Satelity itp.

Człowiek od wieków pasjonował się kosmosem. Chciał poznać otaczajcy go

wszechwiat. Księżyc, gwiazdy były przedmiotem fascynacji i badań już od

zarania dziejów. Ale dopiero rozwój techniki i nowoczesnych technologii w

XX wieku pozwolił zicić ludzkie marzenia podboju kosmosu.



Pierwsze próby były zwizane z wyjciem z atmosfery ziemskiej przez

rakiety. Nastpiło to w 1942 r. W niemieckim Wojskowym Zakładzie

Dowiadczalnym w Peenemnde wystrzelono rakietę A4, która była

urzdzeniem dowiadczalnym. Osignęła wysokoć 205 km i prędkoć

5400 km/h. Jej konstruktor stwierdził : Dowiedlimy że, napęd rakietowy jest

użyteczny w podróżach międzyplanetarnych.

Rakiety wyposażone s w silniki odrzutowe, które mog pracować

zarówno w atmosferze ziemskiej, jak i w próżni przestrzeni kosmicznej.

Działanie takiego silnika oparte jest na zasadzie akcji i reakcji tzn. wyrzut

pewnej masy w okrelonym kierunku powoduje, że ciało, z którego masę tę

wyrzucono, jest popychane w przeciwnym kierunku. Silnik rakietowy pracuje

na mieszance dwóch substancji ( paliwo i utleniacz ), która spalajc się

wyrzuca przez dyszę bardzo szybki strumień gazów napędzajcych rakietę.

Rakieta to długi metalowy walec o wys. na ogół od 30 do 60 m. W górnej jej

częci mieci się osłonięty ładunek, który ma ona wynieć w przestrzeń

Rakieta składa się z kilku członów, zazwyczaj trzech, wyposażonych w silniki i

zbiorniki z materiałem pędnym. Człony te pracuj po kolei i każdy z nich po

wykonaniu zadania zostaje odrzucony do atmosfery. Rakieta startuje zawsze

pionowo, napędzana przez kilka silników odrzutowych. Gdy spełni swoj

funkcję, żadna z jej częci nie nadaje się już do powtórnego wykorzystania.

Rakiety zużywaj ogromne iloci paliwa, a w dodatku czas ich pracy jest

bardzo krótki, bo wynosi tylko 10 do 20 minut, co jednak wystarcza do

wyniesienia ładunku na orbitę okołoziemsk. Rakieta to przede wszystkim

olbrzymi zbiornik z materiałem pędnym. Np. w rakiecie Ariana materiał ten

stanowi około 90% jej masy startowej; 9% to obudowa, a ładunek-to zaledwie

1%. Dzi rakiety startuj niemal co tydzień. Wynosz w przestrzeń satelity,

stacje kosmiczne, aparaturę badawcz, sondy do badań dalekiej przestrzeni

kosmicznej i tajn aparaturę wojskow. Badania kosmiczne umożliwiaj

naukowcom zrozumieć funkcjonowanie ludzkiego organizmu, osignć postęp

w tak precyzyjnych dziedzinach, jakimi s np. produkcja leków czy układy

elektroniczne.

Owocem tych badań s również liczne nowe materiały, lepsze

komputery, jak i nie przypalajce się powłoki garnków, srebrzyste

kombinezony używane przez alpinistów i plastikowe termometry w postaci

barwnego paska przykładanego do czoła.

Dzięki rakietom możliwe stało się umieszczanie sztucznych satelitów

Ziemi. Satelit jest każdy obiekt, który orbituje, czyli obiega dookoła jaki inny

obiekt. Na przykład Ziemia jest satelit krżcym wokół Słońca. Pierwszym z

nich był radziecki Sputnik, umieszczony na orbicie w 1957r. przez rakietę

Wostok. Była to błyszczca, metalowa kula o r. 58 cm ,wewntrz której

znajdował się mały przekanik radiowy. Przez trzy miesice satelita przesyłał

na Ziemię słabe sygnały, odbierane przez stacje radiowe naszej planety.

Następnie opadł na Ziemię i spłonł.

Teraz satelity komunikacyjne odbieraj sygnały radiowe z jednego

miejsca na Ziemi i przekazuj je do większego obszaru lub innego regionu.

Mog to być sygnały programów telewizyjnych, radiowych, rozmów

telefonicznych, informacji komputerowej lub sygnały nawigacyjne ze statków,

łodzi podwodnych czy samolotów. Nowoczesny satelita komunikacyjny może

obsłużyć ponad 30 tys. rozmów telefonicznych lub ponad 25 kanałów

telewizyjnych. Waży 2 tony, składa się z 60 tys. elementów i zasilanych jest

moc 17 tys. magazynujcych energię słońca ogniw baterii słonecznych.

Dziesitki satelitów wykorzystuje się dzi w celach badawczych. Jedne z

nich obserwuj powierzchnię Ziemi, wykonujc jej specjalne zdjęcia w

zbliżeniu lub w podczerwieni. Wzrok innych skierowany jest ku głębiom

kosmosu. Stamtd mog uzyskać obraz znacznie wyraniejszy niż z

powierzchni Ziemi. Ich zadaniem jest wykrywanie promieni wietlnych ,fal

radiowych, promieniowania rentgenowskiego ( promienie X ) i wielu innych

rodzajów promieniowania.

Pewne kraje umieszczaj na orbicie tajne satelity szpiegowskie, aby

podpatrywać, co dzieje się w innych krajach. Satelita szpiegowski potrafi z

wysokoci ponad 100 km nad Ziemi rozpoznać i sfotografować czołg, samolot

bojowy czy umieszczon na Ziemi wyrzutnię pocisków.

Wiele satelitów wynosi się na orbitę oddalon od powierzchni Ziemi o

36 tys. km, gdzie poruszaj się z prędkoci 11 tys. km na godzinę. Mimo iż

Ziemia dokonuje w cigu doby jednego obrotu wokół swojej osi, to satelity

zdaj się tkwić przez cały czas nieruchomo nad danym punktem na powierzchni

planety. W istocie one też dokonuj jednego obrotu na dobę wokół osi Ziemi.

Mówimy, że satelita znajduje się na orbicie geostacjonarnej.



Innym sposobem działalnoci człowieka w kosmosie s stacje

kosmiczne, takie jak amerykańska SKYLAB i rosyjska Mir. Pozostaj one w

przestrzeni kosmicznej i mog być odwiedzane przez astronautów, stanowic

co w rodzaju kosmicznych hoteli zbudowanych tak, że całymi latami można

w nich mieszkać i krżyć dookoła Ziemi. Buduje się je z elementów (zwanych

modułami ),po kolei wystrzeliwanych w przestrzeń i tam montowanych w

całoć. Na pokładzie rosyjskiej stacji rosyjskiej MIR, kosmonauci

przeprowadzajcy eksperymenty naukowe regularnie się wymieniali. Jeden z

nich przebywał tam ponad rok.

Innym ekscytujcym wynalazkiem jest wahadłowiec, który stanowi

pierwszy krok w kierunku regularnych podróży pasażerskich w przestrzeni

kosmicznej i ewentualnych pierwszych pozaziemskich osiedli zamieszkałych

przez człowieka.

Wahadłowiec jest przeznaczony do wielokrotnych podróży pomiędzy

Ziemi a przestrzeni kosmiczn. Przewozi pasażerów i ładunki. Pierwszy

wahadłowiec został umieszczony w przestrzeni kosmicznej przez USA w

1981r. Wahadłowiec składa się z trzech częci. Orbiter to pojazd, który

przewozi pasażerów i towar lub ładunek. Istniej również dwa solidne bustery

( pojazdy none ) rakiety, które opadaj na spadochronie do morza. Pojazd

wykorzystuje się po raz drugi. Trzeci częci jest zewnętrzny zbiornik paliwa,

który spala się w atmosferze. Orbiter docierajcy moc własnego napędu na

orbitę jest podobny do samolotu pasażerskiego. Posiada własny zapas

powietrza, toteż pasażerowie i załoga nie musz nosić kombinezonów

kosmicznych. Orbiter ma trzy pokłady położone jeden nad drugim. Na górze

znajduje się pokład sterowniczy, poniżej mała kuchenka i miejsce do spania,

najniższy pokład zawiera wyposażenie.

Wahadłowiec kosmiczny w momencie startu posiada pięć silników

rakietowych. Zasada ich działania jest podobna do zasady działania silnika

odrzutowego. Wyrzucenie strumienia gorcych gazów to wynik spalania

paliwa. Ponieważ tlen jest niezbędny w procesie spalania paliwa, a w

przestrzeni kosmicznej tlen nie występuje, rakieta ma własne zapasy tlenu,

zwane utleniaczem. Jest to ciekły tlen. Wahadłowiec posiada dwa pomocnicze

silniki rakietowe na paliwo stałe. Zostaj one odrzucone po upływie dwóch

minut od chwili startu. W potężnym zbiorniku zgromadzone jest paliwo dla

trzech silników rakietowych na paliwo płynne. Zbiornik odpada po kolejnych

siedmiu minutach. Wahadłowiec ma doć paliwa na pokładzie, aby odpalić

własne silniki i lotem lizgowym powrócić na Ziemię.



W tym referacie zawarte s tylko niektóre dziedziny działalnoci

człowieka zwizane z badaniem przestrzeni kosmicznej. Ale dzięki rakietom,

satelitom i wahadłowcom badania te mogły i mog dalej się rozwijać.