HISTORIA
Yorkshire terrier to młoda rasa, historia jej liczy niewiele ponad 100 lat. Na temat jej pochodzenia istnieje wyjątkowo dużo hipotez. Większość autorów wymienia jako przodków rasy teriery Szkocji; na pierwsze wystawy yorki były zapisywane jako „teriery szkockie”, „Blue Scotch” lub „Blue Halifax Terrier”. W wieku XX, w czasach rewolucji przemysłowej do Yorkshire i Lancashire, północnych hrabstw Anglii zaczęli masowo przybywać ubodzy chłopi szkoccy. Zatrudniono ich głównie w przędzalniach. Szkoccy emigranci przywozili ze sobą małe pieski, które pilnowały ich domostw, tępiły gryzonie i pomagały w polowaniach. Małe szkockie pieski nie były wcale elegantami i nie były tak miniaturowe jak dzisiejsze yorki. Ważyły 6-8 kg, były różnorodnej maści, kosmate i krótkonożne. Uważa się, że do utworzenia yorkshire terriera przyczynił się pewien przybysz z ciepłych krajów-malatyńczyk. Pieski te znane były w Anglii już za czasów Henryka VIII, za byle jakie pieniądze kupowali je marynarze w portach basenu Morza Śródziemnego. Malatyńczyki pokrzyżowane z małymi terierami były bardzo poszukiwane przez młynarzy i kupców zbożowych. Były wykorzystywane do tępienia gryzoni, trzymano je w spiżarniach, stajniach, spichrzach. Uważano je za bardziej łowne niż koty. Pieski szkockich robotników zaczęły być pod koniec XIX wieku dostrzegane przez wytworne panie z dobrych domów i nie tylko...Wtedy yorki stały się psami salonowymi i zaczęto je pokazywać na wystawach. W roku 1889 założono Klub rasy i opracowano standard. Ważyły wtedy 5,5-7 kg, a pręgowany płaszcz uważany był za zaletę. Ówcześni sędziowie wkładali do oceny białe rękawiczki i stosowali białe rękawiczki by sprawdzić , czy barwa jest naturalna. Dawni wystawcy nosili na ringu długie białe fartuchy, na ich tle lepiej uwidaczniała się złoto-niebieska maść psa.
WYGLĄD
Wygląd ogólny i cechy charakterystyczne
Mimo swego małego wzrostu yorkshire musi być zbudowany proporcjonalnie. Jego zgrabna sylwetka o formacie zbliżonym do prostokąta daje wrażenie doskonałej harmonii zarówno w statyce, jak i w ruchu. Pomimo delikatnego kośćca piesek ten musi zachować sprężystość i zwartość. Porusza się zwinnie i pewnie .Prezentowany nosi się dumnie , lubi być podziwiany. Zadbana szata sprawia imponujące wrażenie.
Głowa i czaszka
Głowa proporcjonalna o równoległych liniach kufy i pokrywy czaszki. Stop delikatnie zaznaczony, podkreślany przez sposób czesania i spinania włosków. Policzki delikatnie wymodelowane. Kufa dobrze rozwinięta, nigdy ostro zakończona , jej długość nie powinna przekraczać połowy długości głowy . Zbyt krótka kufa stanowi poważną wadę, zwykle towarzyszy okrągłej czaszce z dużymi, wypukłymi oczami. Zmienia to bardzo wyraz głowy, nadając jej wygląd sztuczny, lalkowaty i wystraszony. Przy zbyt krótkiej kufie występują także często braki uzębienia, zęby są maleńkie, nierówne, żuchwa słabo rozwinięta. Zdarzają się wady zgryzu (tyłozgryz ). Mimo, że york jest małym psem do towarzystwa, to i tak musi mieć poprawne uzębienie, jak inne teriery, a także normalnie wykształconą kufę, o równych, mocnych szczękach. Oczy yorka, zgodne ze standardem, są nieduże, minimalnie owalne, bardzo ciemne. Powieki przylegają ściśle i są całkowicie wypigmentowane. Bardzo ważny jest wyraz oczu, ich bystre spojrzenie, zdradzające dużą inteligencję i ciekawość świata, tak charakterystyczne dla tej rasy. W momentach znacznej ekscytacji mamy wrażenie, iż w oczach yorka igrają iskierki. Uszy stanowią ważny element wpływający na wyraz głowy. Małe, trójkątne, skierowane do przodu i dość wysoko osadzone, są bardzo pożądane. Małżowina uszna jest dość delikatna, lecz na tyle sztywna, aby bez problemu ucho stało prosto. Nisko osadzone, duże, mięsiste uszy zwykle ,, rozjeżdżają się” na boki, często też mają tendencję do załamywania się lub zwisania. Odpowiednio ostrzyżone dadzą się troszkę ,, podratować”, jeśli fachowo zepniemy włoski na uszach gumką. Niestety, często zbyt duże ucho, źle przygotowane, umieszczone na niestarannie uczesanej głowie sprawia, że patrząc na yorka z przodu widzimy długowłosą, ,,zmartwioną mysz”.
Szyja, korpus i kończyny
Dość długa, dumnie noszona szyja powinna płynną linią opadać od karku, przez długi, dobrze rozwinięty kłąb, do idealnie równego grzbietu. Zakończeniem tej linii jest nieco ukośnie do góry noszony, prosty ogonek. Prawidłowo ustawiona i noszona szyja sprawia, że nasz yorkshire ma dumną postawę, tak bardzo poszukiwaną przez amatorów tej rasy. Płaska, dość długa i ukośnie ułożona łopatka sprawia, że w połączeniu z doskonale ukątowanym ramieniem przednia kończyna porusza się płynnie, mając długi wykrok. Łokcie ściśle przylegają do klatki piersiowej, a przedramię jest ustawione idealnie prostopadle do podłoża. Klatka piersiowa jest wystarczająco szeroka, aby organy wewnętrzne mogły rozwijać się poprawnie. Rękojeść mostka lekko wysunięta ku przodowi sprawia, że przy prawidłowo ułożonym przodzie yorkshire ma delikatnie zaznaczone przedpiersie. Dolna linia klatki piersiowej przebiega na wysokości łokci, przechodząc płynnie w nieznacznie podkasany brzuch. Lędźwie mocne, niezbyt długie, zad nie przebudowany, ani zbyt ścięty. Kości miednicy dobrze rozwinięte. Linia grzbietu od kłębu do nasady ogona idealnie prosta. Tak w postawie, jak i w ruchu. Kończyny tylne powinny stanowić doskonałą siłę napędową. Uda są długie, dobrze umięśnione. Stawy kolanowe zdrowe i nie chwiejne. Podudzie tej długości co udo, staw skokowy mocny, dobrze zaznaczony. Stopa ( odcinek od stawu skokowego /pięty/ do łapy) krótka, ustawiona prostopadle do podłoża. Kątowanie kończyn powinno być na tyle głębokie, aby yorkshire mógł wykorzystać ich siłę napędową i poruszać się płynnie, dziarsko i sprężyście. Jak na tak małego psa powinien on poruszać się długim krokiem, a akcja kończyn przednich i tylnych powinna być harmonijna i dynamiczna. Dużą wadą jest podskakiwanie, zaplatanie i krzyżowanie łapek, wyrzucanie przednich kończyn w górę, utykanie. W postawie i w ruchu kończyny są równoległe i ustawione dość szeroko. Korpus yorka nie może sprawiać wrażenia płaskiego. Patrząc na tego małego pieska i dotykając go powinniśmy odnieść wrażenie, że jest jędrny, sprężysty i żywotny, a także niezwykle ujmujący i elegancki. Ogon kopiowany w ½ długości, prosty, noszony ukośnie do góry ( nigdy pionowo lub podwinięty) powinien kłaść kres górnej linii korpusu, dając mu w ten sposób wygląd raczej krótki. Pieski muszą mieć oba normalnie rozwinięte jądra w mosznie.
Włos i barwa
Włos jest największą ozdobą rasy. Długi, idealnie prosty, cienki i jedwabisty. W dotyku ciężki, lejący, sprawia wrażenie chłodnego i śliskiego. Pokrywa równomiernie całe ciało od noska do końca ogona. Rozdzielony przedziałkiem biegnącym przez „całą długość” psa, spływa po obu stronach ciała, sięgając ziemi i tworząc imponującą, iście królewską „szatę”. Doskonały w gatunku jest połyskliwy, jakby metaliczny. Kiedy piesek biegnie- faluje i błyszczy niczym jedwabna materia. Najdłuższy na głowie, gdzie broda i wąsy sięgają ziemi, mieni się trzema kolorami złota: najciemniejszy przy skórze, lekko jaśnieje w środkowej części, by zakończyć się ciepłozłotym odcieniem tuż przy końcówkach. Włosy u podstawy uszu oraz po bokach głowy są o ton intensywniejsze w barwie. Jakiekolwiek „smolenia” ( czarne lub szare pasma) a także wyblakły, białawy lub piaskowoszary kolor stanowią poważną wadę. Jedynie u bardzo młodych osobników, zanim włos osiągnie ostateczną barwę i długość, toleruje się ciemniejsze pasemka na czole i bokach głowy. Zwykle ta przebarwienia powinny zniknąć około 12. miesiąca życia. Intensywnie złoty włos okrywa również klatkę piersiową, przednie kończyny od łokcia w dół oraz tylne, gdzie znajduje się po wewnętrznej stronie ud, na wewnętrznej stronie kolana i od stawu skokowego w dół, okrywając całą kończynę. Okolice odbytu i spód ogonka porasta także włos w kolorze złota. Ciemnoniebieskostalowy ( a nie niebieskosrebrny !) kolor rozciąga się od tyłu głowy, poprzez łopatki, boki uda, aż do końca ogona. Na całej powierzchni ciała kolor jest intensywny, bez domieszek włosów rudych, siwych, bez smug, pasów i łat. Stalowociemnoniebieski włos najciemniejszy jest przy cebulkach i na ogonku, gdzie powinien zakrywać miejsce jego cięcia. Obie barwy włosa są doskonale wysycone , co jest jednoznaczne z występowaniem dobrego, ciemnego pigmentu nosa, powiek, pazurków i poduszek łap- które powinny być czarne- a także z kontrastowym rozgraniczeniem „podpalania” i „płaszczyka”. Rozlanie barwy złotej w obszar niebieskiej a także „zaciemnienie” złota są wysoce niepożądane. Kolor, o którym mowa w standardzie, odnosi się do dorosłych samców i dojrzałych suk, które jeszcze nie rodziły. Sierść suczek, które były już matkami, a także sierść starszych psów, ma tendencję do odbarwiania się, co często następuje miejscami, tworząc nieciekawe pasma lub plamy, lub, szczególnie u suk, następuje bardzo znaczne rozjaśnienie kolorów szaty, czasem aż do szarobiałego. Natomiast sierść szczeniąt i osobników młodych jest znacznie ciemniejsza, często prawie czarna. U małych szczeniąt pożądane jest intensywnie złote podpalanie na łapkach, pod ogonkiem, nad oczami, na policzkach i brzegach uszek. Siwe włoski na głowie w wieku 7-9 tygodni wróżą raczej, że yorkshire, gdy dorośnie, będzie bardzo jasny, często prawie biały. Szczenięta powinny być dobrze owłosione. Ich sierść winna być obfita, miękka, gęsta lecz o cienkiej, śliskiej strukturze. Łysinki, włos rzadki, słaby, bardzo krótki, sztywny, wełnisty i lokowaty nie rokują dobrze.
Waga i wzrost
Wzorzec mówi o wadze do 3,2 kg i wzroście do 25 cm. Kilka lat temu niebywale modne i poszukiwane były maleńkie yorkshire, często ważące nie więcej niż 1,2 kg, a niekiedy i mniej. Wzrosła wówczas ogromnie liczba właścicieli suczek, produkujących maleńkie, rachityczne i skarłowaciałe yorki, które tylko w niewielkim stopniu przypominały te dumne, eleganckie i tak podziwiane pieski. Krzykliwe, nerwowe, często kalekie karzełki, porośnięte rzadkim, jasnym, marnym włosem, trzęsące się nieprzerwanie, nadal stanowią niestety duży procent populacji tej rasy w kraju. Prawdziwy yorkshire to piesek zgrabny, dziarski, zdrowy, niezwykle ujmujący, dumny w postawie i ruchu. Wiodący hodowcy preferują okazy w górnej granicy wzrostu i wagi ponieważ takie psy, najczęściej doskonale zbudowane, jednoczą w sobie wszystkie pożądane cechy rasy. Są efektowne, zdrowe i łatwiej się rozmnażają, wydając na świat równie wartościowe potomstwo. Wydaje się, że minęła już moda na karłowate yorki.
Wady
Wszelkie odchylenia od wzorca uważamy za wadę i należy ją oceniać stosownie do stopnia znaczenia. Aby ułatwić orientację, wymienię tu najczęściej spotykane:
1. wadliwy wyraz głowy: wypukłe oko, krótka kufa, okrągła czaszka,
2. zbyt długa kufa z opadającą linią nosa,
3. ciężkie, opadające uszy, duże oko, okrągła ciężka głowa,
4. zbyt krótka szyja, zapadnięty kłąb, wypukłe lędźwie- wada bardzo częsta,
5. piesek zbyt długi, krótkonożny bez kłębu, linia grzbietu wznosi się w kierunku zadu,
5a. pies zbyt długi, linia grzbietu opadająca,
6. za krótki, kwadratowy piesek, wysokonożny, za płytka klatka piersiowa, stromo ustawione kończyny, pionowo noszony ogon,
7. słabo owłosiony, źle przygotowany york ze zbyt nisko noszonym ogonem,
8. przodozgryz,
9. tyłozgryz,
10. wnętrostwo ( brak jednego lub obu jąder),
11. nie zarośnięte ciemiączko,
12. wszelkie wady umaszczenia takie jak: zbyt rozjaśnione kolory, smugi jasne lub ciemne, brudnoszary, wybielony kolor podpalania, jasny, srebrny, szary lub czarny kolor „płaszczyka”, wyrudzenia na grzbiecie, rozlany kolor złoty, który prawie całkowicie wyparł kolor stalowociemnoniebieski, smolenia na głowie, brak pigmentu, białe znaczenia,
13. nieprawidłowa struktura włosa: włos wełnisty z tendencją do lokowatości ,matowy o strukturze waty lub bawełny, zbyt cienki, krótki, fruwający, sterczący, szorstki, duża ilość ostrych włosów, obecność podszerstka, słabo owłosione łapy, łysinki rzadki, słaby włos, lub gruby, zbijający się w strąki. Włos zaniedbany jest również wadą.
PIELĘGNACJA
Kąpiel - pielęgnacja po kąpieli
Kąpiele możemy bezpiecznie zacząć od 10. tygodnia życia naszego yorka. Trzeba jednak zaznaczyć, że musi on być do tego odpowiednio przygotowany. Od najwcześniejszych chwil obcowania z pieskiem, czyli niedługo po przywiezieniu go do naszego domu, jak tylko nadarzy się okazja, starajmy się przyzwyczajać go do stania na podwyższeniu np. na stole wyłożonym kocem, oczywiście pilnując by nie spadł. Początkowo będzie to tylko chwilka lecz yorkshire są niezwykle inteligentne i jeśli stanowczo przedstawimy nasz „punkt widzenia” piesek błyskawicznie zrozumie w czym rzecz. Taki nawyk będzie wprost nieocenioną zaletą yorka przy wykonywaniu wszelkich zabiegów pielęgnacyjnych, od czesania zaczynając, na prezentacji wystawowej kończąc. Również podczas kąpieli ułatwi nam znacznie pracę. Małego yorkshire bardzo wygodnie jest kąpać w umywalce- dotyczy to kilku pierwszych, krótkich kąpieli, w wieku wczesno-szczenięcym. Dno umywalki wykładamy kawałkiem gąbki lub miękką gumową kratką, aby piesek nie ślizgał się i niepotrzebnie nie stresował. Odkręcamy wodę delikatnie, nie bezpośrednio na psa i w żadnym wypadku prosto na jego główkę!!! Ciepłą wodą, nabieraną na dłoń, zwilżamy sierść dokładnie na całym ciele, po czym nanosimy na nią niewielką ilość szamponu. Delikatnie masując, myjemy pieska, chwaląc go i uspokajając w razie potrzeby. Przy spłukiwaniu jedną dłoń podkładamy pod mostek yorka- między przednimi łapkami- i unosimy go lekko tak, aby tylne łapki nadal oparte były o dno umywalki, przednimi zaś piesek będzie na początku obejmować naszą dłoń. Drugą ręką zaś kierujemy strumień wody na kąpanego malucha i spokojnie, dokładnie spłukujemy mydliny. Uważajmy, aby woda nie zalała mu pyszczka i uszu. Może to spowodować, że niepotrzebnie się wystraszy i zapamięta na długo taką „mokrą nieprzyjemność”. Mokrego pieska stawiamy na rozłożonym ręczniku ( np. na pralce). Po czym owijamy go na kilka minut drugim miękkim ręcznikiem celem „odsączenia” nadmiaru wody. Nie należy energicznie wycierać yorka ręcznikiem, gdyż powoduje to splątanie i zmechacenie włosa- nam przysporzy długotrwałego rozplątywania, a psu bolesnego szarpania przy czesaniu. Nieco obeschniętego, odwiniętego z ręcznika psa stawiamy na wyłożonym kocykiem stole. Mamy już przygotowaną suszarkę do włosów, szczotkę i grzebień. Na dłonie nabieramy odrobinę balsamu do sierści ( balsam do stosowania bez spłukiwania) : wmasowujemy we włos lub spryskujemy sierść specjalnie do tego celu przeznaczonym specyfikiem w sprayu. Dopiero teraz rozpoczynamy delikatne rozczesywanie włosa, podsuszając go ciepłym ( nie gorącym! ) powietrzem z suszarki. Susząc, kierujemy powiew z góry, jednocześnie rozdzielając włos szczotką lub grzebieniem. Włoski pod oczami i na bokach uszu, a także wąsy i brodę czeszemy specjalnym, malutkim, gęstym grzebykiem. Bardzo ważne jest, aby nie szarpać i nie wyrywać włosa i nie sprawiać psu bólu, gdyż szybko zniechęci się do takich zabiegów i będzie przezornie uciekać lub się wyrywać. Po dokładnym rozczesaniu i wysuszeniu włosa do ostatnich pociągnięć szczotki używamy lekko natłuszczającego preparatu, który również odżywia włos. Pamiętajmy, że yorka zawsze czeszemy zgodnie z naturalnym kierunkiem układania się sierści. Codzienne czesanie nigdy nie powinno odbywać się na sucho. Przedtem zawsze zwilżamy włos specjalnym sprayem. Częstotliwość kąpieli dla yorkshire terriera wynosi raz na siedem do dziesięciu dni. Kiedy piesek trochę urośnie i przyzwyczai się do kąpieli, możemy zacząć kąpać go w wannie. Na dno możemy położyć płat gąbki lub gumowej kratki , aby pupilek się nie ślizgał. Możemy również wprowadzić dodatkowe kosmetyki i zabiegi, które jeszcze gruntowniej pozwolą pielęgnować szatę. Po pierwsze: przed kąpielą intensywnie natłuszczamy włos- około 1- 0,5 godziny przed spryskujemy preparatem „ HB REGE CONC” lub „REGEN OIL”. Do kąpieli używamy szampon „VITALIZER” lub „PROTEINE” odpowiednio rozcieńczony. Po umyciu i dokładnym spłukaniu nakładamy na sierść niewielką ilość balsamu „CONDITIONER” i po dwóch, trzech minutach dokładnie spłukujemy. Delikatnie osuszamy włos suszarką, lekko wilgotny spryskujemy sprayem „ECLAT” lub „HB REGE”, delikatnie susząc, szczotkujemy, rozkładając włos na obie strony idealnie „wyrysowanego” na grzbiecie przedziałka. Dużą sztuką jest prawidłowe zebranie włosów na głowie i spięcie gumką tak, aby utworzył się charakterystyczny kok. W tym celu zbieramy grzebieniem włoski z czoła i boków głowy wzdłuż przeprowadzonej w myślach linii- od zewnętrznego kącika oka do podstawy ucha, blisko jego dolnej krawędzi, ale jeszcze w zakresie wnętrza małżowiny oraz z tyłu głowy do linii łączącej uszy a przechodzącej przez guz potyliczny. Zaczesując włoski łapiemy jednocześnie sierść z wewnętrznych brzegów uszu aby zbliżyć je mocno do siebie. Ucho powinno stać pionowo na głowie, tak aby jego szpic znajdował się na linii przechodzącej przez środek oka lub jego zewnętrzny kącik. Włos na czole formujemy grzebieniem w delikatną „bombkę”, modelując stop. Dopiero na gumce zapinamy kokardkę, uważając aby dobrze i prosto się trzymała. Bardzo ważne jest, aby nie ściągać raz założonych gumek, gdyż niepotrzebnie wyrywają włosy, lecz je rozcinać.
Papiloty
Potrzebne będą:
- małe gumeczki,
- bibułka ( specjalna do papilotów lub pocięta z chusteczek higienicznych ) lub kawałeczki naturalnego jedwabiu,
- REGENOIL- spray,
- szczoteczka i grzebień.
Dokładnie spryskujemy włos sprayem, natłuszczając go szczególnie na końcówkach i rozczesujemy szczotką. Następnie rozdzielamy grzebieniem pasemka. Każde z tych pasemek układamy na bibułce, zaginamy oba jej boki po kolei- zakrywając pasemko włosów, po czym pakiecik składamy na pół i jeszcze raz na pół i owijamy gumką. Młodym psom rozwijamy papiloty codziennie, rozczesujemy włos, jeśli trzeba natłuszczamy i zawijamy na nowo. Starszym ten zabieg powtarzamy co drugi dzień. Papilotowanie nie zwalnia nas od obowiązku kąpieli ani nie wydłuża przerw między kolejnymi kąpielami.
Uszy
Dużo uwagi należy poświecić uszom yorka, aby uniknąć niepotrzebnych problemów. Szczypcami usuwamy włosy wrastające do wewnątrz kanału słuchowego, aby nie powodowały infekcji ucha. Końce uszu dokładnie strzyżemy z obu stron do wysokości 1/3 małżowiny ucha (od góry),po czym wyrównujemy boki i nadajemy im wyraźny szpiczasty kontur .
Pazury
Jeżeli psu wyrastają zbyt długie pazury, skracamy je pilnikiem do paznokci. Jeżeli kontrola wzrostu i skracanie pazurów odbywa się rzadziej niż 14 dni, wówczas trzeba je skracać odpowiednimi cążkami. Czynność ta bywa dla psa dość nieprzyjemna, trzeba ją więc wykonywać delikatnie i z wyczuciem.
Łapy
Włosy rosnące między palcami należy, zwłaszcza zimą , starannie wycinać. Na nich w okresie mrozów tworzą się łatwo grudki lodowe, które sprawiają psu wiele bólu podczas chodzenia. Włosy na łapach powinny być przycięte do długości obciętych pazurów.
Zęby
U yorków występuje znaczna skłonność do tworzenia się kamieni nazębnego. Aby tego uniknąć należy systematycznie czyścić zęby naszego pupila specjalną pastą do zębów. Można podawać kości do czyszczenia zębów, które są w sprzedaży w sklepach zoologicznych.
ŻYWIENIE
Kupując szczeniaka, dostajemy też informację co do tej pory jadał. Od nas jednak zależy czy będziemy karmić go tradycyjnie- gotując mu, czy zdecydujemy się na którąś z gotowych karm. Podstawę „yorkowego menu” stanowi mięso. Możemy podawać praktycznie każdy rodzaj mięsa: wołowe, jagnięce, drób, cielęcinę, chude wieprzowe, koninę. Poza tym filetowane, gotowane ryby. Jako pokarm białkowy godne polecenia są także: twarożek, żółty ser, gotowane jajka, słodka śmietanka. W zestawie nie może zabraknąć warzyw, drobno utartych surowych lub gotowanych. Dobrze też przyzwyczaić pieska do owoców. Czysta woda musi być stale w miseczce aby pies mógł napić się w każdej chwili. Można oczywiście karmić yorka karmą. Karmy firm: EUKANUBA, ANMAR, NUTRA NUGGETS, ROYAL CANNINE mają gwarancję dobrej jakości i smakują pieskom- sama to zauważyłam , bo mój york ze smakiem zajada EUKANUBĘ . absolutnie nie są wskazane resztki ze stołu, słodycze, wędliny, produkty nadpsute i nieświeże. Ziemniaki i grube kasze nie powinny znaleźć się w jadłospisie yorka.