Kosmos

Najmniejsza planeta

Najmniejszą planetą układu słonecznego jest Pluton. Jest on tak odległy, że trudno dokładnie zmierzyć jego średnicę. Wynosi ona prawdopodobnie około 3000 km i jest nieco mniejsza niż średnica Księżyca. Pluton ma także swojego satelitę, który nosi nazwę Charon.

Największa planeta
Największą planetą układu słonecznego jest Jowisz. Jego średnica wynosi około 142 800 km. Jest tak duży że w jego wnętrzu zmieściłoby się ponad tysiąc planet wielkości Ziemi. Jowisz zawiera trzy razy więcej materii niż wszystkie pozostałe planety razem wzięte. Jowisz jest bardzo duży, ale jego gęstość jest niewielka. Jeden centymetr sześcienny materii Jowisza na powierzchni Ziemi ważyłby tylko 1,3 g, niewiele więcej niż woda. Jeden centymetr sześcienny naszej planety waży średnio 5,5g. Podstawowym pierwiastkiem na tej planecie jest wodór. No powierzchni znajdują się związki wodoru z innymi pospolitymi pierwiastkami, takimi jak węgiel czy azot. Potężna masa Jowisza sprawia, że jego oddziaływania grawitacyjne są bardzo silne. Najbardziej oddalone od jego powierzchni satelity naturalne okrążają go w odległości ponad 20 mln kilometrów -- 60 razy większej od odległości naszego księżyca od Ziemi. Każde ciało tak oddalone od Ziemi dawno odleciało by w przestrzeń. Zostałoby przyciągnięte przez słońce albo planety. Wnętrze Jowisza jest bardzo gorące, co jest spowodowane olbrzymim ciśnieniem warstw zewnętrznych. Gdyby jego masa była dwadzieścia razy większa, to temperatura wzrosłaby tak, że mogłaby się rozpocząć reakcja jądrowa. W miejsce lodowej planety powstałaby lśniąca gwiazda.

Które planety mają satelity?
Merkury i Wenus to jedyne planety, które nie mają swoich naturalnych satelitów. Ziemia i Pluton mają po jednym satelicie, Mars i Neptun po dwa a Uran pięć. Dookoła Jowisza krąży co najmniej 14 księżyców, a Saturn ma ich ponad dwadzieścia. Większość satelitów jest zbyt mała, by mieć atmosferę, ale Tytan należący do Saturna jest otoczony azotem. Na powierzchni Io, jednego z księżyców Jowisza, są czynne wulkany. Największym satelitą jest Ganimedes (jego średnica wynosi 5276 km), który okrąża Jowisza. Najmniejszy znany to krążący wokół Marsa Deimos, którego średnica wynosi tylko około 13 km. Charon, którego średnica wynosi około 1300 km, jest tylko o połowę mniejszy od swojej macierzystej planety, Plutona. W rodzinie księżyców Jowisza najmniejszy znany ma średnicę około 20 km.