Co to jest gejzer?

Gejzer to rodzaj gorącego źródła (cieplicy). Występuje głównie w obszarze czynnego lub niedawno wygasłego wulkanizmu. Charakteryzuje się okresowym wyrzucaniem gorącej wody i pary wodnej. Otwór gejzeru na powierzchni ziemi jest ujściem wąskiego głębokiego przewodu w rodzaju komina skalnego, często połączonego z bocznymi korytarzami podziemnymi pustkami (kawerny).

Gromadzą się w nich wody gruntowe ogrzane od otaczającej skały, która z kolei ogrzewa się od zalegającej poniżej magmy. Słup wody zgromadzony w przewodzie gejzeru osiąga temperaturę wrzenia najpierw w najniższej części, przy czym jest ona wyższa niż na powierzchni ziemi (na głębokości 150m - 200ºC). Tworzy się tam para wodna i wzrasta ciśnienie, powodując gwałtowne wyniesienie pary wodnej do góry. Wraz z przybliżaniem się do powierzchni ziemi spada temperatura wrzenia wody, co dodatkowo wzmaga siłę wybuchu.

Gejzery wybuchają z różną częstotliwością (od kilkudziesięciu minut do kilkunastu dni) i siłą (woda jest wyrzucana na wysokość od kilku do 70 m).
Wybuch powoduje według teorii Bunsena warstwa wody w głębi przewodu źródła, znajdująca się pod ciśnieniem warstw wyższych, wskutek czego nie wrze nawet w temperaturze 100ºC.

Największe skupisko gejzerów znajduje się w parku narodowym Yellowstone Yellowstone w USA, w stanach Wyoming i Motana, gdzie jest ich ok. 250. Najsławniejszy jest gejzer Old Faithful, działający regularnie od ponad stu lat. Co godzinę przez cztery minuty wyrzuca 40 tys. Litrów wody na wysokość 45 m. Inne rejony występowania gejzerów to: Islandia, Nowa Zelandia, Japonia, Jawa, Kamczatka, Tybet, Meksyk, Azory (San Miguel).

Wtórnym efektem działania gejzerów są tarczowe wzniesienia tworzące się na powierzchni ziemi wokół ich wylotu wskutek osadzania się minerałów zawartych w wyrzucanej wodzie. Są one zbudowane z gejzerytu*. Gorące wody z gejzerów są wykorzystywane do ogrzewania budynków (na Islandii) i do celów leczniczych (USA, Japonia).

Gejzeryt – odmiana martwicy krzemionkowej