Geneza państwa, definicja państwa, władza państwowa, legitymizacja władzy, aparat państwowy, legitymizm.

GENEZA PANSTWA


PODEJSCIE AUTONOMICZNE-
założenie ze organizacja państwowa powstała w pewnym etapie rozwoju społeczeństwa w wyniku działalności ludzi. To samo społeczeństwo doprowadziło do powstania państwa.

TEORIE AUTONOMICZNE:
*Koncepcja Patriarchalna-stwierdzenie że państwo wywodzi się ze wspólnoty rodzinnej.
ojciec -> rodzina, władca -> państwo. Przynależność plemienna, klanowa

*Koncepcja Patrymonialna - państwo wywodzi się z pierwotnego dominium ziemskiego i powstało przez przyłączenie doń obszarów sąsiednich poprzez rozrost jakiejś prawnej posiadłości. Państwo -własność tych który rządzą. Wątek własnościowy
(dominium), łączący się z wątkiem politycznym(imperium) występował bardzo wyraźnie we wczesnym średniowieczu Imperium i Dominium ściśle się dopełniały (wasale, lenno)

*Koncepcja marksistowska - Sformuowna przez Fryderyka Engelsa (1820-1895)uważał on że powstanie państwa jest wynikiem szeregu przeobrażeń w społecznościach rodowo plemiennych, a szczególnie podziału i specjalizacji pracy.
Wspólna własność środków zamiast własności prywatnej.
Podział społeczeństwa na dwie klasy społeczne
- I -ci którzy dysponowali środkami produkcji
- II -ci którzy nie mieli nic poza swoimi dziećmi (biedni uzależnieni ekonomicznie od posiadaczy)

*Koncepcja umowy społecznej - Zapoczątkowana przez Epikura(341-270pne),Platon, Marcus Tullius Cyceron. Rozwoj XVII-XVIII w. Przedstawiciele: Huig de Groot zwan Grocjuszem, Thomas Hobbes, Jean Jacques Rousseau, John Locke,
w Polsce Hugo Kollataj.
Tw.T.Hobbes'a - powstanie państwa poprzedzało istnienie powszechnej dzikości walki wszystkich ze wszystkimi. Wyjście z tego stanu - w drodze społecznej umowy miało doprowadzić do powstania struktur silnej władzy państwowej gwarantującej wszystkim bezpieczeństwo.
Tw.J.J.Rousseau - stan natury-stan powszechnej szczęśliwości, bez wojen, zdrady nienawiści i władzy. Państwo powstało aby zachować harmonie społecznej egzystencji
Umowę społeczną dziś nazywa się KONTRAKTUALIZMEM

PODEJSCIE HETERONOMICZNE-
do powstania państwa doszło niezależnie od działań ludzkich i woli człowieka. Zakłada że instytucja ta istnieje od zawsze (odkąd jest społeczeństwo istnieje też państwo)

TEORIE HETERONOMICZNE:
*Koncepcja teistyczna - wiąże powstanie państwa z działaniem istoty nadprzyrodzonej.(Doktryny starozyt. wschodu elementy mitologii greckiej i rzymskiej)
Św. Augustyn i Tomasz z Akwinu twierdzili ze czynnikiem sprawczym powstania państwa jest Bóg.

*Koncepcja Podboju i Przemocy - Twórca jest Gumplowicz w XIX - państwo jest instytucją odwieczną różnicę miedzy ludźmi (wiara, rasa, pochodzenie) wpłynęły na przewagę militarną jednych nad drugimi, a podbój stał się naturalna konsekwencja.


DEFINICJA PANSTWA
1podejscie-TRAKTOWANIE PANSTWA JAKO FIKCJI-Twierdzenie że nie da się znaleźć odpowiednika tego pojęcia w sferze bytu w rzeczywistości. Państwo jest konstrukcja abstrakcyjna.

2podejscie-PANSTWO JEST TWOREM REALNYM-Arystoteles Cyceron, Tomasz z Akwinu,teoria marksistowska,Wlodzimierz Iljicz Lenin
Typy państw:
- niewolnicze
- feudalne
- kapitalistyczne
- socjalistyczne

CZESLAW ZNAMIEROWSKI - ujęcie prawnicze, elementarna definicja państwa - ludność władza terytorium-terytorialna korporacja osiadłego ładu wyposażona w bezpośrednią i samorządną władzę. (Georg Jellinek)

PAŃSTWO jest najwyższa polityczna terytorialna przymusowa organizacja społeczeństwa, posiadająca swoisty aparat władzy i suwerenność, posługująca się prawem w celu realizacji swoich zadań.
PANSTWO i PRAWO są zjawiskami historycznymi.

Engels uważał że państwo jest tym czynnikiem, dzięki któremu rozbite na klasy społeczeństwo może egzystować. Bez niego klasy i warstwy nawzajem by się zniszczyły w bezpłodnej walce.
Państwo spełnia więc bardzo doniosłą misję w historii, mianowicie integrowania społeczeństwa, ochrony jego nieprzerwanego bytu.


WLADZA PANSTWOWA
Władza soc - faktyczna zdolność przymuszania kogoś do określonego zachowania (działania bądź zaniechania)

LEGITYMIZACJA WLADZY (dosłownie: upoważnienie do działania), uprawomocnienie władzy oparte na społecznej akceptacji, posłuszeństwo wobec władzy nie jest wymuszone. W państwach demokratycznych najbardziej rozpowszechniona forma legitymacji władzy są wolne wybory, łączy się to z przekonaniem, że źródłem władzy jest naród. Z kolei siły rządzące, nie wyłonione w drodze legalnych wyborów, szukają poparcia społecznego, powołując się najczęściej na: glos ludu, sprawiedliwość dziejową, potrzebę zaprowadzenia porządku w państwie czy też zagrożony interes narodowy.

Pojęcie legitymacji władzy zostało rozpowszechnione przez M. Webera, który wyróżnił 3 jego źródła:

1) legitymizacja władzy legalna – oparta na przeświadczeniu, że posłuszeństwo wynika z samego faktu istnienia prawa stanowionego;

2) legitymizacja władzy tradycyjna – wynika z mocy panujących zwyczajów i potęgi panujących;

3) legitymizacja władzy charyzmatyczna – wypływa z emocjonalnego stosunku do przywódcy, uznania jego wyjątkowego charakteru i niezwykłych talentów (charyzma).

Weber twierdził jednak, że są to typy idealne.


APARAT PANSTWOWY, powiązany organizacyjnie system organów państwa i obsługujących je urzędów i instytucji, które służą centralnemu ośrodkowi, podejmującemu decyzje (np. rządowi), do prowadzenia bieżącej polityki państwa. W skład aparatu państwowego wchodzą organy:

1) prawodawcze (np. parlament);
2) wykonawcze (np. prezydent, rząd);
3) przymusu (np. policja, wojsko) – czuwają nad bezpieczeństwem zewnętrznym i wewnętrznym;
4) wymiaru sprawiedliwości (np. sady) – stosują prawo;
5) kontroli (np. NIK, Trybunał Stanu) – sprawdzają przestrzeganie prawa.


LEGITYMIZM (fr. lgitimisme od lgitime ‘prawowity’ z lc. legitimus ‘zgodny z prawem’ od lex, legis ‘prawo’) polit. doktryna polityczna uznająca nienaruszalność praw historycznych dynastii, z których chrześcijańscy monarchowie uzyskali władzę z woli Boga i przez poddanych nie może być im ona odebrana.