Anders Celsjusz i jego skala

Anders Celsjusz był znakomitym naukowcem. Obaj jego dziadkowie byli znanymi w Szwecji profesorami na uniwersytecie w Uppsali - Magnus Celsjusz był matematykiem, Anders Spole astronomem. Ojciec - Nils - profesorem astronomii. Nic więc dziwnego, że i u urodzonego 27 listopada 1701 r. temu Andersa Celsjusza, dorastającego w tak naukowej atmosferze, szybko zauważono niebywałe zdolności matematyczne.

Mając zaledwie 29 lat, Celsjusz został profesorem astronomii. By udowodnić tezę genialnego fizyka Izaaka Newtona, iż kula ziemska jest nieco spłaszczona na biegunach, w 1735 popłynął do Peru (miejsce jego pomiarów znajduje się dziś w Ekwadorze) oraz wyprawił się na północ Szwecji. Wyniki badań potwierdziły te przypuszczenia. Celsjusz z powodzeniem badał również zorze polarne.

Jednak nie dzięki tym pomiarom jego nazwisko trafiło do encyklopedii. W 1742 r. Anders Celsjusz opublikował w Annałach Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk pracę o skali temperatury. W 1742 Skonstruował termometr rtęciowy ze skalą 100-stopniową, przyjmując za 0 temperaturę wrzenia wody pod ciśn. 760 mm Hg, a za 100 — temperaturę jej krzepnięcia pod tym samym ciśnieniem. Skala Celsjusza, jaką znamy dziś - a więc dokładnie odwrotna - powstała już po śmierci twórcy. Historycy spierają się, czy zamiany dokonał jeden z jego asystentów, czy też słynny przyrodnik Karol Linneusz. Najbardziej prawdopodobnie brzmi jednak wersja, według której skalę Celsjusza, jaką znamy obecnie, zawdzięczamy producentowi termometrów Danielowi Ekstrmowi w 1850 r. Powszechnie używana jest do dziś, choć naukowcy zamiast niej wolą skalę Kelwina.