Strategia Lizbońska

O Strategii Lizbońskiej zrobiło się głośno przy okazji Szczytu Unii Europejskiej w marcu 2000 roku w Lizbonie. To właśnie podczas tego szczytu przywódcy europejscy postawili sobie za cel uczynienia z europejskiej gospodarki do 2010 roku „[…]najbardziej dynamiczną i konkurencyjną, opartą na wiedzy gospodarkę w świecie, zdolną do zrównoważonego wzrostu gospodarczego stworzenia nowych i lepszych miejsc pracy i zapewnienia większej spójności społecznej z poszanowaniem środowiska” (http://zielonalinia.gov.pl/Strategia-Lizbonska-6264 dostęp: 18.11.2013). opracowano, przyjęto i wcielono w życie 10-letni program rozwoju Unii Europejskiej.
Unia Europejska postanowiła nie patrzeć biernie na rosnącą konkurencyjność krajów takich jak Chiny czy na coraz większą przepaść oddzielającą Europę od Stanów Zjednoczonych. W Strategii Lizbońskiej, podzielonej na 10 działów, przedstawiono więc szereg zmian mających diametralnie wpłynąć na pozycję europejskiej gospodarki w świecie. Jednak zmiany te nie dotyczyły tylko gospodarki ale też takich dziedzin jak np. ochrona środowiska.

Główne zmiany w zakresie gospodarki dotyczyły: rozwoju badań, innowacji, zwiększenia inwestycji w wiedzę, rozwoju nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych, rozwoju przedsiębiorczości oraz ułatwienia życia przedsiębiorcom, modernizację edukacji tak by kształcić w pracownikach te umiejętności które aktualnie są potrzebne na rynku pracy. Jeśli chodzi o zagadnienia społeczne w Strategii Lizbońskiej za najważniejsze uznano dążenie do pełnego zatrudnienia, zwiększenie zatrudnienia kobiet, aktywizację osób starszych w tym wydłużanie okresu aktywności zawodowej, podkreślanie znaczenia edukacji dla przyszłej kariery zawodowej, zmiany w polityce rynku pracy tak by była ukształtowana na młodych bezrobotnych, uelastycznienie rynku pracy, unowocześnienie systemu zabezpieczeń społecznych. „Podczas szczytu w Lizbonie stwierdzono, że do najważniejszych zadań europejskiej polityki społecznej należą działania na rzecz zapewnienia równowagi i trwałości systemów zabezpieczeń społecznych, a w szczególności m.in. konieczność wzmocnienia współpracy między państwami członkowskimi na rzecz wymiany doświadczeń w dziedzinie reformowania systemów emerytalnych”
( Departament Analiz Ekonomicznych i Społecznych Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, „Strategia Lizbońska. Droga do sukcesu zjednoczonej Europy”, str. 11)

Ostatnia część Strategii Lizbońskiej dotyczyła środowiska naturalnego. Szczegółowe ustalenia w tej kwestii zostały jednak dołączone do Strategii Lizbońskiej rok później, tj. w 2001 roku podczas szczytu w Göteborgu. „[…] wymiar ekologiczny ma się wyrazić poprzez pozytywne oddziaływanie na środowisko naturalne człowieka np. w postaci zapewniania rozwoju transportu przyjaznego środowisku, walki ze zmianami klimatycznymi i zagrożeniami dla zdrowia publicznego czy bardziej odpowiedzialnego wykorzystania zasobów naturalnych.”
( E. Czerwińska, „Strategia Lizbońska”, Biuro Studiów i Ekspertyz nr 1111, str. 1). Unia Europejska postawiła przed sobą bardzo trudne do zrealizowania cele - redukcje emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie korzystania z odnawialnych źródeł energii, zastępowanie transportu drogowego transportem kolejowym lub wodnym, stosowanie produkcji przyjaznych dla środowiska, itp.


Wdrażanie Strategii Lizbońskiej w życie nie przyniosło dla Unii Europejskiej większych efektów, a już na pewno nie takich jakich się spodziewano. Mimo wszystko podjęto próbę ratowania Strategii Lizbońskiej i w 2004 opublikowano komunikat na posiedzenie Rady Europejskiej pt. „Partnerstwo na rzecz wzrostu gospodarczego i rozwoju. Nowy start Strategii Lizbońskiej”. Stworzono dokładny, rzeczowy plan działań, zobowiązano także wszystkie kraje do stworzenia własnych programów realizacji zadań właśnie na poziomie narodowym. Miało to pomóc we wcieleniu w życie wszystkich założeń Strategii Lizbońskiej. Niestety kryzys gospodarczy z 2008 roku i sytuacja polityczna na świecie pokrzyżowały plany Unii Europejskiej. Strategia Lizbońska stała się więc symbolem porażki Unii Europejskiej. Brak konkretnych priorytetów, mała efektywność i brak działania – to główne wady Strategii. Jednak Unia nadal się nie poddaje. W 2010 roku Rada Europejska zatwierdziła kolejny plan rozwoju gospodarczego UE pt. „Europa 2020 – strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”. Strategia ta została opracowana na lata 2010-2020. Czy europejscy przywódcy wyciągnęli lekcję z wdrażania w życie poprzedniej strategii? Czy ta również okaże się fiaskiem? Tego dowiemy się za kilka lat.