Charakterystyka form leasingu i jego ewidencja księgowa.

RODZAJE LEASINGU

Leasing ze względu na podmiot finansujący (udzielający leasingu) można podzielić na dwie grupy - leasing bezpośredni i leasing pośredni, natomiast ze względu na skutki podatkowe jakie rodzi – na leasing operacyjny i kapitałowy (finansowy).

Od 01.10.2001 w ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych pojawił się rozdział o zasadach opodatkowania stron umów leasingu. W zależności od parametrów, jakie charakterystyczne są dla danej umowy, leasing możemy uznać za finansowy lub operacyjny. Jeżeli umowa nie spełnia warunków postawionych w ustawie powinniśmy uznać za umowę najmu lub dzierżawy (w sensie skutków podatkowych, jakie taka umowa rodzi).

Leasing bezpośredni

Z leasingiem bezpośrednim stykamy się w kontaktach z producentami dóbr zbywalnych. Służy on bowiem do kredytowania nabywców towarów produkowanych przez leasingodawcę. Najczęściej leasing bezpośredni występuje u producentów samochodów, ale w krajach gospodarki rynkowej prawie wszyscy producenci droższych środków trwałych stosują tę formę wspomagania dystrybucji. W leasingu bezpośrednim dużo częściej istnieje możliwość wymiany używanej rzeczy na nowszą po jej zestarzeniu się technologicznym, często też występują leasingi na dość krótkie, kilkumiesięczne okresy czasu, po których rzecz wraca do leasingującego. Leasing bezpośredni jest zwykle nieco tańszy od leasingu pośredniego – wynika to z mniejszych kosztów kredytowania rzeczy wynajmowanych.


Leasing pośredni

Jest to dominująca forma leasingu na rynku polskim. W leasingu pośrednim występuje zawsze wyspecjalizowana firma leasingowa, która zakupuje dla leasingobiorcy wskazaną rzecz, aby ją później wynajmować. Leasing pośredni jest droższy od bezpośredniego. Kupowana rzecz ma cenę ustaloną dla użytkownika końcowego, do tej ceny należy doliczyć koszt kredytowania i marżę pośrednika – czyli firmy leasingującej. W leasingu pośrednim umowy zawierane prawie zawsze na dłuższe okresy, a po zakończeniu umowy leasingowana rzecz zostaje u finansującego lub zostaje sprzedana korzystającemu albo osobie trzeciej. Niektóre firmy stosują już mechanizmy wymiany sprzętu na nowszy w trakcie trwania jednej umowy leasingowej, co dotychczas było charakterystyczne dla leasingu bezpośredniego.

Podział leasingu na kapitałowy i operacyjny ma charakter terminologiczny. W ustawach podatkowych taki podział nie występuje. Podział jaki występuje ze względu na parametry umowy polega na określeniu, kto, finansujący czy korzystający, zalicza do kosztów uzyskania przychodu odpisy amortyzacyjne oraz co stanowi przychód i koszt odpowiednio u korzystającego i finansującego.


Leasing kapitałowy

Charakterystyczną cechą leasingu kapitałowego jest fakt, że ewidencyjnie, przez cały okres trwania umowy leasingu, przedmiot umowy traktowany jest jako własność korzystającego , czyli leasingobiorcy (nie dotyczy to własności w sensie kodeksowym tylko rachunkowym). Skutkiem takiego stanu rzeczy jest sposób ewidencji i zarachowania wydatków związanych z leasingiem. Amortyzacji środka trwałego dokonuje korzystający, finansujący wystawia faktury na raty czynszu leasingowego zawierające kwoty rozbite na ratę kapitałową i odsetkową. Jeśli takiego rozbicia nie ma, wyznacza się je biorąc pod uwagę wartość początkową środka trwałego i czas trwania umowy.

Korzystający w koszt uzyskania przychodu zalicza comiesięczne odpisy amortyzacyjne i część raty dotyczącą odsetek. Finansujący do przychodu zalicza wyłącznie część dotyczącą odsetek oraz, w momencie zakończenia umowy, dochód ze sprzedaży środka trwałego, wyliczany na zasadach określonych w ustawie o pdof lub pdop.


Leasing operacyjny

Leasing operacyjny ze względu na korzystne skutki podatkowe, jakie rodzi u korzystającego jest formą leasingu najbardziej pożądaną przez klientów firm leasingowych. Środek trwały w trakcie umowy leasingu operacyjnego stanowi w sensie rachunkowym własność finansującego, i on dokonuje od niego odpisów amortyzacyjnych zaliczając je w swoje koszty uzyskania przychodów. Do przychodów zalicza wartość całej raty czynszu. Natomiast korzystający całość rat czynszu leasingowego zalicza w koszty. Po zakończeniu umowy strony mają trzy możliwości: odsprzedaż osobie trzeciej, sprzedaż korzystającemu i przedłużenie umowy.


Podatki a leasing

Leasing znalazł precyzyjne unormowanie w ustawach podatkowych.

Do dnia 01.10.2001 w kwestii leasingu decydujące było Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 1993 r. w sprawie zaliczania przedmiotu umów najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych do składników majątku stron tych umów.

To krótkie rozporządzenie stało się przedmiotem niezliczonych interpretacji, wyjaśnień, orzeczeń i polemik pomiędzy podatnikami a fiskusem. Ponieważ leasing znalazł w miarę precyzyjne unormowanie w ustawach podatkowych, ilość sporów zmaleje. Na pewno jednak nie znikną całkowicie – już bowiem pojawiają się pierwsze wątpliwości w kwestii interpretacji przepisów.

Koszt fiskalny leasingu operacyjnego

Koszt fiskalny leasingu różni się od kosztu rzeczywistego (nominalnego) tym, że opłaty (lub ich część) możemy zaliczyć w koszt uzyskania przychodu, uzyskując w ten sposób tzw. premię podatkową.

Samochody osobowe doczekały się osobnego potraktowania w ustawach o pdop i pdof. Według definicji ustaw podatkowych samochód osobowy to każdy samochód, który nie posiada homologacji producenta lub importera wymaganej dla samochodów innych niż osobowe oraz którego dopuszczalna ładowność nie przekracza 500 kg.

W myśl ustaw pdof i pdop nie uważa się za koszt uzyskania przychodów:

- odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 EURO przeliczonej na złote według kursu średniego EURO ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania,

- poniesionych wydatków zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów z tytułu używania nie wprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego (trochę odmienne uregulowania dot. samochodu pracownika), w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika - w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; w celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, według określonego wzoru

Od 01.10.2001 limitu wydatków na samochód nie wprowadzony do ewidencji środków trwałych nie stosuje się do rat czynszu leasingowego, jeśli spełniają one wymogi ustawy o pdof lub pdop.

W trakcie trwania umowy leasingu w zależności od jego rodzaju dokonujesz różnych operacji rachunkowych, które wywierają odmienne skutki podatkowe. Jeśli zawarłeś umowę leasingu kapitałowego, w koszty uzyskania przychodów wpisujesz co miesiąc ratę odsetkową, w wysokości wyszczególnionej na fakturze. Dodatkowo do kosztów uzyskania przychodów zaliczasz miesięczne odpisy amortyzacyjne, wynikające z ewidencji środków trwałych, którą masz obowiązek prowadzić.

Jeśli zawarłeś umowę leasingu operacyjnego w koszty uzyskania przychodów wpisujesz całą wartość raty. Nie wpisujesz też używanej rzeczy do ewidencji środków trwałych.