaga uczniom (i rodzicom) we właściwym doborze przedmiotów. Właściwie nie istnieją spójne klasy, bo każdy uczeń może sobie wybrać inny zestaw przedmiotów. Pomimo dwuletniej różnicy wieku pomiędzy maturzystą australijskim, a polskim, poziom ich wiedzy, szczególnie w zakresie przedmiotów wiodących, będzie podobny. Wiedza ogólna będzie zależała do tego, jakie przedmioty uczeń sobie po drodze wybierał. W klasie 12 uczeń musi wybrać nie tylko przedmioty, ale również sposób, w jaki będzie oceniany. Ma do wyboru: Egzamin Państwowy (niezależny od szkoły), Ocenę Państwową, czy Egzamin Szkolny (przeprowadzony przez własną szkołę). Uniwersytety wymagają Egzaminów Państwowych, ale Egzaminy Szkolne uchodzą za łatwiejsze i mniej obiektywne, wystarczają do skończenia roku 12. Uczeń zdaje maturę w wieku lat 17. Matura jest uznawana przez wszystkie uniwersytety i szkoły pomaturalne w kraju. Jest jednocześnie egzaminem na studia. Po zakończeniu szkoły średniej osoba pragnąca kontynuować naukę ma do wyboru:

• Szkoły należące do systemu TAFE (Tertiary And Further Education)- policealne studia zawodowe - kursy z uzyskaniem Certificate mogą trwać od kilku tygodni do sześciu miesięcy i mają na celu zapewnić wysoce praktyczne umiejętności albo przygotowanie do dalszych studiów. Są one dostępne od 10 roku nauki. Kursy z uzyskaniem Advanced Certificate różnią się od siebie w długości od jednego roku do dwóch lat i mogą zaprowadzić do studiowania dla uzyskania Associste Diploma. Te kursy mają na celu dostarczyć studentom umiejętności do pracy w specjalizowanym pierwszym sektorze zarządzania. Są one dostępne od 10 roku nauki. Kursy z uzyskaniem Associate Diploma mają na celu dostarczyć studentom kierowniczych umiejętności potrzebnych w profesjonalnych zawodach takich jak elektronika. Takie kursy trwają od jednego roku do dwóch lat jako uzupełnienie i są dostępne dla studentów od 12 roku nauki wzwyż. Kursy z uzyskaniem Diploma dostarczają studentom zaawansowanych, specjalistycznych umiejętności do pracy na profesjonalnym poziomie w różnorodnych zawodach. Średnia długość takich kursów wynosi dwa albo trzy lata. Kursy te są dostępne dla studentów od 12 roku nauki. Instytuty Tafe ( Policealne studia zawodowe) oferują kursy z uzyskaniem Certificate, Advanced Certificate, Associate Diploma i Diploma.
· Uniwersytety
· Inne kursy i szkolenia (komputerowe, hotelarskie), prowadzone przez instytucje prywatne, często dublujące kursy oferowane przez TAFE.


Oto w zarysie program jednej z państwowych szkol średnich w Adelajdzie:
ROK 8:
· Angielski lub ESL - cały rok
· Zdrowie i WF - cały rok
· Język obcy - caly rok (jeden do wyboru: chiński, niemiecki, grecki, włoski, japoński)
· Matematyka - caly rok
· Nauki (Science) - caly rok (mieszanka fizyki, chemii i biologii)
· Społeczeństwo i Środowisko - caly rok (mieszanka historii, geografii i nauki o spoleczenstwie)
· Technologia - caly rok (w tym obowiązkowo Informatyka przez jeden okres)
· Sztuki - caly rok (do wyboru: teatr, muzyka - a w tym gra na instrumencie, sztuki wizualne)
ROK 9
· Angielski lub ESL - caly rok
· Zdrowie i WF - caly rok
· Jezyk obcy - caly rok (kontynuacja)
· Matematyka - caly rok
· Nauki - caly rok
· Spoleczenstwo i srodowisko - caly rok
· Technologia - caly rok (w tym obowiazkowo pol roku Informatyki)
· Sztuki - caly rok (jak wyzej, plus nowy przedmiot do wyboru - multimedia)
ROK 10
· Angielski lub ESL - pojawia sie przedmiot do wyboru – np. dziennikarstwo
· Zdrowie i WF
· Jezyk obcy - mozna kontynuowac, ale nie jest to juz obowiazkowe
· Matematyka
· Nauki - pojawia sie przedmiot do wyboru - Nauki w Sporcie
· Spoleczenstwo i Srodowisko - do wyboru Studia Azjatyckie, Wychowanie Obywatelskie, Teoria Wiedzy, Nauka o Pracy
· Technologia - jak wyzej, plus Programowanie i Budowanie Stron Internetowych
· Sztuki - kontynuacja
ROK 11
· Grupa 1: Przedmioty Humanistyczne, Sztuki, Przedmioty Spoleczno - Kulturalne
Obowiązkowo: Angielski lub ESL - caly rok i Studia Australijskie - pól roku oraz co najmniej dwa półroczne moduły spośród niżej wymienionych: Historia Starożytna, Biznes, Pedagogika, Projektowanie, Teatr, Ekonomia, Geografia, Żywienie i Hotelarstwo, Prawo, Media, Historia Współczesna, Muzyka, Turystyka Aktywna, Rozwój Personalny, Handel, Turystyka, Sztuki Wizualne, Praca i Społeczeństwo, Chiński, Japoński, Niemiecki, Grecki, Włoski.

· Grupa 2: Matematyka, Nauki, Technologia
Obowiązkowo: co najmniej trzy półroczne moduły spośród niżej wymienionych, w tym musi być co najmniej jeden moduł matematyki: Księgowość, Matematyka, Elektronika Samochodowa, Samochody, Biologia, Matematyka dla Biznesu, Chemia, CAD, Cyfrowe Tworzenie Obrazów, Elektronika, Zdrowie i Rekreacja, Ekologia, Informatyka, Obróbka Metalu, WF, Fizyka, Obróbka Drewna, Technologia i Społeczeństwo.

ROK 12
· Grupa 1: Przedmioty Humanistyczne, Sztuki, Przedmioty Społeczno - Kulturalne Uczeń musi wybrać co najmniej dwa moduły spośród:
Historia Australii, Studia Klasyczne, Teatr, Ekonomia, Angielski / ESL, Geografia, Prawo, Współczesna Historia Europy, Muzyka z występem solo, Polityka, Sztuki Wizualne, kontynuacja języków obcych
· Grupa 2: Matematyka, Nauki, Technologia Z tej grupy uczeń musi wybrać co najmniej 2 moduły: Księgowość, Biologia, Chemia, Geologia, Informatyka, Matematyka i Matematyka Specjalna, Metody Matematyczne, Nauka o Żywieniu, Fizyka.


W Australii istnieje 37 publicznych i 2 prywatne uniwersytety a liczba studentów na tych uniwersytetach waha się w granicach od 3,000 do 27,000. Najpopularniejszymi kursami wybieranymi przez międzynarodowych studentów, które to stanowią swojego rodzaju "wejście" do australijskiego systemu wyższego wykształcenia, są biznes, administracja i ekonomia. Uniwersytety prowadzą działalność dydaktyczną i badawczą w szerokim zakresie dyscyplin naukowych i zawodowych. Studia uniwersyteckie mogą prowadzić do dyplomów na różnym poziomie - od licencjatu do doktoratu. Wiele uczelni oferuje też programy dodatkowe, takie jak intensywne kursy języka angielskiego, czy kursy przygotowawcze (uzupełniające) przed podjęciem studiów. Studia uniwersyteckie w Australii można podzielić na dwa etapy:
• UNDERGRADUATE - prowadzące do stopnia Bachelor Degree (licencjat),
• POSTGRADUATE - prowadzące do stopni wyższych, czyli Bachelor with Honours, Master Degree (magister), PhD (doktorat).
Studenci uniwersyteccy zaczynają naukę z początkiem marca. Nowi studenci o parę tygodni wcześniej. Rok akademicki kończy się pod koniec listopada. Przerwa międzysemestralna wypada w drugiej połowie czerwca i w lipcu. Niektóre uczelnie, lub poszczególne ich kierunki, mogą nie podlegać tej generalnej zasadzie. Większość kursów uniwersyteckich to studia 3-letnie, po których uzyskuje się tytuł Bachelor (Bachelor of Science, Bachelor of Engineering, Bachelor of Biotechnology itd). Jest to wystarczające, aby zostać uznanym, jako osoba z wykształceniem wyższym. Można przyjąć, że tutejszy Bachelor jest odpowiednikiem polskiego Licencjata. Większość australijskiej młodzieży poprzestaje na tytule Bachelor i w wieku 20-21 lat podejmuje pracę. Tylko pewien procent decyduje się na dalsze studia, a są to głównie ci, którzy mają ambicje naukowe. Tak powszechny w Polsce magister, tutaj "master", to właściwie już tytuł naukowy. Aby kontynuować studia Postgraduate, należy spełnić wymagania, które dla poszczególnych kierunków tych studiów zostały określone. Nie obowiązuje zasada automatycznej kontynuacji. Statystyki wskazują, że ostatnio narasta tendencja do kontynuowania nauki na studiach postgraduate. W Australii są dostępne stypendia ale są one ograniczone zarówno w liczbie jak i w zakresie. Australijskie Stypendia Rozwoju są oferowane przez australijską rządową organizację pomocy AusAID. Te są w pierwszym rzędzie ograniczone do studentów z określonych rozwijających się krajów w Azji, na Pacyfiku i w Afryce. Stypendia te są dostępne na studiach dyplomowych i studiach podyplomowych w szerokim zasięgu dyscyplin na prawie wszystkich australijskich uniwersytetach i w instytutach Tafe. Rząd dostarcza również każdego roku Międzynarodowych Stypendiów Badawczych na studiach podyplomowych dla międzynarodowych studentów aby Ci mogli uzyskać wyższe kwalifikacje i zdobyć doświadczenie z kierującymi pracami australijskimi badaczami. Stypendia te są otwarte dla obywateli wszystkich krajów.

Studenci powinni składać podania o przyjęcie na studia bezpośrednio na wybranym uniwersytecie i z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem, np. University of South Australia, wymaga, aby podanie spłynęło do ich biura na 2 miesiące przed planowanym rozpoczęciem studiów. Formalności są proste. Obowiązuje jeden formularz, nawet gdy sprawa dotyczy kilku kierunków na wielu uniwersytetach jednocześnie. Przed przystąpieniem do matury należy wypełnić i złożyć ten formularz, z wyliczeniem, w kolejności preferencji, wybranych kierunków studiów. Można podać do sześciu kierunków na jednym, lub wszystkich, uniwersytetach w danym stanie. W przypadku wyrażenia chęci studiowania w innym stanie, trzeba się zgłosić do tamtejszego urzędu rekrutacyjnego. Teoretycznie można się zgłosić we wszystkich stanach i w każdym wybrać po kilka kierunków. Australia szczyci się wysokim standardem swojego szkolnictwa wyższego. Stara się ściągnąć do siebie jak największą liczbę studentów z zagranicy. – rocznie studiuje tu i uczy się około 180 tysięcy osób z całego świata, a dochód kraju z tego tytułu wynosi ponad 3 miliardy A$.
Nad jakością usług oświatowych czuwają:
• rząd australijski
• organizacje branżowe zrzeszające instytucje oświatowe.
Australijska oświata i edukacja reprezentuje wysoki poziom światowy. Pod koniec listopada 2002 australijska prasa ujawniła, że wyniki badań przeprowadzone przez Organizację Narodów Zjednoczonych, w zakresie efektywności systemów edukacyjnych w 24 najbardziej rozwiniętych krajach świata, okazały się dla Australii bardzo pozytywne - zajęła miejsce piąte.
Zbadano także wydatki studentów na edukacje. Badania wykazały ze Australia jest znacznie tańsza dla studentów, szczególnie w porównaniu z USA, Brytanią i Kanadą. Stwierdzono między innymi, że całkowity koszt uzyskania licencjatu jest:
• w USA 2 do 3 razy wyższy niż w Australii
• w Brytanii o 66% wyższy niż w Australii
• w Kanadzie o 30% wyższy niż w Australii.
W przypadku studiów typu postgraduate:
• w USA - uniwersytet publiczny - o 70% drożej
• w USA - uniwersytet prywatny - o 100% drożej.
Australijska praktyka szkolna opiera się na założeniach, że nauka musi być dostosowana do możliwości ucznia i musi być dla niego istotna. W rzeczywistości występuje brak centralnie zalecanych podręczników i opracowanych, spójnych programów nauczania, co prowadzi w zależności od polityki szkoły do spłycenia wymaganych treści lub nadmiernego wywindowania zagadnień przyswajanych przez ucznia. Drugim poważnym problemem jest odejście od nauczania pamięciowego. Większość nauczycieli jest zdania, ze wystarczy zrozumienie przez ucznia wykładanego materiału, jego utrwalenie nie jest konieczne. Brakuje wykształcenia w zakresie całościowej wiedzy osobistej, opartej na znajomości faktów. Odrzuca się również tradycyjne porządkowanie wiedzy, co pozbawia ucznia wiedzy całościowej i ogólnego spojrzenia na naukę. Do ważnych problemów należą również relacje miedzy nauczycielem a uczniem. Ten pierwszy jest stawiany na równi z uczniem, ale jednocześnie wymaga się od niego utrzymania porządku w klasie i realizacji ciekawych zajęć.