Przewodnik po Macedoni

Macedonia

Stolica: Skopje
Obszar: 25 333 km2
Ludność: 2 041 467
Języki: macedoński 70%, albański 21%, turecki 3%, serbo-chorwacki 3%, inne 3%
Religia: prawosławni 67%, muzułmanie 30%, inni 3%
Waluta: 1 denar macedoński (MKD) = 100 deni
Źródła energii: paliwa kopalne: 85,37%; energia wodna: 14,63% (1998)

Jak dojechać:
Samolotem
Z Polski do Macedonii nie ma bezpośrednich połączeń lotniczych. Z Warszawy do Skopje można odbyć podróż z przesiadką w Wiedniu, Budapeszcie czy Monachium. Po wycofaniu się Jugosłowiańskich Linii Lotniczych JAT ich miejsce zajęły liczne lokalne linie, oferujące bezpośrednie połączenia między Skopjem a szeregiem miastami Europy. Z linii Avioimpex, Makedonija AS, Vardar Air i Palair korzystają przede wszystkim mieszkający tam Macedończycy. Bilety można rezerwować w każdym biurze podróży.
Pociągiem
Z Polski do Macedonii najszybciej jeździ się przez Węgry. Z Warszawy codziennie kursują pociągi do Budapesztu, gdzie trzeba się przesiąść na bezpośredni pociąg do Salonik w Grecji przez Skopie. Cała podróż zajmuje ponad 30 godz., Jeśli komuś bardzo zależy na obniżeniu kosztów przejazdu, a mniej na komforcie i długości podróży, to może kupować bilety tylko od pierwszej do ostatniej stacji na terenie danego kraju, ceny połączeń krajowych są, bowiem znacznie niższe niż międzynarodowych
Autobusem
Z Polski do Macedonii nie docierają bezpośrednie autokary. Większość autokarów kursujących między Polską a Grecją przejeżdża przez Macedonię. Co prawda żaden z nich nie zatrzymuje się tam oficjalnie, ale można poprosić o to pilota autobusu. W takim wypadku nadal jednak pozostaje problem powrotu z Macedonii do Polski. Międzynarodowy dworzec autobusowy w Skopji mieści się obok Muzeum Miejskiego. W biurze podróży Mata Travel kupić można bilety do: Sofii (6,5 godz), Tirany (9,5 godz.).

Samochodem
Odległość drogowa z Warszawy do Skopje wynosi nieco ponad 1500 km. Najkrótsza trasa przejazdu prowadzi przez Chyżne, Bańską Bystrzycę (Słowacja), Budapeszt oraz Suboticę i Belgrad w Jugosławii. Skopje leży na głównej trasie, łączącej stolicę Jugosławii z Salonikami w Grecji. Polskie prawo jazdy oraz "zielone karty" wydawane przez polskie towarzystwa ubezpieczeniowe są honorowane, pod warunkiem, że w "zielonej karcie" zostały wyszczególnione litery MK (Macedonia).Dzięki różnorodności stylów architektonicznych w Skopju można zobaczyć historię Bałkanów „w pigułce”. Warto zejść na chwilę z wytyczonych szlaków i ulec czarowi niezwykłej atmosfery bałkańskiej metropolii.

Opis Miasta Scupi:
Już starożytni Rzymianie uznali miasto Scupi za miejsce o strategicznym znaczeniu, przyznając mu status stolicy Prowincji Dardańskiej. W późniejszych czasach miasto stało się łupem kolejno: Słowian, Bizantyjczyków, Bułgarów, Normanów i Serbów; w 1392 r. miastem zawładnęli Turcy i rządzili nim do 1912 r.
W 1963 r. Skopje znacznie ucierpiało podczas silnego trzęsienia ziemi (pochłonęło ono 1066 ofiar); mieszkańcy pozostałych części Jugosławii, a także Polski udzielili ofiarom kataklizmu wszechstronnej pomocy – miasto odbudowano, nadając mu obecny charakter. Dysponujący znacznymi funduszami planiści zrealizowali swe dziwaczne wizje, tworząc niefunkcjonalne budynki, obecnie niszczejące, zaniedbane i już bezużyteczne. Kataklizm przetrwało jednak wiele budynków starego miasta.

Znaczna część centrum Skopia to strefa spacerowa ze zbudowanym przez Turków w XV w. Przepięknym kamiennym mostem nad Warderem, łączącym starą i nową część miasta. Na południe od mostu rozciąga się plac Marszałka Tity, przechodzący w biegnącą na południe ulicę jego imienia. Aby dostać się na zbudowany niedawno dworzec kolejowy, należy iść około 15 minut w kierunku południowo-wschodnim od kamiennego mostu; dworzec autobusowy znajduje się kilka minut piechotą na północ od mostu. Idąc dalej na północ, dociera się do starego tureckiego bazaru – ariji.
Na północ od mostu tureckiego, po prawej stronie, widać łaźnie Daud Paszy (1466 r.) – największą łaźnię turecką na całym Półwyspie Bałkańskim. Miejska Galeria Sztuki (zamknięta w pn., 1 $) zajmuje sześć sal z okrągłym sklepieniem. Niemal na wprost budynku wznosi się czynna do dziś cerkiew.

Idąc wciąż na północ, dochodzi się do starego targu – ariji; warto go spenetrować. Schody na lewo prowadzą do maleńkiej cerkwi Zbawiciela (Spasa) – można tam podziwiać wspaniały ikonostas, wykonany w 1824 r. (1 $). Cerkiew do połowy swojej wysokości ukryta jest w ziemi – w czasach, gdy ją budowano (XVII w.), żaden kościół nie mógł być wyższy niż meczet. Na terenie przycerkiewnym znajduje się grób Goce Deleva, bojownika WMOR, zabitego przez Turków w 1903 r.

Za cerkwią stoi meczet Mustafy Paszy (1492 r.); jego kopuła pękła podczas trzęsienia ziemi. Bilet wstępu (1 $) uprawnia również do wspinaczki po 124 stopniach schodów, prowadzących na szczyt minaretu. W parku po drugiej stronie ulicy leżą ruiny zamku – Fortu Kale – z pochodzącymi z XI w. murami obronnymi, z których rozciąga się wspaniały widok na miasto. Powyżej położone jest nieco zaniedbane Muzeum Sztuki Współczesnej (zamknięte pn.); organizowane są w nim liczne wystawy tematyczne.

Aleja, prowadząca na północ od meczetu Mustafy Paszy, biegnie w dół, do ariji i dalej – do Muzeum Macedonii. Na jego ekspozycję składają się bogate zbiory historyczne; turyści nie znający języka wiele tracą – tylko nieliczne gabloty opatrzone są angielskimi podpisami, a wszystkie komentarze pisane są cyrylicą. Muzeum mieści się w nowoczesnym białym budynku, tuż za zajazdem wschodnim Kurumli Han (1550 r.), z którego w czasie tureckiego panowania chętnie korzystali przybywający do Skopia kupcy. W XIX w. karczma została przebudowana na potrzeby więzienia dla recydywistów. Dwa inne zajazdy wschodnie (karawanseraje), zasługujące na baczniejszą uwagę z powodu dwupiętrowych wewnętrznych dziedzińców, to Suli Han i Kapan Han, ukryte w starych uliczkach ariji. Po zniszczeniu Sarajewa stara dzielnica targowa w Skopie stała się największym i najoryginalniejszym tego typu obiektem w Europie.

Opis miasta Ochryda:

Urzekająca atmosfera Orientu


Ochryda to macedońska Mekka turystyczna. Nowoczesne drogowskazy, pisane alfabetem łacińskim i wskazujące drogę do zabytkowych miejsc, stanowią być może pewien anachronizm, jednak mimo to wszędzie panuje urzekająca atmosfera Orientu.
Wystawowe okna kawiarń zapraszają na hollandse koffie, jednak perspektywa obejrzenia 30 niezwykłych zabytków nie pozwala na delektowanie się jej smakiem. Dawna grecka osada Lichnidos leżała przy szlaku, łączącym Adriatyk z Morzem Egejskim. Najstarsze ruiny pochodzą, więc z czasów rzymskich – na starym mieście można oglądać pozostałości starożytnego amfiteatru.

W czasach panowania bizantyjskiego Ochryda stała się centrum religijnym Macedonii. Tu właśnie – w 893 r. – biskup Klemens z Ochrydy, uczeń Cyryla i Metodego, założył pierwszy słowiański uniwersytet; od X w. aż do 1767 r. w mieście rezydował patriarcha. Odnowienie arcybiskupstwa w Ochrydzie (w 1958 r.) i uniezależnienie się od serbskiego Kościoła prawosławnego (1967 r.) stanowiły ważny element odbudowy tożsamości narodowej. Maleńkie cerkiewki z ocalałymi średniowiecznymi freskami udostępniono zwiedzającym.

Dworzec autobusowy w Ochrydzie mieści się w centrum miasta, tuż obok poczty. Na zachodzie położone jest stare miasto, na południu – jezioro.

Na doroczny Bałkański Festiwal Tańca i Pieśni Ludowej (pierwsze dni lipca) przyjeżdża wiele zespołów folklorystycznych z całych Bałkan. Na Ochrydzki Festiwal Letni (poł.VII-poł.VIII) składają się liczne koncerty muzyki poważnej (w cerkwi św. Zofii) oraz wiele innych imprez kulturalnych.