Naturalne metody antykoncepcji opierają się na wykorzystaniu w celach regulacji poczęć cyklicznych zmian płodności kobiety. Rola mężczyzny w tych metodach jest marginalna, ponieważ mężczyzna jest płodny od chwili osiągnięcia dojrzałości płciowej do późnej starości. Udział mężczyzny w stosowaniu tych metod jest ograniczony do powstrzymywania się od współżycia z partnerką w dniach, gdy jest płodna. Metody te polegają na dostosowania czasu kontaktów seksualnych do cyklicznych zmian płodności kobiety. Dlatego metody te mogą być zawodne u kobiet bardzo młodych, u których układ hormonalny nie jest jeszcze stabilny. W przypadku kobiet dojrzałych mogą być nieskuteczne jeśli występują zaburzenia cyklu miesiączkowego.
A nawet jeśli kobieta ma bardzo regularne cykle, to wiele czynników może zaburzyć długość trwania cyklu i termin jajeczkowania.
Czynnikami tymi mogą być:
- choroba (nawet zwykłe przeziębienie!),
- stosowanie różnych leków,
- przemęczenie, stres,
- niedożywienie, zmiana diety
- podniecenie seksualne,
- odległa podróż, zmiana strefy czasowej, klimatu
- przegrzanie lub wychłodzenie organizmu
Wszystkie metody naturalne sprowadzają się do jednego: mają pomóc przewidzieć termin jajeczkowania. Metody naturalne wymagają od kobiety poznania swojego cyklu i obserwowania swojego ciała. Najwyższą skuteczność antykoncepcji naturalnej zapewni korzystanie z „metody potrójnej” - stosowania wszystkich 3 metod (kalendarzowej, termicznej i Billingsów) jednocześnie.