profil

Omów problematykę wybranej powieści XX lecia międzywojennego.

poleca 85% 108 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
Stefan Żeromski

Literatura okresu dwudziestolecia międzywojennego często wydaje się trudna i niezrozumiała, głównie ze względu na jej odmienność wobec epok poprzednich. Jej właściwe odczytanie odkrycie wielu sensów, wydaje się niemożliwe bez zapoznania się z najważniejszymi czynnikami, które ukształtowały kulturalne oblicze tego okresu. Jest to czas gdzie bardzo wiele zmieniło się na świecie. Zmieniła się mapa polityczna Europy oraz reformie uległy systemy państwowe, przekształcone w kierunku poszanowania wolności obywatelskich i demokracji. Zmiany te znalazły swój oddźwięk w dziełach literackich, które stały się bardzo szybko przesyconą entuzjazmem artystyczną dyskusją na temat politycznych programów, w której prezentowano refleksje i ostrzeżenia.

W literaturze polskiej najlepszym tego przykładem jest „Przedwiośnie” S. Żeromskiego. Utwór ten jest powieścią o dojrzewaniu – państwa i narodu, obywatela i człowieka. Jest utworem, którego autor stawia wiele trudnych wręcz niemożliwych do jednoznacznego rozstrzygnięcia pytań. Dramatyczne wybory dotyczą zwłaszcza głównego bohatera, Cezarego Bayki. Jest on człowiekiem młodym, poszukującym swego miejsca w życiu, próbującym ustalić swą hierarchię moralnych i ideowych wartości. Młodzieńcze poszukiwania komplikuje i utrudnia mu sytuacja historyczna. Powieść jest wyrazem rozczarowania pisarza nad rzeczywistością, jaka miała miejsce po odzyskaniu niepodległości. Kiedy po przeszło 100 latach niewoli Polska znów znalazła się na mapie Europy, Żeromski przyjął to z wielki entuzjazmem. Wkrótce nastąpiło jednak rozczarowanie, gdyż nasze państwo okazało się zupełnie innym krajem niż sobie to wyobrażano. W oczy rzucały się kontrasty społeczne, nędza i wyzysk. Jako człowiek szczególnie wrażliwy na krzywdę społeczną, zaniepokoił się i napisał powieść – pytanie o dalsze losy Polski. W powieści „Przedwiośnie” autor pokazuje trzy drogi rozwoju. Rewolucja – ukazana na przykładzie obrazów z Buku, to wizja śmierci, nędzy i chorób. Rewolucję rosyjska oglądamy z dwóch punktów widzenia. Cezary Baryka uznaje prawo biedy do walki o nową rzeczywistość, konieczność sprawiedliwego podziału dóbr. Matka Cezarego przeciwna rzezi. Pokazuje, że nie można wybudować nic nowego na ludzkiej krzywdzie, że ważne jest prawo własności poczucie bezpieczeństwa. Wynalazek techniczny – wizja szklanych domów, to koncepcja głoszona przez Seweryna Barykę ojca, który opowiadał o Polsce jako o kraju dobrobytu. Robotnicy mieli mieszkać w estetycznych, higienicznych domach ze szkła. Mieli mieć zapewnioną pracę w hutach szkła, produkujących te domy.

Koncepcja reform- Gajowiec, dawny adorator matki Cezarego, później jego opiekun, wyznaje idę „Polski złożonej z trzech połówek”. Wierzy w systematyczne reformy ekonomiczne, konieczność wzmocnienia pieniądza, powolne wychodzenie z zaborczych zaszłości. Jest rzecznikiem idei spółdzielczości. Pisarz zdaje sobie sprawę, że patronująca rewolucyjnym przemianom ideologia komunistyczna jest dość atrakcyjna, ze względu na swój idealizm oraz opowiadanie się po stronie pokrzywdzonych. Jej łatwym łupem padają jednostki wartościowe, poszukujące dopiero swego światopoglądu. Żeromski zdaje się ostrzegać, że czas rewolucji nadchodzi, lecz koniecznie należy mu zapobiec, stwarzając realną i efektywną alternatywę dla komunistycznej wizji sprawowania władzy i modelu społeczeństwa.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 2 minuty