Historia gminy Bytom.

Bytom jest jednym z najstarszych miast Górnego Śląska. Historia miasta sięga XI w., kiedy powstały dwa ważne ośrodki: gród obronny na terenie dzisiejszego Wzgórza Św. Małgorzaty, który kontrolował najważniejsze trakty handlowe (łączące Kraków ze Śląskiem - kierunek wschód-zachód i Węgry-Morawy z Wielkopolską - kierunek północ-południe) oraz osada targowa. Gród stopniowo tracił znaczenie, osada zaś stała się zalążkiem przyszłego miasta. Jej serce stanowił targ ulokowany mniej więcej w rejonie dzisiejszych ulic Józefczaka i Krakowskiej oraz dwie karczmy. Prawdopodobnie już ok. 1231 r. posiadała własny kościół parafialny pw. Najświętszej Marii Panny.

W 1254r. książe opolski Kazimierz nadał jej prawa miejskie. Prawdopodobnie wtedy nastąpiła regulacja przestrzenna miasta: zbudowano prostokątny rynek i szachownicowy układ uliczek.

W 1281r Bytom stał się stolicą księstwa bytomskiego, które powstało po rozpadzie księstwa opolskiego. Wtedy powstał zamek i mury obronne dookoła miasta.

Miasto rozwijało się, na podstawie wielkich zysków z handlu i wydobywaniu kruszców ( srebra i ołowiu), aż do końca XVI w. Wtedy to nastąpił kryzys w górnictwie, gdyż osiągnięto tzw. poziom wodny. Kryzys podzielił miasto na dwie części: księcia cieszyńskiego i księcia oleśnickiego.

W 1432r. miasto zdobyli husyci. W XVI nękały go pożary i zamieszki religijne. Bytom dotknęła też klęska wynikająca z trzydziestoletniej wojny. W roku 1629 Bytom stał się miastem prywatnym Hencklów von Donnenrsmarck.

Sytuacja zmieniła się dopiero z początkiem XIX w. W 1808r. miasto przestało być własnością prywatną, Bytom wraz z przedmieściami zyskał ten sam status prawny. Najbardziej na jego losach zaważył bardzo szybko rozwijający się przemysł hutniczy i górniczy. W krótkim czasie Bytom stał się największym ośrodkiem przemysłowym górnego Śląska. W XIX w. przeniesiono siedzibę powiatu do miasta, później sąd i prokuraturę sądową. Dzięki wszystkim tym zmianom zburzono mur obronny i scalono miasto z dawnymi przedmieściami. Najważniejszym przedsięwzięciem było zbudowanie w miejscu murów centrum administracyjno-handlowego oraz utworzenie reprezentacyjnego Placu Kościuszki wraz z wybiegającymi z niego uliczkami.

Pod koniec XIX w. rozpoczęła się intensywna wymiana istniejącej zabudowy. Kamienice przebudowywano w duchu modnych wówczas prądów eklektycznych, zwiększając jednocześnie liczbę kondygnacji i zagęszczając zabudowę podwórzy. Modernizowano również infrastrukturę miejską. W 1860 r. Bytom otrzymał oświetlenie gazowe a w 1899 r. elektryczne, w 1868 r. ukończono miejską kanalizacje, w 1894 r. wybudowano pierwszą regularną linie tramwajową.

W czasie międzywojennym centrum Bytomia nie zmieniło się. Dobudowany został tylko budynek kina „Gloria”, Muzeum Górnośląskiego oraz dworca kolejowego.

Położenie gminy Bytom

Gmina Bytom jest jednym z najstarszych miast województwa śląskiego. Położona jest na południowo- zachodnim obszarze Wyżyny Śląskiej, nad rzeką Bytomką niedaleko Katowic. Terytorium miasta Bytom zajmuje 69,32 km 2. Najwyższy punkt gminy Bytom leży w rejonie Suchej Gminy, gdzie wysokość dochodzi do 330 metrów n.p.m., a najniżej położone miejsca leżą w dolinie Bytomki, gdzie wysokość wynosi 249 m n.p.m. Wielowiekowa eksploatacja górnicza oraz ruchy górotworu spowodowały, że teren miasta systematycznie opada.

Bytom sąsiaduje z następującymi gminami oraz miastami: Piekary Śląskie, Chorzów, Ruda Śląska, Radzionków, Zabrze, Świętochłowice, Tarnowskie Góry i Zbrosłowice.
Bytom zamieszkuje ok.198 tys. Mieszkańców. Do najsłynniejszych ludzi Bytomia zalicza się :
· Książe Władyslaw- w 1254 r. nadał osadzie Bytom prawa miejskie
· Książe Kazimierz- obwarował Bytom- swoją rezydencję, jako pierwszy książe śląski złożył pokłon cesarzowi czeskiemu.
· Marek Plawgo- biegacz przez płotki na 400m
· Waldemar Legień- dwukrotny medalista olimpijski w judo

Zalety lokalizacji miasta

Główne zalety lokalizacji miasta to dobrze rozwinięta siać połączeń drogowych i kolejowych, bliskość autostrady A4, drogi krajowej nr 1, międzynarodowego lotniska w Pyrzowicach oraz dobrze rozwinięta komunikacja tramwajowa i autobusowa, która wpleciona w sieć miejskiej aglomeracji umożliwia dobre połączenie gospodarcze i kulturalne z miastem.


Bytomskie koleje i dworce kolejowe

Historia kolei na Górnym Śląsku rozpoczęła się w roku 1846, kiedy oddano do ruchu linię z Wrocławia do Mysłowic. Ominęła ona niestety Bytom, biegnąc przez Gliwice i Rudę Śląską, ponieważ bytomscy przewoźnicy bali się konkurencji i nie dopuścili do budowy stacji kolejowej w samym mieście. Wpłynęło to niestety ujemnie na rozwój gospodarczy w następnych latach.

Pierwsza linia kolejowa, która dotarła do Bytomia miała węższy rozstaw szyn ( równy 785 mm= 30 cali pruskich). Zbudowało je Towarzystwo Kolei Górnośląskiej ( Oberschleisische Eisenbahn A.G.) , w latach 1853-1857. Powstały wtedy linie wąskotorowe: z Karbia przez Rozbark, Siemianowice Śląskie do Szopienic, z Rozbarku przez Chropaczów (teraz Szombierki) do Chebzia oraz z Tarnowskich Gór przez Repty, Karb, Bobrek, Orzegów, Chebzie i Nowy Bytom do Wirka. Kolej ta służyła tylko do przewozów towarowych.

W ostatnim dziesięcioleciu XX wieku, PKP zamknęły wiele km linii wąskotorowych na Górnym Śląsku. W granicach Bytomia pozostała tylko linia z Rozbarku przez Suchą Górę do Tarnowskich Gór i Miasteczka Śląskiego. W 2002 roku władze Bytomia dzięki zabiegom Stowarzyszenia Miłośników Kolei z Katowic podjęły działania mające na celu przejęcie tego ostatniego czynnego odcinka kolei wąskotorowej jako atrakcji turystycznej.

Gospodarka
Lokalizacja miasta na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych umożliwia dobre połączenia nie tylko z miastami Aglomeracji Górnośląskiej, ale także z Republikami: Czeską oraz Słowacką, a także z Niemcami i Ukrainą.

Głównymi atutami miasta m.in. są :
· korzystna lokalizacja miasta w województwie
· znaczący udział ludzi z wykształceniem technicznym
· bliskie sąsiedztwo dużych rynków zbytu
· zmodernizowana komunikacja miejska
· dynamiczne rozwijanie się małych i dużych przedsiębiorstw

Głównym przemysłem Bytomia jest górnictwo oraz hutnictwo, lecz coraz częściej w Bytomiu inwestują liczne sieci handlowe, koncerny paliwowe i samochodowe. Ponadto na terenie byłego wyrobiska dolomitowego stworzono całoroczne centrum sportowo- rekreacyjne nazwane: Dolomity Sportowa Dolina.


Rekreacja i wypoczynek

Gmina Bytom oferuje wiele miejsc do wypoczynku i rekreacji. Oto adresy miejsc, w których można uprawiać sport:
kąpieliska

Kąpielisko Odkryte nr I ul. Wrocławska (Park Miejski)tel.: 281-23-69 Kąpielisko Odkryte nr II - Łagiewnikiul. Spacerowa Kąpielisko Kryteul. Parkowa 1tel.: 281-27-70, 389-01-61 Kąpielisko Odkryte - Szombierkiul. Modrzewskiego 3tel.: 286-15-44 Kąpielisko Kryteul. Chorzowska 28atel.: 282-22-21

stadiony
Stadion GKS "Rozbark"ul. Chorzowska 12tel.: 283-83-12 Stadion T.S. "Szombierki"ul. Modrzewskiego 3tel.: 286-15-44 Stadion GKS "Ruch Radzionków"ul. Narutowicza 11tel.: 289-02-42 Stadionul. Wrocławska 124Zarządca: Bytomski Holding Produkcyjno-Usługowy Agencja Mienia Nieprodukcyjnego;tel.: 387-74-91, 387-70-41 Stadion SSA "Polonia" Bytomul. Kolejowa 6tel.: 389-64-59 Stadion KS "Silesia"ul. Dzierżonia 2tel.: 280-72-21; w. 160

sztuczne lodowisko OSIR
ul.Pułaskiego 71tel.: 282-51-55

korty tenisowe
Korty Tenisowe KS "Górnik"ul. Tarnogórska 5tel.: 281-78-70 Korty Tenisowe KS "Silesia"ul. Dzierżonia 2tel.: 280-72-21 wew.160
Do atrakcji sportowo- rekreacyjnych zalicza się też Dolina Sportowa, w której fani narciarstwa, jazdy na rowerze i innych sportów znajdą coś dla siebie.

Bytomska Oświata

Gmina Bytom uważa szkolnictwo za jedno z najważniejszych zadań. Pierwszym krokiem gminy w zapewnieniu właściwego funkcjonowania było oddłużenie szkół. Następnym posunięciem była poprawa stanu technicznego i wyposażenie obiektów szkolnych. Gmina modernizuje systemy ocieplania, odnawia sale gimnastyczne, remontuje dachy. Wszystkie szkoły ponad podstawowe i większość szkół podstawowych zostały wyposażone w sprzęt komputerowy.

Bytomska oświata posiada chlubną tradycję i ciekawą historię. Stuletnia Szkoła Podstawowa Nr 43 w Stolarzowicach oraz I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia, które jest kontynuacją pierwszego polskiego gimnazjum w Niemczech, utworzonego w listopadzie 1932 roku, są dumą miasta.

Instytucje Kultury

Do najważniejszych instytucji kultury miasta Bytomia należą:
· Bytomskie Centrum Kultury
· Miejska Biblioteka Publiczna
· Opera Śląska
· Muzeum Górnośląskie
· Młodzieżowy Dom Kultury ( MDK )
· Galeria „Kronika”
· Galeria „Od nowa”
· Galeria Sztuki Użytkowej „Stalowe Anioły”
· Galeria „Platforma”
· Galeria „Pod czaplą”
· Galeria „Rotunda”
· Galeria SPAP „Plastyka”- Galeria „Kolor”
· Galeria „Złota gałąź”
· Kino „Gloria”
· Kino „Bałtyk”

Zabytki i miejsca warte zobaczenia

Gmina Bytom ma wiele zabytków, którymi może się pochwalić. Może się do nich zaliczać niewielka świątynia pod wezwaniem Świętego Ducha, która pochodzi z pierwszej połowy XVII w. Jest to jedyna świątynia w Bytomiu, która ma w pełni barokowe wyposażenie. To miejsce jest jedynym śladem działalności Zakonu Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego w Bytomiu. „Bożogrobcy” przenieśli z Chorzowa do Bytomia szpital, który działał, aż do 1810 roku. Legenda mówi, że kościół powstał w roku 1298, w dniu Zielonych Świątek, kiedy do miasta przybyli polscy rycerze, prosząc o wpuszczenie do miasta pod bramą Krakowską. Mieszczanie nie wpuścili rycerzy, obdarowując ich jedzeniem i namiotami pozwalając im spędzić noc pod murami. Podobno wśród rycerzy był Władysław Łokietek, który na pamiątkę swego pobytu ufundował kościół w miejscu, gdzie został przyjęty. Kiedy rok później wracał z Rzymu, zastał pod bramą Krakowską szpital „bożogrobców” wraz z kościołem św. Ducha.

Następnym budynkiem, którym może się pochwalić gmina Bytom jest kościół św. Jacka. Jest to kościół, leżący w dzielnicy Rozbark, wybudowany w stylu neoromańskim, wzorowany na katedrze w Limburgu. Został wzniesiony w latach 1908-1911. Kościół ten jest zbudowany w miejscu, gdzie jak mówi legenda nauczał święty Jacek Odrowąż. Miejscem nauki była góra, z której tryskało źródełko. Pewnego razu nauczycielowi pękł różaniec , a paciorki wleciały do wody. Wtedy święty powiedział:” Wypływajcie, dopóki źródło nie wyschnie” i od tego czasu rozbarczanie licznie znajdowali różańcowe paciorki, które wypływały wraz z wodą.
Reasumują najciekawsze zabytki Bytomia, które warto zobaczyć, bądź zwiedzić to:
· kościół Najświętszej Marii Panny
· kościół św. Trójcy
· kaplica św. Ducha
· kościół św. Wojciecha
· kościół św. Jacka
· wzgórze św. Małgorzaty
· budynek szkoły muzycznej
· budynek IV L.O.
· budynek Opery Śląskiej
· budynek Sądu Rejonowego
· park Miejski
· cmentarz Mater Dolorosa
· cmentarz Żydowski