Aleksander Wielki i jego sukces

Gdy w 336 r.p.n.e. Został zamordowany król Macedonii Filip, który podbił wcześniej Grecki miasta-państwa, tron po nim przypadł jego 20 letniemu synowi Aleksandrowi. Grecy ujrzeli w tym szanse na odzyskanie niepodległości. Sądząc, że Aleksander jest niedoświadczonym chłopcem, zbuntowali się przeciw Macedończykom. Okazało się jednak, że popełnili fatalny błąd.

Stosując wypróbowaną macedońską taktykę – atak falangi – Aleksander rozbił wojska greckie w bitwie pod Tebami. Potem zdobył miasto i spalił je, a mieszkańców, którzy ocaleli, sprzedał w niewolę. Te drastyczne środki zapobiegały ponownym buntom greków, co pozwoliło Aleksandrowi zająć się realizacją dalekosiężnych planów.

Wyprawa na wschód

W czasach Filipa Macedonia znajdowała się pod silnym wpływem kultury greckiej. Aleksander, choć wychowany w wojskowym drylu, naukę pobierał u Arystotelesa. Ambicje młodego władcy sięgały daleko poza Grecję. W 334 r.p.n.e. Dowodząc armią 35 000 żołnierzy macedońskich i greckich wkroczył do znajdującej się pod panowaniem Persji Azji Mniejszej. Sukces przyniosło Aleksandrowi już pierwsze starcie z Persami w bitwie nad rzeką Granik. Następnie jego wojska podbiły większą część Azji Mniejszej. Pod Issos na granicy syryjskiej (333 r.p.n.e.) Zastąpiła im drogę znaczniej silniejsza armia perska pod wodzą króla Dariusza III Kodomana. Dzięki geniuszowi wojskowemu Aleksandra grecy i Macedończycy i w tej bitwie odnieśli zdecydowane zwycięstwo. Dariusz zbiegł, Aleksander zaś nie natrafiwszy na opór podbił Syrię i Egipt, zakładając w delcie Nilu miasto zwane od jego imienia Aleksandrią. W 331 r.p.n.e. Armia Aleksandra przekroczyła Eufrat i wkroczyła do serca Persji. Dariusz zebrał nową i jeszcze większą armię, ale została ona rozbita przez Aleksandra w bitwie pod Gaugamelą Dariusz ponownie ratował się ucieczką, lecz tym razem został zabity przez własnego strażnika. Perskie imperium rozpadło się, a największe miasta: Babilon, Suza i Persepolis poddały się Aleksandrowi bez walki.

W mieście Gordium we Frygii (dzisiejsza Turcja) przechowywano ogromny węzeł; legenda głosiła, że ten kto go rozplącze, zostanie władcą świata. Aleksander przeciął go mieczem, mówiąc swym żołnierzom: „Granicami naszego imperium będą te, które bogowie wyznaczyli na granice świata”. W następnym roku dotarł przez Samarkandę do Afganistanu, a następnie przez Hindukusz – w dolinę Indusu. Ostatnie zwycięstwo odniósł na rzeką Hydaspes w Pendżabie, walcząc z Armią indyjską mającą dwieście słoni.

Wyczerpana armia Aleksandra, dotarłszy do nieznanych krain, odmówiła dalszego marszu. Żołnierze byli przekonani, że Himalaje wyznaczą koniec świata. Aleksander musiał, więc ruszyć w podróż powrotną. W Babilonie nagle zachorował i w 323 r.p.n.e. Zmarł, mając zaledwie 33 lata. Imperium Aleksandra podzielił pomiędzy siebie jego wodzowie; Antypater objął władzę nad Macedonią i Grecją, Ptolemeusz – nad Egiptem, Seleukos – nad Syrią i Wschodem, Antygon nad Azją mniejszą, Lizymach zaś – nad Tracją.