Kordyliery - podstawowe informacje

Kordyliery jest to potężny system górski, ciągnący się wzdłuż zachodnich wybrzeży Ameryki Północnej od Morza Beringa przez Alaskę, Kanadę, Stany Zjednoczone, Meksyk i państwa Ameryki Środkowej do Ameryki Południowej.

Długość 8000 km, szerokość 700-900 km na północy, do 1500 km w środkowym odcinku, 400-500 km na południu.

Na południu dzielą się na dwa ramiona: zachodnie dochodzi do Przesmyku Panamskiego, wschodnie przez Antyle łączy się z Andami w Wenezueli.

Na zachodzie Kordyliery dochodzą bezpośrednio do Oceanu Spokojnego, tworząc tzw.: Góry Nadbrzeżne.

Cały system Kordylierów dzieli się na 3 części. Na Kordyliery Północne, Środkowe i Południowe.

Kordyliery Północne leżą w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego i częściowo polarnego (krańce północne). Wysunięte najdalej na północ Kordyliery Wewnętrzne są stosunkowo niskie, cechują się przy tym dość suchym klimatem- stąd współczesne zlodowacenie jest tu niewielkie. Natomiast najwyższe na całym kontynencie Kordyliery Zewnętrzne (powyżej 6000 m n.p.m.) z racji wilgotności klimatu są równocześnie najsilniej zlodowaconą częścią całego systemu górskiego. Występują tu też żywe procesy wulkaniczne.

Kordyliery Środkowe leżą w umiarkowanej i podzwrotnikowej strefie klimatycznej i cechują się południkowym przebiegiem pasm. Są znacznie niższe, tylko w niektórych pasmach przekraczają 4000 m n.p.m. Charakterystyczne jest tu występowanie rozległych wyżyn i kotlin śródgórskich. Zaznaczają się zjawiska wulkaniczne i sejsmiczne.

Kordyliery Południowe leżą w strefie zwrotnikowej i podrównikowej; klimat, szczególnie na północy, cechuje się znacznym stopniem suchości.

W Kordylierach znajduje się najwyższy szczyt Ameryki Północnej - Mac Kinley (6194 m n.p.m.) w górach Alaska, jak również najgłębsza depresja- dno Doliny Śmierci
(85 m p.p.m.) - oba objęte parkiem narodowym.

Występują tu liczne kopaliny (rudy miedzi, cynku i ołowiu, złoto, srebro, ropa naftowa i gaz ziemny).

Świat roślinny. Szata roślinna Kordylierów jest bardzo zróżnicowana i rozmieszczona strefowo. W skrajnie północnej części występuje tundra i bory świerkowe; w zachodniej części Kordylierów, w Kanadzie i na północy USA są bujne lasy iglaste (w drzewostanie sekwoja, mamutowiec, jedlica zielona, żywotniki), we wschodniej części są lasy borealne, głównie świerkowe, wyżej z jodłą górską; dalej na południe przeważają formacje suchoroślowe, które wyżej przechodzą w piętro widnych lasów z sosną żółtą, ponad którym występuje piętro lasów jodłowo-świerkowych, a następnie piętro alpejskie; na Wyżynie Meksykańskiej występuje roślinność pustynna i półpustynna lub suche lasy sosnowo-dębowe, a na wilgotnych stokach gór lasy liściaste; dalej na południe występują lasy subtropikalne zrzucające liście w porze suchej.

Na obszarze Kordylierów wytyczono wiele parków narodowych i obszarów chronionych, m.in.:
1. Park Narodowy Denali - tutaj znajduje się najwyższy szczyt Ameryki Północnej McKinley (6194 m n.p.m)
2. Park Narodowy Skamieniały Las- atrakcją parku są szczątki pradawnych drzew (araukarii), które uległy skrzemionkowaniu z zachowaniem całej struktury tkanek (zawierają one wspaniałe kryształy kwarcu, ametystów i agatu ); miejscami tworzą wielkie skupiska, m.in.: Las Tęczowy czy Las Kryształowy.
3. Park Narodowy Yellowstone- został utworzony przez Prezydenta Granta. 1 marca 1872 roku jako pierwszy na świecie park narodowy. Jest największym parkiem narodowym w USA. Do atrakcji parku należą: wodospady, gejzery (najsłynniejsze z nich to Castle i Old Faithful) oraz gorące źródła (najsłynniejsze to Tarasy Kleopatry)
4. Park Narodowy Yosemite- do atrakcji parku należą: wodospady Yosemite (739 m) i Welon Ślubny oraz sekwoja Grizzly Giant, której wiek ocenia się na 2700 lat;
5. Park Narodowy Wielki Kanion- kanion rozciąga się na długości 349 km, dochodzi do 29 km szerokości i osiąga głębokość 1750 m; chronione są tu przepiękne formy skalne w postaci tarasów, wąskich półek i wież; odnaleziono tu ślady bytności Indian prekolumbijskich w postaci skalnych domostw i figurek sprzed 3500 lat.